Pytanie z dnia 18 kwietnia 2016
Przedstawiony problem prawny: własna działalność gospodarcza, a świadczenie dodatkowych usług pracodawcy.
Odpowiedź na problem prawny:
Co do zasady zgodnie z art. 20 Konstytucji RP wolność działalności gospodarczej jest podstawą ustroju Rzeczypospolitej Polskiej. Natomiast Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz. U. 2013 poz. 672) – dalej jako: uosdg – reguluje kwestie dotyczące zakresu przedmiotowego, podmiotowego, jak również wskazuje definicję działalności gospodarczej. Jak stanowi art. 2 uosdg działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Po pierwsze należy stwierdzić, że istnieje możliwość „dodatkowego zatrudnienia” przez przedsiębiorcę do świadczeń na jego rzecz przez „pracownika” prowadzącego własną działalność gospodarczą o ile zostaną spełnione ustawowe przesłanki do otworzenia takiej działalności gospodarczej, jak również nie zostanie to dokonane jako czynność dla pozoru, bowiem będzie to skutkować nieważnością.
Pozorność jest wadą oświadczenia woli, która powoduje bezwzględną nieważność czynności prawnej. Wady oświadczenia woli powstają, gdy występuje brak zgodności między wolą (wewnętrzne przekonanie) danej osoby i oświadczeniem tej woli na zewnątrz. Ich skutkiem jest nieważność albo możliwość pozbawienia skuteczności oświadczenia woli. Taka pozorność może dotyczyć umowy o usługi z pracownikiem dla np.: ominięcia nadgodzin i składek ZUS.
Bezwzględnie nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru zgodnie z art. 83 § 1 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tj.: Dz. U. 2014 poz. 121) – dalej jako: KC – czyli bez zamiaru wywołania skutków prawnych (pozorność zwykła) lub z zamiarem wywołania skutku innego, niżby to miało wynikać z treści pozornej czynności prawnej (pozorność kwalifikowana).
Warunkiem zaistnienia tej wady oświadczenia woli jest świadomość niezgodności dokonanej czynności osoby składającej oświadczenie jej rzeczywistą wolą oraz ujawnienie jej wobec adresata, akceptującego taki stan rzeczy. Łączy się to z zamiarem wprowadzenia innych osób lub organów w błąd.
Reasumując powyższe, jeżeli zatem osoba prowadząca działalność gospodarczą świadczy usługi wyłącznie jednemu przedsiębiorcy, u niego, korzystając przy tym z miejsca pracy, ze środków czy z narzędzi potencjalnego pracodawcy wówczas może to być czynność dla pozoru, a więc umowa o świadczenie usług może oznaczać np.: umowę zlecenia z pracownikiem.
Dodatkowa – inna – praca wykonywana może być w ramach umowy jednak rozliczanej w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez tę osobę. Pamiętać jednak trzeba, by umowa ta nie wypełniała cech stosunku pracy, czyli nie była wypełnieniem definicji zawartej w art. 22 § 1 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Zatrudnienie na warunkach charakterystycznych dla umowy o pracę jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.
Musimy jednak bezwzględnie zwrócić uwagę na to, by prace wykonywane w ramach dodatkowej umowy zawartej z pracownikiem były inne rodzajowo, niż prace wykonywane przez tę osobę na podstawie umowy o pracę nie kolidowały z czasem pracy i były uzasadnione gospodarczo.
Dodatkowo dla uniknięcie powyższych ryzyk jest wskazane, aby osoba zakładająca działalność gospodarczą będzie świadczyła swoje usługi większej ilości podmiotom gospodarczym i korzystając ze swoich narzędzi i pracy w swoim lokalu to wówczas takiego zagrożenia opisanego powyżej nie powinno być.
Co ważne, z przyczyn restrukturyzacyjnych i kosztowych taka współpraca jest coraz szerzej wdrażana przez liczne podmioty gospodarcze i jest jak najbardziej możliwa i przewidziana prawem (outsourcing).
Natomiast dla pełniejszej odpowiedzi w sprawie możliwości opodatkowania własnej działalności gospodarczej wskazujemy poniżej przydatne linki odsyłające:
- Porada: Podejmowanie działalności gospodarczej
- Wydatki właścicieli firm
Podstawa prawna:
- art. 20 Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r.;
- Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz. U. 2013 poz. 672);
- art. 83 § 1, art. 84 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tj.: Dz. U. 2014 poz. 121);
- art. 22 § 1 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tj.: Dz. U. 2014 poz. 1502).
Stan prawny aktualny na dzień 25 kwietnia 2016 r.
