Pytanie z dnia 16 września 2014
Przedstawiony problem prawny: zwrot ceny zakupy okularów przez pracodawcę.
Odpowiedź na problem prawny:
Pracodawca jest zobowiązany do zagwarantowania wszystkim pracownikom profilaktycznej opieki zdrowotnej. Obowiązek ten wynika z art. 207 Kodeksu pracy (dalej: k.p.), a jego konkretyzacja następuje w odpowiednich aktach wykonawczych, wydanych na podstawie przepisu delegacyjnego, tj. art. 23715k.p. W odniesieniu do pracowników pracujących przy komputerach zastosowanie znajduje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. nr 148, poz. 973). Wskazane Rozporządzenie obejmuje wszystkie osoby zatrudnione przez pracodawcę, w tym praktykantów i stażystów, użytkujące w czasie pracy monitor ekranowy (bez bliższego określenia jego rodzaju), co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy.
Zgodnie z § 8 ust. 2 ww. Rozporządzenia, pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
Kwestie dofinansowania okularów korekcyjnych pracownikom powinny zostać uregulowane w aktach prawa zakładowego (układ zbiorowy pracy, regulaminy), które normują prawa i obowiązki pracowników i pracodawcy w danym zakładzie pracy oraz organizację i porządek pracy. Jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest zobowiązany do wydawania regulaminu pracy i wynagradzana (zatrudniający poniżej 20 pracowników), warunki zapewnienia pracownikom pracującym przy monitorach ekranowych okularów korekcyjnych, w tym zasady dofinansowania kosztów ich zakupu, powinien ustalić na mocy swojej decyzji (wewnętrznego zarządzenia).
Jeżeli we wspomnianych przepisach znajduje się zapis, iż pracownikowi przysługuje zwrot kosztów zakupu okularów (szkieł) korekcyjnych w każdym wypadku, gdy przepisze je lekarz okulista, bez względu na to, czy badania zostały przeprowadzone w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, wówczas pracodawca będzie zobowiązany zwrócić koszty nawet takiego zakupu. W przeciwnym wypadku nie musi on zwracać kosztów poniesionych przez pracownika na okulary korekcyjne, jeśli nie zostały one zakupione w wyniku badań profilaktycznych, przeprowadzonych na podstawie skierowania pracodawcy.
Każda osoba zatrudniona u pracodawcy, chcąc skorzystać z uprawnienia opisanego powyżej, musi wystąpić do pracodawcy z podaniem o dofinansowanie kosztów zakupu okularów korekcyjnych, pod warunkiem, że jest zatrudniona w charakterze pracownika na stanowisku z monitorem ekranowym oraz, że wyniki badań profilaktycznych przeprowadzonych w ramach obowiązkowej opieki zdrowotnej wykażą potrzebę stosowania okularów korygujących wzrok, na zajmowanym stanowisku pracy. Lekarz okulista musi więc wyraźnie zalecić stosowanie okularów korekcyjnych podczas pracy na określonym stanowisku pracy.
Wobec znacznie zróżnicowanych cen soczewek okularowych i opraw pracodawca może mieć wątpliwości co do obowiązku ponoszenia pełnych kosztów wykonania okularów. Wydaje się więc, że ze względów słuszności, pracodawca powinien ponosić pełny koszt robocizny i szkieł o parametrach oznaczonych przez lekarza. Nie ma natomiast przeszkód, aby pracodawca ograniczył swój udział w ponoszeniu kosztów oprawy poprzez ustalenie kwoty partycypacji, nie niższej jednak, niż koszt oprawy odpowiadającej co najmniej standardowi podstawowemu. Oznacza to, że pracodawca może podać konkretną kwotę, do której zwraca pracownikowi koszty zakupu oprawek.
Reasumując, jeżeli Pracodawca nie wywiązał się ze swojego obowiązku i nie chce zwrócić kosztów zakupu bądź zakupić wymaganych przez lekarza okularów korekcyjnych potrzebnych na danym stanowisku pracy po dostarczeniu przez pracownika podania – o czym mowa była wyżej – wówczas pracownik może wnieść pozew do Sądu pracy zachowując wszystkie wymogi formalne.
Podstawa prawna:
- Kodeks pracy (Dz. U. 1974 nr 24 poz. 141)
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. nr 148, poz. 973)
- Rozporządzenie (Dz. U. nr 69, poz. 332 ze zm.).
