Czy znasz 3 elementy podejmowania skutecznej decyzji? - mikroPorady.pl

Szybko, łatwo i na klik... z nami rozliczysz swój PIT
Przejdź do Twój e-PIT
- A
- A
- A
Pytania do eksperta

Proces podejmowania decyzji

Podejmowanie decyzji wiąże się z wyborem odpowiedniego kursu działania. Często trzeba wybrać "najlepszą" opcję spośród wielu możliwych rozwiązań. Istnieje wiele rodzajów problemów decyzyjnych, w tym te, które wymagają podjęcia pojedynczej decyzji przez jednostkę, co znacznie różni się od problemów decyzyjnych grupowych, gdzie zaangażowanych jest wiele osób o często sprzecznych interesach.

Przykład ilustrujący wyzwania związane z podejmowaniem decyzji to historia człowieka, który spadł z urwiska. Chwycił się gałęzi, ale nie był pewny, czy utrzyma go ona. Wołał o pomoc, aż w końcu usłyszał głos Boga, który kazał mu puścić gałąź. Człowiek, pełen wątpliwości, zapytał, czy ktoś inny może mu pomóc.

Podejmowanie decyzji w różnych warunkach

W procesie podejmowania decyzji kluczowe jest określenie stopnia pewności co do systemu, w którym działa. Decyzje w warunkach niepewności oznaczają, że prawdopodobieństwo różnych wyników nie jest znane. Gdy prawdopodobieństwo można oszacować na podstawie doświadczeń lub obserwacji, mamy do czynienia z podejmowaniem decyzji w warunkach ryzyka.

Kompromisy i konsekwencje

Decyzje w warunkach pewności wymagają kompromisów między sprzecznymi celami, np. "jakość" a "cena". W warunkach niepewności ważne jest przewidywanie możliwych konsekwencji i kompromisów. Często podejmowanie decyzji wymaga równoważenia natychmiastowych reakcji emocjonalnych z długoterminowymi konsekwencjami, co wiąże się z niepewnością co do przyszłości.

Trzy elementy związane z podejmowaniem decyzji

1) zmienne czynniki środowiskowe,

2) zmienne czynniki decyzyjne,

3) wyniki.

Czynniki mające wpływ na podjęcie decyzji. Zmienne czynniki środowiskowe (ograniczenia) to wszystkie płaszczyzny „przestrzeni”, które znajdują się poza kontrolą działających lub podejmujących decyzje (możliwości). Zmienne czynniki decyzyjne to wszelkie płaszczyzny „przestrzeni” znajdujące się pod ich kontrolą, w zasięgu ich wpływu. Wyniki zależą zarówno od wpływu zmiennych czynników środowiskowych, jak i decyzyjnych.

Na przykład pogoda to klasyczny zmienny czynnik środowiskowy. To coś, czego nie możemy bezpośrednio kontrolować, musimy się dostosować. Wybór ubrania jest zmienną decyzyjną. W celu osiągnięcia wyniku „niezmarznięcia i nieprzemoknięcia” po wyjściu z domu, musimy wziąć pod uwagę zmienne czynniki zarówno środowiskowe, jak i decyzyjne.

Aby osiągnąć dany cel lub pożądany stan, należy określić ograniczenia i w jaki sposób się nimi zająć. Dlatego też, poza określeniem stanu teraźniejszego i stanu pożądanego, skuteczne podejmowanie decyzji wymaga określenia ograniczeń, w ramach których jednostka działa lub będzie działać. Decyzje podejmowane przez ludzi oraz środki, jakie wybiorą to często wypadkowa zakładanych ograniczeń. Ograniczenia te występują w procesie planowania jako „nieprzewidziane wypadki” – czynniki, które mogą, ale nie muszą się zmieniać, jednak nie podlegają arbitralnej kontroli jednostki lub organizacji.

Założenia decyzyjne. Według Thompson’a (1967), kwestie decyzyjne zawsze zawierają dwie główne płaszczyzny: (1) przekonania nt. związków przyczynowo-skutkowych i (2) preferencji w odniesieniu do możliwych wyników. To podstawowe zmienne decyzyjne. Różne strategie podejmowania decyzji są odpowiednie po wzięciu pod uwagę stanu tych dwóch zmiennych. Preferencje co do wyników (celów) np. mogą być wyraźne lub niewyraźne. Podobnie działania przyczynowo-skutkowe wpływające na wynik mogą być pewne lub niepewne. Dana osoba może dokładnie wiedzieć, czego chce, ale np. nie jest pewna, co zrobić, żeby to osiągnąć. Inna osoba może być pewna, jakiego typu działania kształtują sytuację, ale nie wie, w którym kierunku się udać.

Typy sytuacji, w których podejmuje się decyzje wymagają zastosowania odmiennych strategii

1. W przypadku, gdy istnieje pewność zarówno co do przyczyn i preferencji wyników, należy zastosować strategię obliczeniową. Jej wynikiem jest decyzja zaprogramowana.

2. W przypadku, gdy preferencje wyników są wyraźne, ale związki przyczynowo-skutkowe są niepewne, należy posłużyć się strategią rozsądkową. Jej wynikiem jest decyzja zaplanowana – uwzględniająca nieprzewidziane wypadki.

3. W przypadku, gdy istnieje pewność co do związku przyczynowo-skutkowego, ale brak jasności w odniesieniu do preferencji wyników, sytuacja wymaga strategii kompromisowej. Jej wynikiem jest decyzja kompromisowa.

4. W przypadku, gdy istnieje niepewność zarówno co do związków przyczynowo-skutkowych, jak i preferencji wyników, sytuacja wymaga skupienia się na wyższym poziomie wartości i wizji (inspiracji) oraz dokonania porównania z zewnętrznymi punktami odniesienia (innymi osobami, które kiedyś były w podobnym położeniu). Jej wynikiem jest dynamiczna decyzja powstała dzięki wzajemnemu dopasowaniu.

Strategie podejmowania decyzji

Strategie podejmowania decyzji są związane z sekwencją myślenia i działań, które człowiek musi podjąć w celu dokonania wyboru lub zaangażowania się w kurs działania. Podobnie, jak w przypadku innych skutecznych strategii, inteligentne podejmowanie decyzji pojawia się w formie informacji zwrotnej. Strategia podejmowania decyzji wymaga określenia danej sekwencji systemu obrazowania, jaki człowiek wykorzystuje w procesie pętli informacji zwrotnej w celu podjęcia decyzji.

Szczególne znaczenie przy wyborze strategii podejmowania decyzji ma określenie modalności sensorycznych, którymi posługuje się dana osoba, aby zobrazować cele i przeprowadzić testy w celu zdecydowania się na daną opcję.

Inny kluczowy aspekt strategii podejmowania decyzji to schematy Kryteriów i Meta Programu każdej jednostki. Przykładem kryteriów jest „sprawiedliwość” i „bezstronność”. Ta sama struktura myślenia może być zastosowana w odniesieniu do kryteriów „oportunizmu” i „wykorzystania szansy” i dać całkiem odmienne rezultaty.

Niektóre kluczowe schematy Meta Programu wiążące się z podejmowaniem decyzji zależą od tego, czy dana osoba:

a) unika negatywów i kieruje się ku pozytywom,

b) ocenia sytuację poprzez dopasowanie lub niedopasowanie, lub

c) bierze pod uwagę długo– czy krótkofalowe konsekwencje. W zależności od kombinacji, którą kieruje się dana osoba, może ona podejmować decyzje z perspektywy „marzyciela” lub „krytyka”.

Autor: dr Bogusław J. Feder

Ryczałt a karta podatkowa

Przedsiębiorca rozpoczynający działalność gospodarczą, podczas wyboru formy opodatkowania powinien kierować się nie tylko rachunkiem ekonomicznym, ale także rodzajem wykonywanej działalności. Podstawową i z reguły najczęściej stosowaną jest skala podatkowa (zasady ogólne), stanowiąca formę opodatkowania przychodów z działalności. Kolejną równie często wybieraną formą opodatkowania jest podatek liniowy, stanowiący korzystną alternatywę dla przedsiębiorców osiągających wysokie dochody, z uwagi na stałą stawkę podatku dochodowego. W dzisiejszym poradniku przedstawimy jednak dwie pozostałe – zryczałtowane formy opodatkowania, tj. kartę podatkową oraz ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

W przypadku drobnych usługodawców i niewielkich firm handlowych, dobrym rozwiązaniem jest karta podatkowa. Jest to najprostsza metoda rozliczeń i z Urzędem Skarbowym, skierowana przede wszystkim do osób prowadzących mniejsze zakłady usługowe czy handlowe. Metoda karty podatkowej polega na płaceniu co miesiąc ustalonej kwoty podatku. Jest ona niezależna od osiągniętych przychodów w danym okresie. Są to zazwyczaj małe kwoty, należy jednak pamiętać, że podatek trzeba zapłacić nawet, gdy w danym miesiącu działalność nie przyniosła przychodów.

Istotną korzyścią wynikającą z rozliczania się poprzez kartę podatkową jest brak obowiązku prowadzenia jakichkolwiek ewidencji. Wysokość podatku ustalana jest na podstawie rodzaju działalności oraz wielkości gminy, na terenie której przedsiębiorca funkcjonuje (liczba mieszkańców). Zgłoszenia tej formy opodatkowania dokonuje się wypełniając formularz PIT-16.

Pobierz poradnik