Pytanie z dnia 12 października 2016
Amortyzacja. Chciałabym się dowiedzieć, czy prawa agencyjne podlegają amortyzacji - jako wartości niematerialne i prawne i ile procent w ciągu roku.
Przedstawiony problem prawny: amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych
Nie jest jasne jaki jest kontekst pytania, a mianowicie, jaki podmiot jest stroną umowy agencyjnej (w rozumieniu art. 758 Kodeksu cywilnego) jako dający zlecenie agentowi – czy jest to osoba fizyczna, czy osoba prawna. W zależności od tego, będą miały zastosowanie przepisy ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.), albo ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm., dalej ustawa o PIT).
Zasadą jest, że to „prawo agencyjne” musi mieć zdolność aktywową, czyli zapisu w księgach rachunkowych. Zgodnie z przepisem art. 3 ust. 1 pkt. 14) ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t. jedn. Dz. U. 2016 r. poz. 1047) wartością niematerialną i prawną są, z zastrzeżeniem pkt 17 (inwestycje w rozumieniu ustawy o rachunkowości), nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby jednostki, a w szczególności:
a) autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,
b) prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych,
c) know-how.
W przypadku wartości niematerialnych i prawnych oddanych do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu, wartości niematerialne i prawne zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron umowy, zgodnie z warunkami określonymi w ust. 4. Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się również nabytą wartość firmy oraz koszty zakończonych prac rozwojowych
Wartość początkową należy ustalać zgodnie z art. 22g ustawy o PIT, albo art. 16g ustawy o CIT.
Ustawa o PIT
Co do zasady amortyzację wartości niematerialnych i prawnych reguluje przepis art. 22m ustawy o PIT zgodnie z którym:
1. Z zastrzeżeniem ust. 2 i 3 oraz art. 22ł ust. 1-3 (te przepisy dotyczą wartości niematerialnych i prawnych otrzymanych do odpłatnego korzystania, zgodnie z umowami zawartymi na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji, jeżeli z tych umów wynika prawo zakupu tych środków albo wartości przez korzystającego za cenę ustaloną w umowach), okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wartości niematerialnych i prawnych nie może być krótszy niż:
1) od licencji (sublicencji) na programy komputerowe oraz od praw autorskich - 24 miesiące;
2) od licencji na wyświetlanie filmów oraz na emisję programów radiowych i telewizyjnych - 24 miesiące;
3) od poniesionych kosztów zakończonych prac rozwojowych - 12 miesięcy;
4) od pozostałych wartości niematerialnych i prawnych - 60 miesięcy.
2. Jeżeli wynikający z umowy okres używania praw majątkowych, o których mowa w ust. 1 pkt 2, jest krótszy od okresu ustalonego w tym przepisie, podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych w okresie wynikającym z umowy.
3. Podatnicy ustalają stawki amortyzacyjne dla poszczególnych wartości niematerialnych i prawnych na cały okres amortyzacji przed rozpoczęciem dokonywania odpisów amortyzacyjnych.
W tym miejscu należy wskazać na interpretację indywidualną wydaną w dniu 8 lipca 2016 r. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, nr: ITPB1/415-1108/12/16-S/PSZ, wydaną na gruncie przepisów ustawy o CIT wskazał m. in., iż zgodnie z art. 22 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z art. 22a-22o, z uwzględnieniem art. 23.
Ustawa o CIT
Co do zasady amortyzację wartości niematerialnych i prawnych reguluje przepis art. 16m ustawy o PIT zgodnie z którym:
1. Z zastrzeżeniem ust. 2 i 3 oraz art. 16ł ust. 1-3 (wartości niematerialnych i prawnych otrzymanych do odpłatnego korzystania, zgodnie z umowami zawartymi na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji, jeżeli z tych umów wynika prawo zakupu tych środków albo wartości przez korzystającego za cenę ustaloną w umowach), okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wartości niematerialnych i prawnych nie może być krótszy niż:
1) od licencji (sublicencji) na programy komputerowe oraz od praw autorskich - 24 miesiące;
2) od licencji na wyświetlanie filmów oraz na emisję programów radiowych i telewizyjnych - 24 miesiące;
3) od poniesionych kosztów zakończonych prac rozwojowych - 12 miesięcy;
4) od pozostałych wartości niematerialnych i prawnych - 60 miesięcy.
2. Jeżeli wynikający z umowy okres używania praw majątkowych, o których mowa w ust. 1 pkt 2, jest krótszy od okresu ustalonego w tym przepisie, podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych w okresie wynikającym z umowy.
3. Podatnicy ustalają stawki amortyzacyjne dla poszczególnych wartości niematerialnych i prawnych na cały okres amortyzacji przed rozpoczęciem dokonywania odpisów amortyzacyjnych.
Jeżeli „prawa agencyjne” spełniają wymogi określone w przepisach o rachunkowości oraz podatkowych, a tym samym stanowią w ich rozumieniu wartości niematerialne i prawne, to wtedy należałoby uznać, że do ich amortyzacji mają zastosowanie przepisy o amortyzacji wartości niematerialnych i prawnych. Jednocześnie należy zastrzec, że w przypadku oddania do korzystania wartości niematerialnych i prawnych „z” umowy agencyjnej czy tej umowy trzeba ustalić wartość nabycia prawa (wartości niematerialnej lub prawnej) majątkowego, które może być aktywem (opłata wniesiona za okres np. 3 czy 5 lat).
Na gruncie ustawy o PIT, zgodnie z art. 22ł ust. 4, od środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, przekazanych do używania na podstawie innych umów niż wymienione w ust. 1 (umowy zawarte na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji, jeżeli z tych umów wynika prawo zakupu tych środków albo wartości przez korzystającego za cenę ustaloną w umowach), odpisów amortyzacyjnych od tych składników dokonują odpowiednio finansujący lub korzystający na zasadach określonych w art. 22h-22k i art. 22m, z uwzględnieniem przepisów rozdziału 4a.
Na gruncie ustawy o CIT, zgodnie z art. 16ł ust. 4 od środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, przekazanych do używania na podstawie innych umów niż wymienione w ust. 1 (umowy zawarte na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji, jeżeli z tych umów wynika prawo zakupu tych środków albo wartości przez korzystającego za cenę ustaloną w umowach), odpisów amortyzacyjnych od tych składników dokonują odpowiednio finansujący lub korzystający na zasadach określonych w art. 16h-16k i art. 16m, z uwzględnieniem przepisów rozdziału 4a.
Jednocześnie wskazujemy, że porady E-punktu konsultacyjnego nie są poradami indywidualnymi, a jedynie mają na celu przedstawienie obowiązujących przepisów prawa dla ogólnie sformułowanego zagadnienia prawnego. Należy zastrzec, że podejmowanie decyzji co do sposobu rozliczeń podatkowych powinno być indywidualnie konsultowane z prawnikami lub księgowymi, mającymi dostęp do pełnej informacji o sposobie rozliczeń podatnika oraz poszczególnych stanach faktycznych.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t. jedn. Dz. U. 2016 r. poz. 1047),
- Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.),
- Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. jedn. z 2014 r. poz. 851 ze zm.),
- Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.).
Stan prawny aktualny na dzień 19 października 2016 r.
