Działalność gospodarcza cudzoziemca

Pytanie: Czy cudzoziemiec obywatel Ukrainy posiadający zezwolenie na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej na podstawie art. 142 ust. 3 ustawy o cudzoziemcach może również prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą wpisaną do CEIDG?

W pierwszej kolejności wskazać należy, że obywatele innych państw niż państwa członkowskie UE, zgodnie z art. 4 ust 2 ww. ustawy mogą podejmować działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli:

1. posiadają w Rzeczypospolitej Polskiej:
a) zezwolenie na pobyt stały,
b) zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,
c) zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa:

• w art. 144 ustawy o cudzoziemcach tj. w celu kształcenia się na studiach, 
• art. 159 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach tj. w celu połączenia się z rodziną, 
• lub art. 186 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o cudzoziemcach tj. posiada zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE udzielone przez inne państwo członkowskie UE oraz zamierza wykonywać pracę lub prowadzić działalność gospodarczą na terytorium RP na podstawie przepisów obowiązujących w tym zakresie na tym terytorium, zamierza podjąć lub kontynuować na terytorium RP studia lub szkolenie zawodowe, wykaże, że zachodzą inne okoliczności uzasadniające jego zamieszkiwanie na terytorium RP, lub jest członkiem rodziny cudzoziemca, o którym mowa w pkt 3, z którym przebywał na terytorium innego państwa członkowskiego UE i towarzyszy mu lub chce się z nim połączyć,

d) status uchodźcy,
e) ochronę uzupełniającą,
f) zgodę na pobyt ze względów humanitarnych lub zgodę na pobyt tolerowany,
g) zezwolenie na pobyt czasowy i pozostają w związku małżeńskim zawartym z obywatelem polskim zamieszkałym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
h) zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania działalności gospodarczej, udzielone ze względu na kontynuowanie prowadzonej już działalności gospodarczej na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej;

2. korzystają w Rzeczypospolitej Polskiej z ochrony czasowej,

3. posiadają ważną Kartę Polaka,

4. są członkami rodziny, w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy o wjeździe na terytorium RP, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich UE i członków ich rodzin (tj. członek rodziny - cudzoziemca będącego lub niebędącego obywatelem UE: małżonka obywatela UE, bezpośredniego zstępnego obywatela UE lub jego małżonka, w wieku do 21 lat lub pozostającego na utrzymaniu obywatela UE lub jego małżonka, bezpośredniego wstępnego obywatela UE lub jego małżonka, pozostającego na utrzymaniu obywatela UE lub jego małżonka), dołączającymi do obywateli państw, o których mowa w ust. 1, lub przebywającymi z nimi,

5. przebywają na terytorium RP na podstawie:

• art. 108 ust. 1 pkt 2 ustawy o cudzoziemcach (tj. umieszczenie przez wojewodę w dokumencie podróży cudzoziemca odcisk stempla potwierdzającego złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy), 
• art. 206 ust. 1 pkt 2 ustawy o cudzoziemcach (tj. pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się za legalny od dnia złożenia wniosku do dnia, w którym decyzja w sprawie udzielenia mu zezwolenia na pobyt stały stanie się ostateczna) lub
• na podstawie umieszczonego w dokumencie podróży odcisku stempla, który potwierdza złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, jeżeli bezpośrednio przed złożeniem wniosku byli uprawnieni do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na podstawie ust. 2 pkt 1 lit. c i g niniejszej ustawy.

Wobec powyższego, jeżeli obywatele innych państw niż państwa członkowskie UE spełniają którykolwiek z powyższych kryteriów mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium RP na takich samych zasadach jak obywatele polscy.

Natomiast, gdy nie zachodzą powyższe przesłanki to cudzoziemcy niebędący obywatelami UE mogą również uzyskać pozwolenia na pobyt czasowy tylko w celu prowadzenia działalności gospodarczej. Podstawą powyższego jest art. 142 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach. Zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej udziela się cudzoziemcowi, jeżeli celem jego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest prowadzenie działalności gospodarczej oraz spełnione są następujące warunki:

1. cudzoziemiec posiada:

a) ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
b) źródło stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu,
c) zgodę właściwego organu na zajmowanie określonego stanowiska lub wykonywanie zawodu, gdy obowiązek jej uzyskania wynika z przepisów odrębnych;

2. cudzoziemiec ma zapewnione na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsce zamieszkania;

3. podmiot, który prowadzi działalność gospodarczą:

a) w roku podatkowym poprzedzającym złożenie wniosku o udzielenie cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej osiągnął dochód nie niższy niż 12-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w województwie, w którym podmiot ten ma siedzibę lub miejsce zamieszkania, w roku poprzedzającym złożenie wniosku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego, lub zatrudnia na czas nieokreślony i w pełnym wymiarze czasu pracy, co najmniej przez okres 1 roku poprzedzającego złożenie wniosku, co najmniej 2 pracowników będących obywatelami polskimi lub cudzoziemcami, o których mowa w art. 87 ust. 1 pkt 1-9 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, lub
b) wykaże, że posiada środki pozwalające na spełnienie w przyszłości warunków określonych w lit. a lub prowadzi działania pozwalające na spełnienie w przyszłości tych warunków, w szczególności przyczyniające się do wzrostu inwestycji, transferu technologii, wprowadzania korzystnych innowacji lub tworzenia miejsc pracy.

Jeżeli natomiast cudzoziemiec chce uzyskać zgodę na pobyt czasowy jedynie w celu prowadzenia działalności, której celem jest praca związana z pełnieniem funkcji np. wspólnika lub prezesa zarządu spółki z o.o. to właśnie zastosowanie będzie mieć art. 142 ust. 3 ustawy o cudzoziemcach. Wskazany przepis stanowi, że zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej udziela się cudzoziemcowi, którego celem pobytu jest wykonywanie pracy poprzez pełnienie funkcji w zarządzie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej, którą utworzył lub której udziały lub akcje objął lub nabył, lub prowadzenie spraw spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej przez komplementariusza, lub działanie w charakterze prokurenta, o ile cudzoziemiec spełnia warunki, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, a spółka spełnia warunki, o których mowa w ust. 1 pkt 3.

Zaznaczyć tutaj jednak trzeba, że jeżeli cudzoziemiec korzysta z zezwolenia przyznanego na podstawie art. 142 ust. 3 ustawie o cudzoziemcach i wykonuje pracę poprzez pełnienie funkcji w zarządzie spółki z.o.o. lub spółki akcyjnej, prowadzenie spraw spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej przez komplementariusza, lub działanie w charakterze prokurenta uprawnia go jednocześnie do wykonywania pracy w tym charakterze. W takim przypadku w karcie pobytu, będzie zamieszczona adnotacja „dostęp do rynku pracy”. Jednakże podjęcie innej pracy przez cudzoziemca w tym rozpoczęcie działalności gospodarczej wymaga uzyskania nowego zezwolenia na pracę już na podstawie np. ww. art. 142 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach.

W przypadku wydania decyzji o odmowie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy strona niezadowolona ma prawo w ciągu 14 dni od dnia doręczenia decyzji (tj. od dnia odebrania decyzji) złożyć odwołanie do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców. Odwołanie wnosi się do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców za pośrednictwem wojewody, który wydał decyzję.

Jeżeli natomiast wojewoda wyda postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania to strona posiada prawo do złożenia zażalenia w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia (tj. od dnia odebrania decyzji). Zażalenie również wnosi się do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców za pośrednictwem wojewody, który wydał postanowienie.

Aktualne przepisy dot. prowadzenia działalności zawiera m.in. ustawa Prawo przedsiębiorców znajdująca się w pakiecie Konstytucji Biznesu. Co do czynności związanych z rejestracją działalności gospodarczej przez cudzoziemca, to następują one na takich samych zasadach jak w przypadku obywatela Polskiego. A mianowicie w procedurze dokonania wpisu (drogą tradycyjną, on-line, za pośrednictwem formularza elektronicznego) w Centralnej Ewidencji Informacji Działalności Gospodarczej. Po takim wpisie cudzoziemiec staje się przedsiębiorcą tak samo jak obywatel Polski.

Stan prawny na dzień 27.09.2018 r.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz.U.2017.0.2206);
• Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2017 r. poz. 1257);
• Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz.U.2018.0.646);