Zasady handlu z państwami UE
Należy wskazać, że zasady dotyczące handlu z państwami, które nie należą do Unii Europejskiej, są bardziej skomplikowane, niż te, które dotyczą sprzedaży na rynku unijnym. Państwa członkowskie Unii Europejskiej zniosły bariery w handlu między sobą, jednak utrzymały cła na wiele towarów z innych państw. Jakie wymogi prawne należy spełnić, aby importować towary do Unii Europejskiej? Odpowiedź na to pytanie przedstawimy w poniższej instrukcji.
Jak dokonać zgłoszenia celnego
Etap 1: Rejestracja w PUESC
Pierwszą czynnością, jaką trzeba wykonać, jest dokonanie zgłoszeń celnych, czyli przedstawianie towary do odprawy celnej wraz z odpowiednimi dokumentami. System zgłoszeń celnych w imporcie i eksporcie – co do zasady – działa wyłącznie w formie elektronicznej. Dlatego, aby przedstawiać towary do odprawy celnej, należy zarejestrować się Platformie Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych
W celu utworzenia konta osoby fizycznej lub zalogowania się użytkownika do systemu PUESC należy uruchomić przeglądarkę i otworzyć adres https://puesc.gov.pl. Następnie należy nacisnąć na odsyłacz zawarty w sekcji ZAŁÓŻ KONTO w celu rozpoczęcia logowania użytkownika lub zakładania konta użytkownika.
Dzięki tej usłudze możemy zarejestrować się jako osoba fizyczna i uzyskać unikatowy numer ID SISC, którym można posługiwać się w komunikacji z organami KAS za pośrednictwem PUESC.
Jeżeli założymy na PUESC konto z podstawowym zakresem uprawnień, to oznacza, że rejestrujemy się w sposób uproszczony i uzyskamy ograniczony dostęp do usług oferowanych na portalu.
Podczas rejestracji w sposób uproszczony nie będzie konieczne podpisywanie wniosku ani potwierdzenie swojej tożsamości.
Jeżeli założymy na PUESC konto z rozszerzonym zakresem uprawnień, to zarejestrujemy się w sposób pełny i uzyskamy dostęp do wszystkich usług oferowanych na portalu.
Podczas rejestracji w sposób pełny należy potwierdzić swoje dane poprzez (wybierz tylko jeden ze sposobów):
- podpisanie wniosku podpisem kwalifikowanym albo
- podpisanie wniosku profilem zaufanym, albo
- stawienie się z dowodem osobistym w najbliższej placówce organu celnego - w urzędzie celno-skarbowym, delegaturze urzędu celno-skarbowego lub w oddziale celnym.
Złożenie wniosku o uzyskanie numeru EORI w Unijnym Systemie Rejestracji i Identyfikacji Podmiotów Gospodarczych
Etap drugi: Uzyskanie numeru EORI
Kolejnym krokiem jest złożenie wniosku o uzyskanie numeru EORI w Unijnym Systemie Rejestracji i Identyfikacji Podmiotów Gospodarczych. Numer jest nadawany każdemu przedsiębiorcy i – w stosownych przypadkach – innym osobom. Służy identyfikacji tych podmiotów w kontaktach z organami celnymi na terytorium całej Unii Europejskiej.
Przedsiębiorcy mogą mieć tylko jeden numer EORI w całej Unii Europejskiej.
Numer EORI to ciąg znaków, który:
- w przypadku podmiotów krajowych – składa się z liter „PL”, numeru NIP i ciągu do 17 znaków
- w przypadku podmiotów z krajów trzecich – składa się z liter „PL” i ciągu 14 cyfr ze znakiem „Z” na końcu.
Wniosek o numer EORI składa się na platformie PUESC do Izby Administracji Skarbowej w Poznaniu. Żeby móc to zrobić, trzeba założyć wcześniej konto na portalu PUESC (etap pierwszy). To konto jest potrzebne także do prowadzenia komunikacji elektronicznej w ramach Systemu Informacyjnego Skarbowo-Celnego (SISC).
Konto na PUESC może założyć pełnoletnia osoba fizyczna, z Polski lub zza granicy (na przykład właściciel firmy lub osoba przez niego upoważniona). Po utworzeniu konta konieczna jest rejestracja osoby fizycznej w SISC (e-formularz „Rejestracja_Osoby_Fizycznej”). Wniosek o rejestrację:
- podpiszemy podpisem kwalifikowanym lub profilem zaufanym lub
- stawimy się osobiście w urzędzie celno-skarbowym, delegaturze UCS lub w oddziale celnym w celu potwierdzenia danych rejestrowych.
Na koncie PUESC, po rejestracji, można wygenerować certyfikat celny. Nie musi tego robić osoba fizyczna, która ma podpis kwalifikowany lub Profil Zaufany.
Następnie trzeba wypełnić formularz Rejestracja_podmiotu.
Jeśli o nadanie EORI wnioskuje osoba upoważniona do złożenia wniosku o rejestrację (na przykład pełnomocnik lub upoważniony pracownik), powinna także dołączyć skan upoważnienia i potwierdzenia uiszczenia opłaty skarbowej. Oryginały tych dokumentów trzeba dostarczyć do Wydziału „Centralna rejestracja” do najbliższego urzędu celno-skarbowego, delegatury UCS lub do oddziału celnego.
We wniosku o nadanie numeru EORI podaje się:
- rodzaj podmiotu i obszar działania (z zaznaczonym polem dotyczącym nadania numeru EORI)
- numery identyfikacyjne podmiotu (NIP, REGON, KRS, posiadane numery VAT UE)
- formę prawną prowadzenia działalności
- kod PKD głównej działalności
- pełną i skróconą nazwę podmiotu oraz datę rozpoczęcia prowadzenia działalności
- adres siedziby oraz adres do korespondencji
- oświadczenia dotyczące: odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia w zakresie prawdziwości danych i informacji podanych we wniosku, wyrażenia zgody na komunikację elektroniczną, wyrażenia zgody na publikację danych podmiotu na stronach Komisji Europejskiej.
Numer EORI otrzymamy w ciągu kilku dni od złożenia wniosku. Informacja o rejestracji, nadaniu numeru ID SISC oraz numeru EORI zostanie przesłana na konto osoby fizycznej, która wnioskowała o nadanie numeru EORI.
Zgłoszenie w formie wpisu do rejestru zgłaszającego
Etap trzeci: Uproszczona procedura
Importerzy i eksporterzy mogą ubiegać się o pozwolenie na stosowanie tak zwanych procedur uproszczonych, czyli zgłoszenia w formie wpisu do rejestru zgłaszającego lub zgłoszenia uproszczonego.
Zgłoszenie w formie wpisu do rejestru zgłaszającego pozwala na odprawę towarów poza terenem urzędu celno-skarbowego, w miejscach uznanych przez organ celny.
Z kolei zgłoszenie uproszczone polega na odprawie towarów bez konieczności przedstawiania wszystkich wymaganych danych i dokumentów (na przykład świadectw pochodzenia) i uzupełnieniu ich w późniejszym terminie.
Pozwolenia na stosowanie procedur uproszczonych wydają Dyrektorzy Izb Administracji Skarbowej.
Wysokość cła przywożonych towarów
Etap czwarty: Taryfa celna Unii Europejskiej
Wysokość cła za konkretny towar przywożony do Unii Europejskiej, zależy od wielu czynników, między innymi:
- jaki to jest towar
- z którego kraju czy regionu pochodzi
- czy z tym krajem lub regionem Unia Europejska ma podpisaną umowę dającą preferencje celne w handlu.
Podstawą do ustalenia rodzaju towaru i wysokości należności celnych jest taryfa celna Unii Europejskiej, która zawiera wykaz towarów uporządkowany według Nomenklatury Scalonej (CN), wraz ze stawkami celnymi, które im odpowiadają.
Praktycznym narzędziem służącym do wyszukiwania stawek celnych na dany towar jest Informacyjny System Zintegrowanej Taryfy Celnej, czyli ISZTAR.
ISZTAR w wersji zintegrowanej z unijnymi aktami prawnymi dotyczącymi importu zawiera także:
- informacje o ograniczeniach w handlu danymi towarami
- informacje o kontyngentach przywozowych (czyli pulach danych towarów z zerową lub obniżoną stawką celną)
- różne wyjaśnienia i interpretacje, w tym Wiążące Informacje Taryfowe, dotyczące konkretnych towarów.
Przeglądarkę taryfową i kalkulatory cła oparte na systemie ISZTAR znajdziemy na platformie PUESC.
Obniżone stawki celne
Etap piąty: Reguły pochodzenia towarów
Jeśli sprowadzamy towary z państw lub regionów, z którymi Unia Europejska podpisała umowy o wolnym handlu, możemy skorzystać z zerowych lub obniżonych stawek celnych.
Jednak takie ułatwienia są przewidziane tylko dla towarów, które zostały w tych państwach lub regionach wyprodukowane lub wystarczająco przetworzone oraz zostało to we właściwym sposób udokumentowane: certyfikatem pochodzenia lub odpowiednim oświadczeniem upoważnionego eksportera.
Co do zasady za towar pochodzący z danego państwa lub regionu uważa się taki towar, który został całkowicie lub w znacznej części wyprodukowany z surowców czy półproduktów z tego kraju. Szczegółowe wymogi dotyczące zasad ustalania pochodzenia towaru są zawarte w umowach o wolnym handlu (tak zwane reguły pochodzenia).
W pewnych sytuacjach może się okazać, że udokumentowanie pochodzenia (świadectwo pochodzenia) jest konieczne także dla zastosowania standardowych stawek celnych. Ponadto trzeba udokumentować pochodzenie towaru, jeśli importer chce skorzystać z preferencyjnej stawki celnej przewidzianej dla towarów pochodzących z krajów rozwijających się, w ramach ogólnego systemu preferencji (ang. Generalized System of Preferences).
Etap szósty: Zwrot cła
Należności celne podlegają zwrotowi lub umorzeniu, jeżeli importer stwierdzi, że importowane towary w chwili zwolnienia przez organy celne były wadliwe lub niezgodne z warunkami umowy, na podstawie której zostały przywiezione. W tej sytuacji importer nie dokonuje ich przyjęcia. Towary wadliwe to takie, które są uszkodzone przed ich zwolnieniem przez organy celne.
Zwrot lub umorzenie przysługuje importerowi pod warunkiem, że towary nie zostały użyte, chyba że ich wstępne użycie było konieczne, żeby stwierdzić, że są wadliwe lub niezgodne z warunkami umowy, oraz pod warunkiem, że zostały wyprowadzone z obszaru celnego Unii.
Realizacja zwrotu lub umorzenia należności celnych odbywa się poprzez unieważnienie zgłoszenia celnego.
Zasady rozliczania podatku VAT od importu towarów
Etap siódmy: Rozliczanie importowego podatku VAT w deklaracji podatkowej
Co do zasady podatek VAT od importu towarów rozliczany jest w zgłoszeniu celnym. VAT trzeba zapłacić w terminie 10 dni, licząc od dnia powiadomienia importera przez organ celny o wysokości należności podatkowych.
Możemy również rozliczyć ten podatek w składanej co miesiąc deklaracji VAT. To metoda znacznie korzystniejsza z punktu widzenia płynności finansowej firmy. Nie trzeba wtedy przelewać pieniędzy i bezpośrednio obciążać firmowych finansów. VAT od importu pozostaje jedynie zapisem księgowym i jest traktowany równocześnie jako podatek należny z tytułu importu i naliczony, którego kwota pomniejsza podatek należny.
Stosowanie tej metody jest możliwe po spełnieniu określonych warunków, w szczególności po przedstawieniu naczelnikowi urzędu celno-skarbowego właściwego dla miejsca zamieszkania lub siedziby importera:
- zaświadczenia o braku zaległości we wpłatach należnych składek na ubezpieczenie społeczne i poszczególnych podatków stanowiących dochód budżetu państwa, przekraczających odrębnie z każdego tytułu (w tym odrębnie w każdym podatku) odpowiednio 3% kwoty należnych składek i należnych zobowiązań podatkowych w poszczególnych podatkach – udział zaległości w kwocie składek lub podatku ustala się w stosunku do kwoty należnych wpłat za okres rozliczeniowy, którego dotyczy zaległość
- potwierdzenia zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego.
Oba te dokumenty nie mogą być wydane wcześniej niż 6 miesięcy przed dokonaniem importu. W przypadku, gdy jesteśmy importerem nieposiadającym statusu upoważnionego przedsiębiorcy ani nie posiadamy pozwolenia na stosowanie procedury uproszczonej, należy spełnić dodatkowy warunek – trzeba zgłosić towary do odprawy przez przedstawiciela pośredniego lub bezpośredniego, na przykład przez agencję celną.
Jeżeli wybraliśmy rozliczenie z tytułu importu w deklaracji podatkowej i nie rozliczysz podatku VAT w całości lub w części na tych zasadach, możemy dokonać korekty deklaracji podatkowej w terminie 4 miesięcy, licząc od miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu tych towarów.
Jeżeli nie rozliczymy w tym terminie tego podatku w całości lub w części, utracimy prawo do rozliczania podatku w deklaracji podatkowej w odniesieniu do kwoty tego podatku. Wówczas należy zapłacić podatek wraz z odsetkami naczelnikowi urzędu skarbowego właściwego do poboru kwoty należności celnych przywozowych wynikających z długu celnego.
Podstawa prawna:
1) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 z dnia 9 października 2013 r. ustanawiające unijny kodeks celny (Dz. U. UE. L. z 2013 r. Nr 269, str. 1 z późn. zm.).
2) Ustawa z dnia 19 marca 2004 r. Prawo celne (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1590