Niezdolność do pracy, a nieopłacanie składek na ubezpieczenie chorobowe - mikroPorady.pl

W przypadku wystąpienia niezdolności do pracy z powodu choroby lub innego zdarzenia określonego ustawą, osobie świadczącej pracę może przysługiwać wynagrodzenie, a następnie zasiłek chorobowy, których wypłatę gwarantuje objęcie danej osoby przez ubezpieczenie chorobowe.

Ubezpieczenie chorobowe w pewnych warunkach może być obowiązkowe, w innych zaś objęcie nim zależy od autonomicznej decyzji osoby świadczącej pracę. Obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają pracownicy (osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę), członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz osoby odbywające tzw. służbę zastępczą. Pozostałe osoby, które objęte są obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym, a więc przykładowo: zatrudnione na podstawie umowy o pracę nakładczą, umowę zlecenia/o dzieło, czy też samozatrudnione, mogą podlegać ubezpieczeniu społecznemu po złożeniu odpowiedniego wniosku. Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony.

Objęcie ubezpieczeniem chorobowym gwarantuje m.in. wypłatę wynagrodzenia chorobowego w ciągu pierwszych 33 dni niezdolności do pracy z powodu choroby (15 dni w przypadku osó powyżej 50 roku życia), a następnie zasiłku chorobowego. Prawo do zasiłku chorobowego pracownik (lub inna osoba objęta ubezpieczeniem chorobowym) nabywa w przypadku utraty zdolności do pracy z powodu choroby po upływie okresu wyczekiwania, a więc 30 dni nieprzerwanego obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego (okres wyczekiwania w przypadku dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego wynosi 90 dni). Do okresu wyczekiwania wlicza się również poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni. Okres wyczekiwania nie ma natomiast zastosowania do innych świadczeń z ubezpieczenia chorobowego, np. zasiłku macierzyńskiego, czy zasiłku opiekuńczego.

Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Ustawa przewiduje również sytuacje niebędące chorobą w ścisłym znaczeniu, które uprawniają ubezpieczonego do otrzymania świadczenia, np. przebywanie w szpitalu lub stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego celem leczenia uzależnienia alkoholowego i innych uzależnień od środków odurzających.

Ustawa stanowi ponadto, że zasiłek chorobowy przysługuje również osobie, która stała się niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego (tzw. parasol ochronny ZUS), jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała:

nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego;
nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego – w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby.

Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy z innych przyczyn określonych ustawą - nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży - nie dłużej niż przez 270 dni.

Wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy przysługują za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy, jednak nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy, w których ubezpieczony na podstawie przepisów o wynagradzaniu zachowuje prawo do wynagrodzenia lub zasiłku. Wypłatę świadczenia z ubezpieczenia chorobowego wstrzymuje także przebywanie na urlopie bezpłatnym i urlopie wychowawczym, usprawiedliwiona nieobecność w pracy oraz tymczasowe aresztowanie – jeżeli ubezpieczony utracił zdolność do pracy z powodu choroby podczas ich trwania.

Ważne:

W przypadku nieobjęcia osoby świadczącej pracę zarobkową dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, np. w przypadku zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia i jednoczesnego nieopłacania stosownych składek, nie przysługują żadne świadczenia z tytułu niezdolności do pracy.

Innymi słowy, nieopłacanie składek na ubezpieczenie chorobowe przed zaistnieniem niezdolności do pracy (mając na uwadze, instytucję parasolu ochronnego ZUS) sprawia, że na czas trwania tej niezdolności nie przysługują żadne świadczenia. Możliwe jest jednak objęcie ubezpieczeniem chorobowym „na przyszłość”, a więc na wypadek powstania kolejnej niezdolności do pracy, co wymaga jednak podjęcia zatrudnienia (w tym niepracowniczego) i opłacanie odpowiednich składek.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 645);
Ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 300)

Stan prawny na 19 października 2019 roku

Umowa o dzieło - umowa zlecenie

Wielokrotnie spotykamy się z problematyką, jaką jest wybór właściwego rodzaju umowy. Najczęściej mylonymi i błędnie stosowanymi umowami są umowa o dzieło/umowa zlecenie. Zarówno umowa o dzieło, jak i umowa zlecenie są umowami cywilnoprawnymi, pełnią jednakże zdecydowanie inne funkcje i powodują różne skutki. Istotą zawarcia umowy o dzieło jest zobowiązanie się przyjmującego zamówienie do wykonania określonego, szczegółowo w umowie dzieła, zaś strony zmawiającej do zapłaty wynagrodzenia. Istotą umowy zlecenia jest wykonanie nie przez przyjmującego zlecenie określonej czynności prawnej lub faktycznej.

Pobierz poradnik