Brak rejestracji do VAT jako powód odstąpienia od umowy sprzedaży - mikroPorady.pl

Użytkownik zwrócił się do nas z prośbą o udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania:

Czy okoliczność, że sprzedający wystawił fakturę z VAT 23% mimo iż na dzień wystawienia faktury nie był wpisany do Białej Listy płatników VAT może być powodem odstąpienia od umowy i zwrotu zakupionego pojazdu?
W jaki sposób można odstąpić od umowy i zwrócić pojazd?
Co w przypadku, jeżeli sprzedający nie zgadza się na odstąpienie od umowy i nie będzie chciał przyjąć auta?

Zdarzają się sytuacje, w których pomimo takiej konieczności, przedsiębiorca z różnych przyczyn nie dokona rejestracji jako czynny płatnik podatku VAT i wystawia faktury z naliczonym VAT. Zgodnie z art. 108 ust.1. ustawy o VAT:

w przypadku, gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty.

W związku z powyższym, pomimo braku rejestracji do VAT, podatnik zobowiązany jest do wykazania podatku należnego z tytułu dokonanej sprzedaż

Jak stanowi art. 86 ust. 1 ustawy o VAT:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Oznacza to, że prawo do odliczenia podatku naliczonego jest podstawowym prawem podatnika, które wynika z samej konstrukcji podatku VAT.

Powstaje pytanie, czy zasada ta ma również zastosowanie w sytuacji, gdy podatnik nie dokonał rejestracji do VAT, a zachowywał się jak vatowiec, tzn. wystawiał faktury z VAT i odliczał VAT od wydatków. Zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych, sam fakt niezarejestrowania się wystawcy faktury nie jest wystarczający do pozbawienia podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego. Stanowisko to potwierdził WSA w Gdańsku w wyroku z 8 listopada 2011 r., w którym wskazano, że

Sam fakt niezarejestrowania się wystawcy (...) faktur nie jest wystarczający do pozbawienia podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego. Prawo do odliczenia zależy jedynie od stwierdzenia przez organy podatkowe, czy usługodawca był podatnikiem w rozumieniu art. 15 u.p.t.u., faktycznie wykonał czynności podlegające opodatkowaniu, czy dane zawarte w fakturze VAT pozwalają ustalić tożsamość wystawcy faktury i z tytułu zrealizowanych transakcji był on zobowiązany do zapłaty podatku VAT.

Podobne stanowisko wyraził również WSA w Gliwicach w wyroku z 28 marca 2014 r., sygn. akt III SA/Gl 1599/13, zgodnie z którym:

Fakt braku rejestracji do podatku od towarów i usług stanowić może co najwyżej sygnał, że mamy do czynienia z podmiotem nieistniejącym, jednak nie może przesądzać o takiej kwalifikacji.

Jak wynika z powyższego, w sytuacji, gdy sprzedawca zachowuje się jak podatnik VAT czynny (wystawia faktury z VAT), nabywca nie powinien utracić prawa do odliczenia podatku VAT z faktur zakupu.

Zgodnie z przedstawionym powyżej stanowiskiem należy stwierdzić, że brak rejestracji do VAT nie jest wystarczający, aby uzasadniał prawo odstąpienia od umowy z tytułyu rękojmi. Okoliczność ta nie stanowi bowiem wady fizycznej ani prawnej rzeczy sprzedanej.

Odnosząc się do kolejnego pytania należy wskazać, że prawo odstąpienia od umowy z tytułu rękojmi zostało uregulowane w art. 560 k.c. Zgodnie z tym przepisem,

jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona lub naprawiana przez sprzedawcę albo sprzedawca nie uczynił zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady.

Ustawodawca nie przewidział szczególnej formy odstąpienia od umowy, jednakże dla celów dowodowych rekomendujemy wysłanie pisemnego oświadczenia o odstąpieniu od umowy przesyłką poleconą na adres sprzedającego. W oświadczeniu warto również wezwać sprzedającego do odbioru zakupionego pojazdu pod określonym adresem. Kupujący nie ma obowiązku dostarczania wadliwego pojazdu

Zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie przyjęto pogląd, iż

uprawnienie do odstąpienia od umowy ma charakter prawokształtujący, powoduje ono konieczność zwrotu przez strony uzyskanych (w ramach przedmiotowej umowy) świadczeń. Strony powinny wówczas zwrócić sobie nawzajem otrzymane świadczenia według przepisów o odstąpieniu od umowy wzajemnej

Powyższe należy więc interpretować w ten sposób, że Użytkownik ma obowiązek zwrotu towaru, a na Sprzedawcy pozostaje obowiązek zwrotu zapłaconej ceny.

W sytuacji, gdy pomimo odstąpienia od umowy sprzedający nie zgodzi się na zwrot pieniędzy i pomimo wezwania nie odbierze pojazdu, pozostaje wystąpienie na drogę sądową.

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT.

Stan prawny na dzień: 12 lipca 2022 r.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.).

Umowa spedycji a umowa przewozu

Zarówno umowa spedycji, jak i umowa przewozu zostały zdefiniowane przepisami Kodeksu Cywilnego (dalej: „k.c.”) i wchodzą w skład zagadnień prawa cywilnego.

Zgodnie z art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy. Umową spedycji jest natomiast umową, na mocy której, spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem. Jednocześnie spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie. (art. 794 § 1 i § 2 k.c.). W przypadku umowy przewozu istotne pozostaje zatem przemieszczenie, czyli zmiana miejsca położenia rzeczy od chwili nadania czy osób, od momentu zajęcia miejsca w środku transportowym, na miejsce przeznaczenia osiągnięte w chwili wykonania umowy. Elementami przedmiotowo istotnymi umowy przewozu są: oznaczenie punktów początkowego i końcowego świadczenia przewozowego, określenie wielkości wynagrodzenia należnego przewoźnikowi oraz wskazanie przedmiotu przewozu.

W przypadku spedycji podkreśla się, że pojęcie spedycji występuje w znaczeniu ekonomicznym i prawniczym. W ujęciu ekonomicznym spedycja oznacza działalność zarobkową, polegającą na organizowaniu przemieszczania ładunków w zastępstwie zleceniodawcy oraz wykonywaniu związanych z tym czynności, z wyjątkiem samego przewozu, przeładunku i czynności dodatkowych. Natomiast w ujęciu prawniczym, stosownie do ustawowej definicji umowy spedycji, przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa do wysłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem. Istota tego rodzaju umowy sprowadza się zatem do wykonania wszelkiego rodzaju usług pobocznych względem usługi przewozu, ułatwiających jej wykonanie, jednak niebędącą usługą przewozu, o której mowa w art. 774 k.c. Umowy spedycji jest zatem umową towarzyszącą umowie przewozu. Nie jest przy tym wykluczone, że sam spedytor, będący równocześnie przewoźnikiem, dokona przewozu towaru, jednak wówczas uznać należy, że doszło do wykonania przewozu w oparciu o odrębne zobowiązanie.

Jak wskazano, umowa spedycji może być i zwykle jest umową towarzyszącą umowie przewozu, co może rodzić pewnego rodzaju problemy w zakresie odróżnienia obydwu typów umów. Jak jednak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 grudnia 2014 r. sygn. akt: I ACa 461/14 w przypadku, gdy podstawowym obowiązkiem zleceniobiorcy jest dokonanie przewozu rzeczy, to w celu usunięcia wątpliwości czy strony łączy umowa przewozu, czy umowa spedycji, niezbędne jest ustalenie, czy do jego obowiązków należą także czynności związane z organizacją przewozu, kwalifikowane jako czynności spedycyjne.

Pobierz poradnik