Art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu czynów nieuczciwej konkurencji stanowi: czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
Sprawcą czynu nieuczciwej konkurencji może być jedynie przedsiębiorca. Wyjątek stanowi sytuacja, w której stroną legitymowaną biernie (np. były pracownik) nie będzie przedsiębiorca, ale wówczas musi istnieć związek przyczynowy czynu takiej osoby z prowadzoną przez przedsiębiorcę działalnością gospodarczą. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wskazuje czyny, które mogą być popełnione przez podmioty inne niż przedsiębiorcy (np. osoba, która świadczyła pracę na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego lub osoba rozpowszechniająca nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd wiadomości o swoim aktualnym lub byłym albo innym przedsiębiorcy w celu przysporzenia sobie, bliskim lub nowemu pracodawcy korzyści lub wyrządzenia szkody). Przypadki te należy traktować, jako wyjątki związane ze szczególnym charakterem określonego czynu.
Jeżeli czynu, który może być czynem nieuczciwej konkurencji nie dokonuje przedsiębiorca a osoba w zamiarze pomocy konsumentom w dobrej wierze to nie popełnia czynu nieuczciwej konkurencji.
Stan faktyczny:
Spółka jawna X (dalej jako: Powódka) złożyła pozew do Sądu Okręgowego przeciwko administratorowi portalu internetowego Y (dalej jako: Pozwana) o zaniechanie czynów nieuczciwej konkurencji. Pozwana rozpowszechniała nieprawdziwe i wprowadzające w błąd wiadomości o wytwarzanych przez Powódkę towarach. Pozwana zamieszczała te informacje na stronie internetowej Powódki. Pozwana nie nabywała przy tym urządzeń, którymi handlowała Powódka i których nie oferowała Pozwanej. Pozwana prowadziła działalność gospodarczą polegającą na prowadzeniu portali internetowych. Pozwana wiedzę o sprzedawanym przez Powódkę urządzeniu i sposobie jego dystrybucji czerpała z wypowiedzi internautów, w tym byłego współpracownika Powódki i użytkowników urządzenia.
Ponadto, jeden z użytkowników urządzenia przesłał jej dokument z którego wynikało, że ubiegający się o wydanie certyfikatu na urządzenie podmiot przedłożył innym niż wymagany dokument. Były współpracownik podał, że Powódka sprzedaje odkurzacze jako super odkurzacze hipoalergiczne. Użytkownicy na forum internetowym zgłaszali problemy ze zwrotem odkurzaczy. Pozwana spotkała się również z publikacjami na ten temat w prasie. W oparciu o powyższe informacje Pozwana formułowała swoje wpisy w Internecie.
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w dniu 24 października 2008 r. wydał decyzję, w której uznał praktyki Powódki za naruszające zbiorowe interesy konsumentów, polegające na naruszaniu obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji o cenie zakupu produktów i nakazał ich zaniechania.
Rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego:
Sąd Okręgowy uznał, że Pozwana poprzez zamieszczenie wypowiedzi z dnia 25 października 2009 r. oraz 30 lipca 2013 r., na forum internetowym dopuściła się czynu nieuczciwej konkurencji, o którym mowa w art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Sąd zauważył, iż Pozwana przetwarzała lub podtrzymywała zasłyszane informacje bez weryfikacji ich treści w oparciu o kompetentne źródło. Sąd wskazał, iż Pozwana nie była uprawniona do formułowania osądu, który opublikowała na forum internetowym, zwłaszcza informacji o dopuszczaniu się oszustw, czy posługiwaniu się w obrocie sfałszowanymi dokumentami przez Powódkę. Sąd uznał, iż wypowiedzi Pozwanej miały charakter kategoryczny i generalizujący, a przy tym nie odwoływały się do konkretnych faktów, były podawane bardzo ogólnie, która to okoliczność sprawiała, iż odbiorcy nie mogli zweryfikować tych informacji. Przedmiotowe posty kształtowały na rynku negatywną opinię o Powódce. Sąd Okręgowy ocenił, iż działanie Pozwanej naruszyło dobre obyczaje i stanowiło dla Powódki zagrożenie jako przedsiębiorcy. Krytyka, której dopuściła się Pozwana nie była rzetelna, a działanie jej było zawinione.
Rozstrzygnięcie Sądu Apelacyjnego:
W ocenie Sądu Apelacyjnego działalność Pozwanej miała charakter prokonsumencki. Sąd stwierdził, iż Pozwana prowadząc swoją działalność, w tym zamieszczając przedmiotowe wypowiedzi kierowała się motywami mającymi na celu szeroko pojętą pomoc konsumentom. Okoliczność ta nie jest zależna od prowadzonej przez nią działalności gospodarczej, której przedmiotem było prowadzenie portali internetowych. O powyższym świadczy fakt, zgodnie z którym w okresie zawieszenia działalności Pozwana nadal była aktywna na blogu, a zatem sporne wypowiedzi nie pozostawały w związku z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą.
Ponadto Sąd Apelacyjny wskazał, iż sugestie Powódki jakoby blog Pozwanej był prowadzony na skutek inicjatywy podmiotów prowadzących działalność konkurencyjną, nie zostały udowodnione. Sąd uznał, że działanie Pozwanej nie miało związku z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą – było od niej niezależne. W związku z powyższym, Sąd Apelacyjny stwierdził, że działanie Pozwanej nie spełniło przesłanek zawartych w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Stan prawny:
Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji reguluje zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności, w szczególności produkcji przemysłowej i rolnej, budownictwie, handlu i usługach - w interesie publicznym, przedsiębiorców oraz klientów. Za przedsiębiorców ustawa uznaje osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową uczestniczą w działalności gospodarczej.
Zgodnie z definicją przedsiębiorcy, zawartą w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Pozwana nie posiada legitymacji biernej w tej sprawie. Zasadą jest bowiem, iż legitymacja bierna w procesie o roszczenie, którego przedmiotem jest czyn nieuczciwej konkurencji przysługuje przeciwko osobie, która dokonuje takiego czynu w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Celem ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji jest zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności gospodarczej. Jej założeniem jest zatem ochrona atrakcyjnej siły przedsiębiorcy oraz zapewnienie prawidłowości funkcjonowania i działania podmiotów gospodarczych w warunkach wolnej konkurencji i dostępu do rynku na wolnych prawach. Stąd czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie podjęte w związku z działalnością gospodarczą, które wykazuje sprzeczność z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli jednocześnie zagraża interesowi innego przedsiębiorcy lub klienta bądź go narusza.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U.2020.1913 t.j.)
- Wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 29 grudnia 2016 r. (sygn. akt IX GC 816/14)
- Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 23 sierpnia 2017 r. (sygn. akt I ACa 411/17, LEX nr 2444514)
