Jak przekształcić spółkę akcyjną w prostą spółkę akcyjną

Sytuacja na rynku sprawia, że dla wielu podmiotów spółka akcyjna przestała być optymalną formą prowadzenia biznesu i szukają najlepszej opcji przekształcenia się.

             Odkąd w lipcu 2021 pojawił się nowy typ spółki kapitałowej, jaką jest prosta spółka akcyjna (dalej: „PSA”), cechująca się prostotą i elastycznością, nie wymagająca jednocześnie wysokich nakładów pieniężnych przy tworzeniu, bieżącej działalności i rozwiązaniu, stała się konkurencyjną alternatywą dla chętnie wybieranej przez przedsiębiorców spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

             Przekształcenie spółki akcyjnej w prostą spółkę akcyjną zostało uregulowane w Kodeksie spółek handlowych (dalej jako „k.s.h.”) w art. 577-580.

             Do przekształcenia spółki wymaga się:

1)      sporządzenia planu przekształcenia spółki wraz z załącznikami;

2)      powzięcia uchwały o przekształceniu spółki;

3)      powołania członków organów spółki przekształconej albo określenia wspólników prowadzących sprawy tej spółki i reprezentujących ją;

4)      dokonania w rejestrze wpisu spółki przekształconej i wykreślenia spółki przekształcanej.

             Cechą charakterystyczną w sytuacji przekształcenia w PSA jest to, że plan przekształcenia podlega ogłoszeniu. Kolejną czynnością w procesie przekształcenia jest obowiązek zawiadomienia wspólników o zamiarze przekształcenia spółki oraz podjęcie uchwały o przekształceniu. Należy również powołać członków organów spółki przekształconej. Złożony proces przekształcenia spółki zamyka obowiązek zgłoszenia spółki przekształconej do sądu rejestrowego. Procesowi przekształcenia nie może podlegać spółka, która jest w likwidacji, jak również taka, która rozpoczęła podział majątku oraz spółka w upadłości.

             Jak stanowi art. 577 k.s.h. przekształcenie spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową następuje, jeżeli oprócz wymagań wskazanych w art. 551–570 k.s.h., za przekształceniem spółki wypowiedzieli się wspólnicy reprezentujący co najmniej połowę kapitału zakładowego, większością trzech czwartych głosów, chyba że umowa przewiduje warunki surowsze, spółka przekształcana ma zatwierdzone sprawozdania finansowe co najmniej za dwa ostatnie lata obrotowe oraz kapitał akcyjny spółki przekształconej będzie nie niższy od kapitału zakładowego spółki przekształcanej. W przypadku gdy spółka przekształcana prowadziła działalność przez okres krótszy niż dwa lata, sprawozdanie finansowe powinno obejmować cały okres działalności spółki nieobjęty rocznym sprawozdaniem finansowym. Poniżej zostaną opisane poszczególne etapy przekształcania spółki akcyjnej w prostą spółkę akcyjną.

 

Etap 1 - przygotowanie planu przekształcenia wraz z załącznikami i sprawozdaniem finansowym sporządzonym na potrzeby przekształcenia

             Plan przekształcenia przygotowuje zarząd spółki przekształcanej albo wszyscy wspólnicy prowadzący sprawy spółki przekształcanej. Sporządza się go w formie pisemnej pod rygorem nieważności, a w spółce jednoosobowej – w formie aktu notarialnego. Zgodnie z art. 558 § 2 k.s.h. plan powinien zawierać projekt uchwały w sprawie przekształcenia spółki oraz projekt umowy spółki przekształconej. Plan przekształcenia jest jednym z dokumentów koniecznych do przeprowadzenia procesu przekształcenia.

             Przez plan przekształcenia należy rozumieć założenia przebiegu procesu przekształcenia, które z reguły zawierają porozumienia na płaszczyźnie określonych stanów faktycznych odnoszących się do spółki przekształcanej. Obejmuje on także uzgodniony model ustroju spółki przekształconej. Dodatkowo, do planu przekształcenia należy dołączyć sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom-akcjonariuszom planu przekształcenia, przy zastosowaniu takich samych metod i w takim samym układzie, jak ostatnie roczne sprawozdanie finansowe.

             Treść planu przekształcenia w wąskim rozumieniu w myśl art. 558 § 1 pkt 1 k.s.h. powinna zawierać co najmniej: ustalenie wartości bilansowej majątku spółki przekształcanej na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom-akcjonariuszom planu przekształcenia.

Etap 2 - ogłoszenie planu przekształcenia

             Plan przekształcenia spółki kapitałowej należy ogłosić w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. W przypadku gdy spółką przekształcaną jest spółka akcyjna, jej wierzyciele mogą w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia planu przekształcenia żądać zabezpieczenia roszczeń. Co ważne, wnioski wierzycieli nie wstrzymują rejestracji przekształcenia.

 

Etap 3 - zawiadomienie wspólników-akcjonariuszy o zamiarze przekształcenia

             W procesie przekształcenia spółki akcyjnej w PSA kolejną czynnością w ramach fazy menedżerskiej jest zawiadomienie wspólników-akcjonariuszy o zamiarze podjęcia uchwały o przekształceniu. Powyższa czynność jest związana z prawem wspólników-akcjonariuszy do informacji. Działania te zamykają pierwszą część złożonego procesu przekształcenia, tzw. czynności przygotowawcze.

             Spółka przekształcana powinna dwukrotnie zawiadomić wspólników-akcjonariuszy w sposób przyjęty w danej spółce, np. poprzez ogłoszenie w MSiG, o zamiarze przekształcenia. Zawiadomienie powinno zawierać istotne elementy planu przekształcenia. Powinno również wskazywać termin oraz miejsce, w którym wspólnicy spółki przekształcanej mogą zapoznać się z pełną treścią planu, jak i jego załączników. Do zawiadomienia należy dołączyć projekt uchwały o przekształceniu oraz projekt umowy spółki.

             W przypadku gdy spółka akcyjna nie podjęła czynności zawiadomienia wspólników-akcjonariuszy o zamiarze powzięcia uchwały o przekształceniu, to w takim przypadku nie mogą być podejmowane kolejne czynności w procesie przekształcenia

 

Etap 4 - podjęcie uchwały o przekształceniu

             Uchwała o przekształceniu spółki akcyjnej w PSA rozpoczyna kolejny etap procedury przekształcenia określany jako faza właścicielska.

Zgodnie z art. 563 § 2 k.s.h. podjęcie uchwały o przekształceniu zastępuje zawarcie umowy spółki przekształconej.

Walne zgromadzenie akcjonariuszy przekształcającej się spółki akcyjnej w uchwale o przekształceniu składa oświadczenie o zmianie formy prawnej. W tym przypadku jest to forma prawna w postaci PSA.

             W przypadku przekształcenia spółki akcyjnej w PSA zgodnie z art. 577 k.s.h., wymaga się przy podjęciu uchwały za przekształceniem spółki, aby wypowiedzieli się wspólnicy-akcjonariusze reprezentujący co najmniej połowę kapitału zakładowego, większością trzech czwartych głosów, chyba że umowa (statut) przewiduje warunki surowsze (art. 577 § 1 pkt 1 k.s.h.).

             Przepis ten ma charakter semiimperatywny. Oznacza to, że możliwe jest określenie w postanowieniach umowy (statutu) spółki przekształcanej wyłącznie warunków surowszych do podjęcia uchwały o przekształceniu niż wskazane w art. 577 k.s.h.

             Równocześnie uchwała w sprawie przekształcenia spółki akcyjnej w PSA jak stanowi art. 562 § 2 k.s.h. powinna być umieszczona w protokole sporządzonym przez notariusza. W protokole sporządzonym przez notariusza stwierdza się prawidłowość zwołania walnego zgromadzenia akcjonariuszy i jego zdolność do powzięcia uchwał oraz wymienia się powziętą uchwałę, a przy każdej uchwale: liczbę akcji, z których oddano ważne głosy, procentowy udział tych akcji w kapitale zakładowym, łączną liczbę ważnych głosów, liczbę głosów "za", "przeciw" i wstrzymujących się" oraz zgłoszone sprzeciwy. Także do protokołu dołącza się listę obecności z podpisami uczestników walnego zgromadzenia akcjonariuszy oraz listę akcjonariuszy głosujących korespondencyjnie lub w inny sposób przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej.

             Uchwała powinna ona zawierać także zakres praw przyznanych osobiście wspólnikom uczestniczącym w spółce przekształconej, a także nazwiska i imiona członków zarządu spółki. Podjęcie uchwały o przekształceniu zastępuje zawarcie umowy spółki i powołanie jej organów.

W przypadku gdy walne zgromadzenie akcjonariuszy w spółce akcyjnej nie podjęło uchwały w formie protokołu notarialnego, który w myśl prawa o notariacie jest aktem notarialnym, to nie mogą być podejmowane kolejne czynności w procesie przekształcenia

 

Etap 5 - dokonanie wpisu PSA w KRS i wykreślenie spółki przekształcanej

             Podstawową czynnością zgłoszenia PSA do sądu rejestrowego jest złożenie wniosku o wpis przekształcenia do rejestru przedsiębiorców.

Zgodnie z art. 569 k.s.h. wniosek do sądu rejestrowego o wpis przekształcenia wnoszą wszyscy członkowie zarządu spółki przekształconej,

 

Etap 6 - dokonanie ogłoszenia o przekształceniu w MSIG

             Ustawowy obowiązek ogłoszenia o przekształceniu wynika z art. 570 k.s.h. Dodatkowo, zgodnie z treścią tego przepisu w sytuacji przekształcenia w PSA tryb przekształcenie podlega ogłoszeniu. Zarząd PSA prowadzi sprawy spółki i ją reprezentuje i to on składa wniosek o ogłoszenie przekształcenia, w terminie dwóch tygodni od dnia wpisu przekształcenia do rejestru przedsiębiorców. Regułą jest, że ogłoszenia dokonuje się w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Jednakże nie wyłącza to obowiązku ogłoszenia inną drogą. Przykładem może być ogłoszenie zamieszczone w gazecie ogólnopolskiej określonej w umowie spółki.

             Monitor Sądowy i Gospodarczy jest ogólnokrajowym urzędowym dziennikiem elektronicznym przeznaczonym do zamieszczania obwieszczeń lub ogłoszeń. Obowiązkiem Ministra Sprawiedliwości jest wydawanie Monitora Sądowego i Gospodarczego. Minister Sprawiedliwości może zlecić wyspecjalizowanym podmiotom niektóre czynności związane z wydawaniem Monitora Sądowego i Gospodarczego. Monitor Sądowy i Gospodarczy wydawany jest w miarę potrzeby, nie rzadziej jednak niż raz w miesiącu.

             Obwieszczenia lub ogłoszenia dotyczące przedsiębiorców podlegających wpisowi do rejestru przedsiębiorców (w tym PSA) powinny zawierać, poza treścią obwieszczenia lub ogłoszenia, oznaczenie organu rejestracyjnego, datę wpisu do rejestru i numer, pod którym przedsiębiorca jest zarejestrowany. Po dokonaniu ogłoszenia spółka przekształcona ma obowiązek przechowywać w lokalu swojej siedziby numery Monitora Sądowego i Gospodarczego, w którym zamieszczone są ogłoszenia i obwieszczenia dotyczące tego przedsiębiorcy.

 

Koszty przekształcenia spółki akcyjnej w prostą spółkę akcyjną

 

             Na koniec przedstawiamy koszty związane z dokonaniem przekształcenia. Do kosztów wliczają się:

-     Koszty ogłoszenia planu przekształcenia w MSiG (wysokość ustalana jest w zależności od ilości znaków, opłata wynosi 0,70 zł za jeden znak, a kwota za ogłoszenie nie może być mniejsza niż 60 zł. – w praktyce najczęściej jest to koszy między 500, a 600 zł);

¾     Opłata od wniosku o wpis do KRS – 600 zł;

¾     Taksa notarialna (określona w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej) - jest to kwota od kilkuset do kilku tysięcy złotych, jednak nie więcej niż 10.000 zł netto); do kosztów notarialnych trzeba doliczyć również koszt sporządzenia wypisów aktu, który wynosi 6 złotych za każdą stronę.

-     Koszt ogłoszenia o przekształceniu w MSiG (w zależności od ilości znaków).

 

Stan prawny na dzień: 01 września 2024 r.

 

Podstawa prawna:

1)      Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 18 z późn. zm.).