Poradnik biznesowy
Właściwość miejscowa a właściwość rzeczowa
Należy wskazać, że sprawy cywilne, podobnie jak sprawy karne i administracyjne rozpatrywane są przez właściwe sądy. O tym, jak ustalić właściwość sądu, decydują natomiast przepisy powszechnie obowiązującego prawa. Zasadniczo możemy wyróżnić trzy rodzaje właściwości, które są zachowane we wszystkich sądach powszechnych. W dzisiejszym poradniku skupimy się na przedstawieniu różnic i podobieństw pomiędzy właściwością rzeczową a właściwością miejscową.
Właściwość rzeczowa sądu określa, który sąd będzie rozpoznawał sprawę cywilną w pierwszej instancji - sąd rejonowy czy okręgowy. W zakresie właściwości rzeczowej obowiązuje zasada, że wszystkie sprawy cywilne z wyjątkiem spraw, dla których została przewidziana właściwość sądu okręgowego, rozpatrywane są w sądach rejonowych w pierwszej instancji. Wskazuje na to art. 16 KPC zgodnie z którym Sądy rejonowe rozpoznają wszystkie sprawy z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów okręgowych.
Kluczowe znaczenie dla właściwości rzeczowej ma art. 17 KPC, który wymienia sądy okręgowe jako właściwe do rozpatrywania w I instancji sprawy z zakresu:
- praw niemajątkowych i łącznie z nimi dochodzonymi roszczeniami majątkowymi (z wyłączeniem spraw o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka, ustalenie bezskuteczności ojcostwa oraz rozwiązania przysposobienia)
- ochrony praw autorskich (majątkowych i niemajątkowych)
- roszczeń wynikających z praw własności przemysłowej
- roszczeń z zakresu prawa prasowego (majątkowych i niemajątkowych)
- praw majątkowych, w których wartość przedmiotu sporu (WPS) przekracza 75 000 zł, a w sprawach gospodarczych 100 000 zł
- wydania orzeczenia zastępującego uchwałę spółdzielni
- uchylenia, stwierdzenia nieważności lub ustalenia nieistnienia uchwał organów osób prawnych
- zapobiegania i zwalczania nieuczciwej konkurencji
- odszkodowań z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem.
Sądy rejonowe nie są uprawnione do rozpatrywania spraw, które podlegają przepisom o właściwości rzeczowej sądu okręgowego. Wyrok wydany przez sąd rejonowy w sprawach, których właściwy jest sąd okręgowy, stanowi zgodnie z art. 379 pkt 6 kpc przyczynę nieważności postępowania.
Natomiast właściwość miejscowa sądu określa, który z sądów rzeczowo właściwych jest jednocześnie w danej sprawie właściwy miejscowo. Po ustaleniu właściwości rzeczowej sądu należy ustalić właściwość miejscową, czyli sprecyzować, który sąd będzie rozpatrywał nasz pozew (sąd właściwy dla miejsca zamieszkania powoda czy sąd właściwy dla miejsca zamieszkania pozwanego).
Najczęściej miejscowa właściwość sądu jest ustalana według miejsca zamieszkania pozwanego. Jeżeli pozwanym jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna, miejscowa właściwość sądu wyznacza miejsce siedziby pozwanego.
W przypadku pozwu przeciwko osobie, która nie ma miejsca zamieszkania na terenie Polski, sądem właściwym miejscowo będzie wyznaczony według jego pobytu w Polsce. Jeżeli pozwany nie ma w Polsce ani miejsca zamieszkania, ani miejsca pobytu, lub gdy jest ono nieznane, ustala się właściwość miejscową sądu według jego ostatniego miejsca zamieszkania w Polsce.
Powództwa przeciwko Skarbowi Państwa wyznacza się przed sądem właściwym ze względu na siedzibę państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie.
W przypadku właściwości miejscowej możemy wyróżnić jeszcze właściwość przemienną, wyłączną, delegacyjną oraz umowną.
W tabeli przedstawiliśmy najważniejsze cechy właściwości miejscowej i rzeczowej oraz ich rodzaje. Koniecznie zapoznaj się z jej treścią!
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 z późn. zm.).
Pamiętaj:
Wpisz nasz KRS 0000318482 w Deklaracji Podatkowej Twój e-PIT
Dziękujemy!
Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?
A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.
A czy wiesz, że...
Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?
KRS 0000318482
Chcesz nas wesprzeć?
Jak widzisz, serwis mikroPorady.pl jest wolny od reklam. Działamy dzięki ofiarności naszych użytkowników, którzy przekazują nam wpłaty i darowizny. Nawet w bardzo niewielkich kwotach.
Twoja pomoc pozwoli na:
Warto wiedzieć
