Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  N

Numer identyfikacji podatkowej (NIP)

Numer identyfikacji podatkowej (NIP) to dziesięciocyfrowy kod, służący do identyfikacji podatników w Polsce. Nadawany jest przez naczelnika urzędu skarbowego.

Osoba fizyczna może posiadać wyłącznie jeden numer NIP. Każdy nadawany numer jest inny i każda cyfra ma określone znaczenie. Prefiks, czyli trzy pierwsze cyfry, określają kod urzędu, który nadał numer. Ostatnia – dziesiąta cyfra pełni funkcję kontrolną, służącą do sprawdzenia poprawności całego numeru. NIP został wprowadzony na mocy ustawy w 1995 roku, która szczegółowo określa jego funkcjonowanie. 

Polski podatnik posiadający NIP ma obowiązek posługiwania się nim w dokumentach podatkowych i podawania go na żądanie banków, kontroli skarbowej, przedstawicieli NIK oraz organów administracyjnych. Również przedsiębiorca może posiadać wyłącznie jeden numer NIP, bez względu na zaprzestanie czy zawieszenie działalności gospodarczej. Potwierdzenie nadania identyfikatora podatkowego jest ujawniane w CEIDG lub KRS.

Osoby fizyczne zakładające działalność gospodarczą, które nie posiadają NIP, składają wniosek o wpis do CEIDG. Na podstawie wniosku rejestracyjnego CEIDG-1 nadawany jest im numer identyfikacji podatkowej. W terminie 3 dni od dnia wpływu zgłoszenia do naczelnika urzędu skarbowego otrzymują one potwierdzenie nadania NIP-u. Osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej, może uzyskać numer NIPskładając wniosek NIP-7 do urzędu skarbowego. Zgłoszenie na formularzu NIP-7 obowiązuje osoby fizyczne, które nie prowadzą firmy, ale zamierzają korzystać z umów uaktywniających, zatrudniając nianie. Osoby prawne i jednostki organizacyjne w celu uzyskania numeru dokonują zgłoszenia w urzędzie skarbowym na formularzu NIP-8. Mogą one uzyskać numer również przez Internet, gdy za jego pośrednictwem składają wniosek o rejestrację w KRS. NIP nadaje się przy użyciu Centralnego Rejestru Podmiotów w każdym z wymienionych przypadków. Podatnik nie wnosi opłaty za nadanie numeru NIP. Osoby rejestrujące działalność gospodarczą, posiadający już wcześniej numer NIP, nie wnioskują o kolejne jego nadanie – jest on im przypisany na całe życie i nie podlega zmianom. W przypadku zgubienia nr NIP nie można więc wystąpić o nadanie nowego, a jedynie o jego duplikat. Jeżeli nie ma możliwości potwierdzenia danych podmiotu, naczelnik urzędu skarbowego może odmówić nadania NIP.

NIP to identyfikator podatkowy, który mogą posiadać zarówno podatnicy nieprowadzący działalności gospodarczej, jak i przedsiębiorcy. Osoby fizyczne, które nie są objęte ewidencją PESEL, lecz pozostają podatnikami na podstawie odrębnych przepisów prawnych lub płatnikami składek na ubezpieczenie społeczne, mogą zostać objęte numerem NIP. Pozostali podatnicy posługują się nr PESEL. Osoby, które nie są czynnymi płatnikami VAT i nie prowadzą działalności gospodarczej, nie uzyskają nr NIP. Osoby fizyczne podejmujące działalność nierejestrowaną nie składają wniosku do CEIDG lub KRS i nie otrzymują numeru NIP. Dopiero, gdy przychód przekroczy w miesiącu kwotę 50% minimalnego wynagrodzenia, działalność automatycznie staje się działalnością gospodarczą i w ciągu 7 dni osoba ta ma obowiązek zgłoszenia do CEIDG, z czym wiąże się nadanie numeru NIP, niezbędnego do rozliczeń podatkowych. Gdy przedsiębiorca zmienia nazwę firmy lub jej adres, wtedy zobowiązany jest do zgłoszenia zmian. NIP pozostaje jednak bez zmian – jedynie w rejestrze dane do niego przypisane ulegają aktualizacji. Numery NIP i PESEL nie powinny być stosowane wymiennie.

Podstawa prawna:

1)      Ustawa z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 166).