Pytanie z dnia 5 grudnia 2014
Przedstawiony problem prawny: Zwrot kosztów dojazdu do pracy.
Odpowiedź na problem prawny:
Z uwagi na to, że z przytoczonego stanu faktycznego nie wynikało, wprost, jaki stosunek prawny łączy dwa podmioty – umowa pracy czy umowa cywilnoprawna, omówienie kwestii zwrotu kosztów dojazdu do „pracy” dotyczy będzie obu wariantów.
W przypadku wykonywania określonych czynności przewidzianych w ramach umowy cywilnoprawnej (umowy zlecenia, umowy o dzieło) zauważyć należy, iż występuje, co do zasady, swoboda w kształtowaniu treści takowej umowy. Oznacza to, że strony mają pełną wolność we wprowadzeniu do niej postanowień regulujących ewentualny zwrot kosztów za dojazd do miejsca, w którym umowa ma zostać zrealizowana.
W sytuacji zawarcia umowy o pracę, przepisy kodeksu pracy nie nakładają na pracodawcę obowiązku ponoszenia kosztów dojazdu pracownika do pracy. Obowiązek ten może wynikać z przepisów szczególnych, w tym z układów zbiorowych pracy lub regulaminu pracy, określających zasady przyznawania innych świadczeń związanych z pracą.
Z uwagi na to, że ustawowo określone elementy umowy o pracę nie stanowią katalogu zamkniętego, strony mogą rozszerzyć treść umowy określoną w art. 29 kodeksu pracy o dodatkowe postanowienia. Pamiętać przy tym należy, iż wprowadzanie klauzul istotnych dla stron powinno przebiec zgodnie z art. 18 kodeksu pracy, który przewiduje, że owe postanowienia nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy (mniej korzystne oraz naruszające zasadę równego traktowania w zatrudnieniu są nieważne, a zamiast nich stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy).
Analogicznie w przypadku umowy cywilnoprawnej, można ustalić, iż jedna z stron umowy będzie ponosić koszty związane z dojazdem do miejsca świadczenia drugiej strony. Szczegółowe rozwiązanie tych kwestii będzie wtedy wynikać bezpośrednio z umowy.
Warto podkreślić, iż pracodawca, który zobowiązał się do przyznania pracownikowi dodatkowego świadczenia (dodatku) w postaci zwrotu kosztów dojazdu do pracy (świadczenie otrzymywane obok wynagrodzenia) ma dowolność w wyborze jego formy. Świadczeniem tym może być zarówno dopłata, której wysokość uzależniona będzie od odległości, jak i dopłata jednakowej wysokości dla każdego z pracowników w formie ryczałtu. Pracodawca może także obok zwrotu wydatków poniesionych przez pracownika na dojazd do pracy zapewnić transport do siedziby przedsiębiorstwa. Niezależnie od tego, jaką formę świadczeń wybierze, będzie musiał odprowadzić od nich podatek dochodowy. Dodatek taki stanowi bowiem przychód ze stosunku pracy, a więc podlega oskładkowaniu i opodatkowaniu.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tj. Dz. U. 2014 poz. 1502);
- Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2021.1128 t.j.);
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dn. 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tj. Dz. U. 1998 nr 161 poz. 1106).
Stan prawny aktualny na dzień 12 grudnia 2014 r.
