Pytanie z dnia 25 listopada 2015
Przedstawiony problem prawny: Podwyższenie kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Odpowiedź na problem prawny:
W przedstawionym stanie faktycznym pytanie dotyczyło możliwych sposobów podwyższenia kapitału spółki, ze szczególnym uwzględnieniem zastosowania formy pieniężnej. Z uwagi na brak dalszych, uzupełniających informacji, w niniejszej poradzie przyjęto domniemanie, że pytanie obejmowało swym zakresem zagadnienie podwyższenia kapitału zakładowego w spółce kapitałowej, a konkretnie w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: z o.o.).
Na wstępie, wskazujemy, iż w spółce z o.o. wspólnicy mają obowiązek wnoszenia do spółki wkładów, których wielkość może być różna, jednakże koniecznym jest, aby każdy ze wspólników wniósł wkład. Każdy ze wspólników w zamian za wnoszony do spółki przedmiot wkładu otrzymuje udziały w kapitale zakładowym spółki, przy czym kapitałowi zakładowemu, rozumianemu jako zapis rachunkowy po stronie pasywnej w bilansie, odpowiada po stronie aktywów wartość mienia, które wniesiono jako wkład.
Zazwyczaj przyczyną podwyższenia kapitału zakładowego jest chęć wzmocnienia pozycji spółki na rynku, zwiększenie rozmiarów działalności, zwiększenie zdolności kredytowej spółki, pokrycie straty, ale możliwą jest też oddłużenie spółki poprzez konwersję wierzytelności przysługujących w stosunku do spółki na udziały.
Podwyższenie kapitału w spółce z o.o. możliwe jest poprzez:
1. utworzenie nowych udziałów o analogicznej wartości do istniejących w spółce
2. zwiększenie wartości udziałów istniejących w spółce
3. utworzenie nowych udziałów i jednocześnie zwiększenie wartości dotychczasowych do nowej wartości
W powyższych przypadkach dopuszczalnym jest podwyższenie kapitału zakładowego zarówno poprzez wnoszenie środków pieniężnych, jak i innego mienia, inaczej aportów (czyli wkładów niepieniężnych). Z uwagi na zakres skierowanego pytania omówieniu w niniejszej poradzie nie podlega zagadnienie wkładów niepieniężnych. Co się tyczy zaś wkładów pieniężnych to muszą być nimi oczywiście pieniądze, których przekazanie jest możliwe w postaci określonej ilości znaków pieniężnych (gotówka) albo w postaci bezgotówkowej, tzw. pieniądza bankowego (przelew na wskazany rachunek bankowy spółki). Należy wskazać, iż podwyższenie kapitału możliwe jest także ze środków własnych spółki (kapitalizacja rezerw, najczęściej przy użyciu środków z kapitału zapasowego), odbywa się wtedy jednak jedynie przy udziale dotychczasowych wspólników i wymaga zmiany umowy spółki.
Rekomendacje: Podwyższenie kapitału i utworzenie nowych udziałów może służyć zwiększeniu liczby wspólników lub zwiększeniu zaangażowania dotychczasowych wspólników. Wskazać należy, że w spółce z o.o. możliwym jest podwyższenie kapitału zakładowego na podstawie dotychczasowych postanowień umowy spółki bez jej zmiany. Kwestia ta musi być jednak uregulowana w umowie wyraźnie ze wskazaniem maksymalnego podwyższenia kapitału i terminu podwyższenia. W innym razie podwyższenie będzie mogło nastąpić jedynie w trybie zmiany umowy.
W przypadku podwyższenia na podstawie dotychczasowych postanowień umowy, wystarczającym jest podjęcie bezwzględną większością głosów właściwie zaprotokołowanej uchwały. Wskazujemy, iż podwyższenie kapitału w tym trybie możliwe jest kilkukrotnie, jednakże nieobjęcie kapitału w całości spowoduje nieskuteczność uchwały. W przypadku zaś, gdy umowa nie przewiduje możliwości podwyższenia kapitału zakładowego (bez zmiany jej postanowień), koniecznym będzie zmiana w trybie uchwały zmieniającej umowę spółki (protokół sporządzony przez notariusza), a następnie zgłoszenie podwyższenia i zmiany przez zarząd do sądu rejestrowego. Ewentualne przystąpienie osób trzecich do objęcia udziałów w podwyższonym kapitale powinno być połączone z objęciem przez nich udziału. Oświadczenie nowego wspólnika powinna zawierać przystąpienie do spółki oraz objęcie udziału lub udziałów o oznaczonej wartości nominalnej (oświadczenie wymaga formy aktu notarialnego). Podkreślamy również, iż w braku odmiennych postanowień umowy spółki albo uchwały o podwyższeniu kapitału, dotychczasowi wspólnicy mają prawo pierwszeństwa objęcia nowych udziałów w relacji do swoich udziałów dotychczasowych. Tzw. prawo pierwszeństwa należy wykonać w ciągu miesiące od wezwania przez zarząd (po uchwaleniu podwyższenia) do jego wykonania. W przypadku nieskorzystania z tego prawa, zarząd może zaoferować udziały osobom dobrowolnie wybranym.
Niezależnie od sposobu podwyższenia kapitału, jak i trybu (poprzez podjęcie jedynie właściwej uchwały o podwyższeniu lub także zmianę umowy spółki) podwyższenie to zarząd zgłasza do sądu rejestrowego. Do zgłoszenia podwyższenia kapitału zakładowego należy dołączyć:
1) uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego;
2) oświadczenia o objęciu udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym – przez dotychczasowych wspólników lub osoby trzecie, złożone notarialnie lub gdy podwyższenie jedynie za uchwałą oświadczenia dotychczasowych wspólników o objęciu nowych udziałów wymagają zachowania jedynie formy pisemnej pod rygorem nieważności;
3) oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady na podwyższony kapitał zakładowy zostały w całości wniesione.
4) aktualną listę wspólników
Jeżeli podwyższenie kapitału zakładowego nastąpiło w trybie zmiany umowy spółki, konieczne jest sporządzenie tekstu jednolitego umowy spółki, który dołącza się do wniosku o wpis do KRS (nie wymaga formy aktu notarialnego).
Podwyższenie kapitału zakładowego następuje z chwilą wpisania do rejestru. Termin zgłoszenia wniosku o wpis podwyższenia kapitału zakładowego przewidziany jest przez ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym. Termin 7-dniowy obwarowany jest rygorem zastosowania grzywny przewidzianej w Kodeksie postępowania cywilnego o egzekucji świadczeń niepieniężnych. Grzywnę tę można nałożyć nawet kilkukrotnie, sąd rejestrowy może wykreślić z urzędu wpis niezgodny z rzeczywistością. Jeżeli mimo nałożenia grzywny na zobowiązanych do złożenia wniosku o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego osoby zobowiązane nadal tego nie robią, sąd rejestrowy może także z urzędu, z ważnych powodów orzec o rozwiązaniu spółki oraz ustanowić likwidatora lub ustanowić dla spółki kuratora na okres nieprzekraczający roku.
Podstawa prawna:
- Art. 260, art. 248 § 1, art. 256, art. 257 § 3, art. 259, art. 262 Ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (tj. Dz. U. 2013.1030).
- Art. 9 ust. 4, art. 24 Ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz. U. 2015.1142).
Stan prawny aktualny na 18 grudnia 2015 r.
