Odpowiedzialność Spółki za przestępstwo pracownika
Porada powstała w ramach działalności non-profit Fundacji Akademia Liderów. mikroPorady.pl są projektem Fundacji, który pomaga polskim mikroprzedsiębiorcom na każdym etapie prowadzenia działalności.
W przypadku popełnienia przestępstwa przez pracownika odpowiedzialność spółki nie zawsze jest wyłączona. Zdarzają się sytuację, w którym poniesienie ona odpowiedzialność za czyny pracownika.
Pamiętaj, że zgodnie z przepisami pracownikiem jest tylko osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę (pobierz nasz bezpłatny wzór umowy o pracę )
Przepisy dotyczące odpowiedzialności za czyny pracownika
Podstawowym aktem regulującym powyższe zagadnienie jest ustawa z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (dalej: u.o.p.z.). Określa zasady odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary jako przestępstwa lub przestępstwa skarbowe oraz zasady postępowania w przedmiocie takiej odpowiedzialności (art. 1 u.o.p.z.).
Ustawa wskazuje, jakie podmioty będą ponosić odpowiedzialność w ww. przypadkach. Zaliczyć do nich należy m.in. osobę prawną (np. sp. z o.o.), jednostkę organizacyjną niemająca osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną (np. sp. jawna), z wyłączeniem Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego i ich związków. Taką odpowiedzialność będą ponosić również spółki kapitałowa w organizacji (tj. w okresie pomiędzy zawiązaniem spółki a uzyskaniem wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego), podmiot w stanie likwidacji oraz przedsiębiorca niebędący osobą fizyczną, a także zagraniczna jednostka organizacyjna.
Kiedy pracodawca ponosi odpowiedzialność za czyny pracownika
Przenosząc powyższe na ramy odpowiedzialności podmiotu zbiorowego należy wskazać, że spółka może ponosić odpowiedzialność, jeżeli podmiotem dopuszczającym się czynu zabronionego jest osoba fizyczna, przy czym u.o.p.z. uzależnia powyższe od co najmniej możliwości zaistnienia korzyści dla spółki, chociażby niemajątkowej (np. czasowe finansowanie działalności spółki ze środków należnych Skarbowi Państwa). Popełnienie czynu zabronionego na ww. warunkach może nastąpić poprzez:
Działanie osoby fizycznej w imieniu lub w interesie spółki w ramach uprawnienia lub obowiązku do jego reprezentowania, podejmowania w jej imieniu decyzji lub wykonywania kontroli wewnętrznej albo przy przekroczeniu tego uprawnienia lub niedopełnieniu tego obowiązku.
Dopuszczenie się do działania w wyniku przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków przez osobę, o której mowa w pkt 1,
Przekroczenie uprawnienia lub niedopełnienia obowiązku działając w imieniu lub w interesie danej spółki, za zgodą lub wiedzą osoby, o której mowa w pkt 1,
Będąc przedsiębiorcą, który bezpośrednio współdziała z podmiotem zbiorowym w realizacji celu prawnie dopuszczalnego, jeżeli zachowanie to przyniosło lub mogło przynieść podmiotowi zbiorowemu korzyść, chociażby niemajątkową.
Uprzednio dany pracownik musi zostać prawomocnie skazany za popełnienie czynu zabronionego. Ponadto, za taki wyrok u.o.p.z. również uznaje wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne albo o przestępstwo skarbowe, orzeczenie w przypadku dobrowolnego poddania się odpowiedzialności albo orzeczenie sądu o umorzeniu przeciwko danej osobie postępowania z powodu okoliczności wyłączającej ukaranie sprawcy.
Odpowiedzialność cywilna za przestępstwo pracownika
Ponadto należy wskazać, iż niezależnie od uznania odpowiedzialności lub jej braku na powyższych zasadach nie wyłącza odpowiedzialności cywilnej za wyrządzoną szkodę, odpowiedzialności administracyjnej ani indywidualnej odpowiedzialności prawnej sprawcy czynu zabronionego.
Wyrok w sprawie odpowiedzialności za przestępstwo pracownika
Co do zakresu stosowania art. 6 u.o.p.z. wypowiadał się Naczelny Sąd Administracyjny m.in. w wyroku z dnia 18 kwietnia 2008 r. sygn. akt I FSK 562/07: „Regulacja taka, jednoznacznej w swej treści, sprawia zatem, że podmiot zbiorowy odpowiadający na zasadach określonych tą ustawą nie jest wolny od odpowiedzialności administracyjnej. Do tej zaś kategorii zaliczyć należy odpowiedzialność wynikającą z przepisów zawartych w ustawie o podatku od towarów i ustaw. Ustawa ta zawiera wszak przepisy podatkowe. Te zaś - przez wzgląd na swą konstrukcję i materię, którą regulują - zaliczane są do dziedziny prawa administracyjnego. Tym samym więc wszelka odpowiedzialność jaka z nich wynika jest odpowiedzialnością administracyjną, którą z woli prawodawcy podmiot zbiorowy ponosić może obok odpowiedzialności wynikającej z cyt. wyżej ustawy z 28.10.2002 r. o ile spełnione zostaną przesłanki określone tą ustawą”.
Konsekwencje pracodawcy za przestępstwo pracownika
Powyższe wskazuje, że skutkiem czynu zabronionego pracownika mogą być różne konsekwencje prawne spółki, w tym szeroko rozumiana odpowiedzialność administracyjna, także na gruncie podatkowym.
Do ewentualnych konsekwencji popełnienia czynu zabronionego w omawianych warunkach można zaliczyć możliwość nałożenia na spółkę kary pieniężnej w wysokości od 1000 do 5 000 000 złotych, nie wyższą jednak niż 3% przychodu osiągniętego w roku obrotowym, w którym popełniono czyn zabroniony. Rozwiązanie takie zapewnia pewną elastyczność dostosowania kary do sytuacji danej spółki. Można przypuszczać, że założeniem ustawodawcy było takie uregulowanie wysokości kary, aby było adekwatne do rozmiaru spółki. Warto również zwrócić uwagę, że posłużono się kryterium przychodu, a nie dochodu, który jest bardziej uciążliwy dla spółki.
W niektórych przypadkach kara może wynosić w wysokości od 10 000 do 5 000 000 złotych. W tym zakresie nie wskazano maksymalnej wartości przychodu spółki, co można interpretować w te sposób, że znamiona tego czynu zabronionego wskazują na zwiększoną szkodliwość społeczną względem tego wymienionego powyżej. Należą do nich niektóre przestępstwa popełnione przeciwko środowisku.
Ustawodawca przewiduje również możliwość zastosowania przepadku wobec przedmiotów pochodzących chociażby pośrednio z czynu zabronionego, ewentualnych korzyści spółki lub ich równowartości.
Wobec spółki możliwe będzie zastosowanie również zakazów, czy podanie wyroku do publicznej wiadomości. Zakazy te w założeniu mają represyjny charakter. W konsekwencji będą prowadzić do ograniczenia udziału spółki w korzystaniu z różnych środków m.in. z tytułu dotacji, subwencji. Istnieje możliwość nałożenia zakazu na spółkę co do korzystania pomocy organizacji międzynarodowych, czy ubiegania się o zamówienia publiczne. To ostatnie wydaje się niezwykle uporczywe ze względu na wyłączenie od udziału w dużych inwestycjach.
Wyłączenie odpowiedzialności za przestępstwo pracownika
Spółka nie będzie podlegać odpowiedzialności na skutek popełnienia każdego przestępstwa. Warto wskazać, że u.o.p.z. w art. 16 wskazuje na katalog przestępstw zobowiązujących podmiot zbiorowy do ponoszenia odpowiedzialności. Będą to zatem m.in. przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, fałszowanie pieniędzy i innych środków płatniczych albo dokumentów równoznacznych, wykonywanie czynności ubezpieczeniowych bez zezwolenia, przewłaszczenie cudzego autorstwa, wykonywanie działalności bez koncesji lub wbrew warunkom określonym w koncesji, oszustwo. Powyższy katalog jest bardzo szeroki, jednakże jest to katalog zamknięty. Należy zatem każdorazowo przeanalizować dany stan faktyczny i sprawdzić, czy na pewno doszło do naruszenia konkretnych przepisów.
Aby wszcząć takie postępowanie należy złożyć stosowny wniosek do sądu rejonowego, w którego okręgu popełniono czyn zabroniony. Uprawnionymi do tej czynności są pokrzywdzony lub prokurator. W przypadku pokrzywdzonego obowiązuje jednak przymus adwokacko-radcowski. Oznacza to, że taki wniosek powinien być sporządzony i podpisany przez adwokata lub radcę prawnego. Niezbędna przy tym jest więc pomoc profesjonalnego pełnomocnika.
Podsumowując, uregulowania u.o.p.z. stanowią ważny instrument prawny zarówno dla spółki, której pracownik popełnił przestępstwo, jak również dla pokrzywdzonego. Należy jednak pamiętać, że odpowiedzialność spółki nie zwalnia pracownika od jego osobistej odpowiedzialności za popełniony czyn. Przed podjęciem kroków w sprawie zaleca się skonsultowanie się z profesjonalnym pełnomocnikiem, który pozwoli rozwiać wątpliwości i udzieli odpowiedzi na pytania.
Źródła:
1) Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1465).
2) Ustawa z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 659 z późn. zm.).
Twoja odpowiedź pozwala nam poprawić jakość naszych materiałów.
Tę poradę udostępniamy całkowicie bezpłatnie.
Jeżeli wesprzesz nas drobną darowizną,
stworzymy więcej jakościowych materiałów.
Warto wiedzieć
Komunikat w związku realizacją obowiązku z art. 13 RODO Informacja nt. Cookies
Drogi Użytkowniku!
zanim zaczniesz korzystać z naszego Serwisu mikroPorady.pl, prosimy zapoznaj się uważnie z naszym Regulaminem, Polityką Prywatności oraz Polityką Cookies, w których szczegółowo opisaliśmy zasady korzystania z naszego Serwisu oraz sposób gromadzenia, wykorzystania i udostępnienia danych osobowych. Korzystając z Serwisu zgadzasz się z Regulaminem, Polityką Prywatności i Polityką Cookies.
Twoja prywatność i bezpieczeństwo to nasz priorytet, dlatego informujemy Cię, że nasz Serwis wykorzystuje pliki cookies, które przetwarzają dane, w tym dane, które mogą być zakwalifikowane jako dane osobowe, w celu zebrania i przetwarzania zagregowanych danych dla celów statystycznych, które pomagają zrozumieć, w jaki sposób Użytkownicy Serwisu korzystają ze stron internetowych, co umożliwia ulepszanie ich struktury i zawartości, doskonalenia jakości i treści naszych Usług, szerzenia misji edukacyjnej (w tym analizowania i profilowania danych grup użytkowników dla celów badawczych i marketingu naszych Usług).
Pamiętaj, możesz w każdej chwili wyrazić sprzeciw na przetwarzanie Twoich danych osobowych. Jeżeli nie wyrażasz zgody na korzystanie przez nasz Serwis z plików cookies, zmień ustawienia przeglądarki internetowej w zakresie plików cookies w swoim urządzeniu końcowym.
Kto jest Administratorem Twoich danych?
Administratorem Twoich danych jesteśmy my, czyli Akademia Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości Fundacja dr B. Federa, ul. Orzeszkowej 2, 05-827 Grodzisk Mazowiecki. Jesteśmy organizacją pożytku publicznego i prowadzimy nieodpłatną działalność pożytku publicznego.
Inspektor Ochrony Danych
Aby zagwarantować, że Twoje dane zawsze będą przetwarzane w sposób transparentny i zgodny z prawem, wyznaczyliśmy Inspektora Ochrony Danych. Jest to osoba, z którą możesz się kontaktować we wszystkich sprawach dotyczących przetwarzania danych osobowych oraz korzystania z praw związanych z tym przetwarzaniem. Naszym Inspektorem Ochrony Danych jest Janusz Kosakowski. Dane kontaktowe: e-mail: <mailto:inspektor@wiedza3g.pl> inspektor@wiedza3g.pl; adres korespondencyjny: Akademia Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości Fundacja dr Bogusława Federa, ul. Orzeszkowej 2, 05-827 Grodzisk Mazowiecki
Odbiorcy Twoich danych
Nigdy nie przekazujemy Twoich danych, nie sprzedajemy ich ani nie wymieniamy się nimi w jakichkolwiek celach, także marketingowych z innymi podmiotami. Twoje dane mogą być przekazywane jedynie Zaufanym Partnerom. W większości dane dotyczące ruchu naszych użytkowników gromadzone są przez naszych Zaufanych Partnerów. Prawo daje nam także możliwość przekazania danych podmiotom, które będą je przetwarzać na nasze zlecenie. Mogą to być na przykład podwykonawcy naszych usług, np. firmy IT oraz oczywiście organy typu sądy czy policja, które mogą żądać danych na podstawie obowiązującego prawa.
W związku z korzystaniem przez nas z narzędzia Google Analitycs Twoje dane zgromadzone w plikach cookies mogą być przekazywane Google Inc. z siedzibą w USA, tj. poza Europejski Obszar Gospodarczy. Przykazywanie odbywać się będzie na podstawie regulacji zabezpieczających ochronę danych osobowych, zatwierdzonych przez Komisję Europejską.
Podstawy prawne przetwarzania Twoich danych
W każdym przypadku przetwarzanie Twoich danych musi być oparte na podstawie prawnej na bazie obowiązujących przepisów. Jedną z nich może być konieczność przetwarzania danych do wykonania lub zawarcia umowy, której jesteś stroną. Taką umowę stanowo Regulamin Serwisu mikroPorady.pl. W przypadku pozostałych celów, takich jak analityka ruchu, zapobieganie nadużyciom, szerzenie misji edukacyjnej (w tym analizowanie i profilowanie danych grup użytkowników dla celów badawczych i marketingu naszych Usług), podstawą prawną jest nasz uzasadniony interes jako Administratora danych. Nasz prawnie uzasadniony interes polega na ułatwieniu korzystania z usług świadczonych drogą elektroniczną oraz na poprawie ich funkcjonalności, w tym na konieczności dostosowania zawartości Serwisu do potrzeb i preferencji Usługobiorców (Użytkowników) oraz optymalizacji korzystania ze stron internetowych, a także na konieczności tworzenia statystyk i badań, które stanowią podstawę do analizy, w jaki sposób Ty i inny Usługobiorcy korzystacie z Serwisu i na tej podstawie m.in. przygotowywać takie treści, które cieszą się największym zainteresowaniem lub na które jest największe zapotrzebowanie.
Okres przez jaki dane będą przetwarzane
Po zakończeniu korzystania przez Ciebie z naszych Usług, nie będziemy przetwarzać Twoich danych osobowych, za wyjątkiem tych danych, które są dopuszczone do przetwarzania na podstawie przepisów prawa lub umowy lub niezbędne do wyjaśnienia okoliczności niedozwolonego korzystania z Usług. Dane osobowe niezbędne do wykonania Umowy będziemy przetwarzać do czasu wygaśnięcia tej umowy, z tym zastrzeżeniem, że czasami, dane te mogą być przetwarzane również po wygaśnięciu tej umowy, jednak tylko wyłącznie jeżeli jest to dozwolone lub wymagane w świetle obowiązującego prawa np. przetwarzanie w celach statystycznych, rozliczeniowych lub w celu dochodzenia roszczeń.
Dane przetwarzane z uwagi na nasz uzasadniony interes będziemy przetwarzać do czasu ewentualnego zgłoszenia przez Ciebie skutecznego sprzeciwu.
Również skorzystanie przez Ciebie z prawa do bycia zapomnianym będzie skutkowało usunięciem Twoich danych na Twoje wyraźne żądanie.
Jakie masz prawa w stosunku do swoich danych?
Masz m.in. prawo żądania dostępu do danych, sprostowania danych, do usunięcia danych (prawo do bycia zapomnianym), do ograniczenia przetwarzania danych, do przenoszenia danych. Możesz także zgłosić sprzeciw do przetwarzania danych oraz wycofać udzieloną zgodę do przetwarzania danych. Masz także prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego (Prezesa UODO), jeżeli uważasz, że przetwarzamy Twoje dane osobowe w niewłaściwy sposób. Jak skorzystać ze swoich praw opisujemy w Polityce prywatności.
Chcesz dowiedzieć się więcej o zasadach przetwarzania i ochrony danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu mikroPorady?
Nasza strona używa plików Cookies. Korzystając z niej akceptujesz naszą Politykę Cookies i wyrażasz zgodę na używanie plików Cookies według aktualnych ustawień swojej przeglądarki. Poznaj szczegóły i możliwości ustawień w plików Cookies.
//=hUrl::getPageUrl(getConfig('mikroporady', 'paymentsPageId'))?>
//=t('!_DONATE_FORM_HEADER')?>
//=TPL_URL?>
//=TPL_URL?>
//=t('Wybierz lub wpisz kwotę darowizny')?>
//=t('Wesprzyj nas i odbierz poradnik:')?>
//=TPL_URL?>
Załóż konto, by w pełni korzystać z bezpłatnego wsparcia w prowadzeniu firmy
Rejestracja zajmie Ci 1 minutę.
Dostajesz bezpłatny dostęp do niezbędnej wiedzy i informacji.
pobieraj za darmo wzory dokumentów z komentarzem prawnym,
Wiemy jednak, że jako mikroprzedsiębiorca masz niewiele czasu na zgłębianie całości dokumentów, więc przygotowaliśmy skrót najważniejszych zapisów:
Gromadzimy tylko te dane osobowe, które są niezbędne do świadczenia usługi mikroPorady.pl, takie jak np. Twój adres e-mail.
Aby rozwijać aplikację i zapewniać lepszą jakość bezpłatnych usług, gromadzimy anonimowe dane zbiorcze w zakresie sposobu korzystania z mikroPorady.pl.
Dobroczynny serwis mikroPorady.pl należy wyłącznie do nas. Ale wszystko, co zamieścisz na swoim koncie, pozostaje Twoją 100% własnością. Bez Twojej zgody nigdy nie udostępnimy tych materiałów podmiotom trzecim.
Nasz serwis jest również w 100% zgodny z RODO. W każdej chwili możesz uzyskać dostęp do swoich danych, sprawdzić gdzie i w jaki sposób są one przechowywane. Oczywiście w dowolnym momencie możesz je również usunąć.
Wiemy jednak, że jako mikroprzedsiębiorca masz niewiele czasu na zgłębianie całości dokumentów, więc przygotowaliśmy skrót najważniejszych zapisów:
Gromadzimy tylko te dane osobowe, które są niezbędne do świadczenia usługi mikroPorady.pl, takie jak np. Twój adres e-mail.
Aby rozwijać aplikację i zapewniać lepszą jakość bezpłatnych usług, gromadzimy anonimowe dane zbiorcze w zakresie sposobu korzystania z mikroPorady.pl.
Dobroczynny serwis mikroPorady.pl należy wyłącznie do nas. Ale wszystko, co zamieścisz na swoim koncie, pozostaje Twoją 100% własnością. Bez Twojej zgody nigdy nie udostępnimy tych materiałów podmiotom trzecim.
Nasz serwis jest również w 100% zgodny z RODO. W każdej chwili możesz uzyskać dostęp do swoich danych, sprawdzić gdzie i w jaki sposób są one przechowywane. Oczywiście w dowolnym momencie możesz je również usunąć.
Na podany adres e-mail wysłany został link aktywujący konto.
Przypomnienie hasła
Na podany adres e-mail wysłany został link do zmiany hasła.
Gdy potrzebujesz
porady, u nas zawsze
ją otrzymujesz*
*Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju? A czy wiesz, że tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok z powodu braku dostatecznej wiedzy, znajomości przypisów i kompetencji?
A czy wiesz, że...
Ty też możesz coś dla nas
zrobić, abyśmy mogli dalej działać
i skutecznie Cię wspierać?
KRS 0000318482
Skopiuj KRS
Wpisz nasz KRS w Deklaracji Podatkowej Twój e-PIT!
Przechodzisz właśnie do usługi Twój e-PIT Ministerstwa Finansów
Aby skutecznie przekazać 1,5% na Projekty Fundacji
mikroPorady.pl i jestemSzefem.pl
wystarczy wpisać:
KRS 0000318482
Skopiuj KRS
lub wyszukać na liście:
Akademia Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości
Fundacja dr Bogusława Federa