Jaka forma prawna będzie odpowiednia dla Twojej działalności

Przedstawiona Instrukcja ma przybliżyć formy prawne w jakich możesz prowadzić indywidualnie działalność gospodarczą, omawiając zarówno status indywidualnego przedsiębiorcy, czyli osoby fizycznej prowadzącej pod swoim imieniem i na swój rachunek przedsiębiorstwo, jak również w formie spółki cywilnej.

INSTRUKCJA

Jaka forma prawna będzie odpowiednia dla Twojej działalności gospodarczej?

1. Jeżeli już wiesz co chcesz oferować kontrahentom (innym przedsiębiorcom) lub konsumentom (osobom fizycznym dla korzystania osobiście lub w gospodarstwie domowym) na określonym rynku produktów lub usług, to uwzględniając rozmiar działalności, wielkość zatrudnienia, obrotów i jej zyskowność (rentowność) powinieneś wybrać dogodną dla Ciebie, Twojej rodziny lub partnerów businessowych formę prowadzenia działalności. Wybierając formę prowadzenia działalności zawsze powinieneś mieć jednocześnie na uwadze:

• formę opodatkowania,
• wielkość i formę zatrudnienia,
• formę i wysokość składek na ubezpieczenia społeczne

- rodzaj ksiąg podatkowych,

- ryzyka na rynku danych produktów/ usług,

- wielkość zobowiązań i inwestycji,

- źródła i koszt finansowania działalności.

Jeżeli chcesz lub musisz mieć partnerów w planowanej działalności bądź tzw. branżowych lub finansowych albo chcesz prowadzić działalność partnersko z członkiem rodziny, małżonkiem, bratem, dziećmi, to powinieneś wybrać formę spółki cywilnej lub jedną ze spółek osobowych.

Jeżeli działalność przynosi lub może przynieść w okresie rozpoczynania działalności istotne straty, a ryzyko niepowodzenia jest duże, to trzeba zastanowić się nad spółką kapitałową.

Natomiast, jeżeli wysoce prawdopodobna jest stabilna rentowność, a przy tym istotne jest, aby obniżyć opodatkowanie, to trzeba się kierować formami opodatkowania działalności osób fizycznych, czyli sam zostań przedsiębiorcą i wybierz, o ile to możliwe, kartę podatkową lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

2. Na terenie Polski możemy prowadzić działalność gospodarczą lub zawodową w wielu formach. Do dyspozycji są m.in. :

• osoba fizyczna prowadząca samodzielnie działalność gospodarczą pod firmą, którą stanowi jej imię i nazwisko (nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu lub innych określeń wskazujących na przedmiot działalności takiego jednoosobowego przedsiębiorcy),
• spółka cywilna osób fizycznych zarejestrowanych jako przedsiębiorcy (także małżonków lub innych członków rodziny);
• spółki handlowe osobowe uregulowane w Kodeksie Spółek Handlowych:
• spółka partnerska,
• spółka komandytowa,
• spółka jawna,
• spółka komandytowo - akcyjna;
• spółki kapitałowe:
• spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, w tym również spółka, w której jest tylko jeden wspólnik,
• spółka akcyjna, w tym również spółka, w której jest tylko jeden akcjonariusz;
• prosta spółka akcyjna;
• spółka europejska;
• spółki mieszane i spółki szczególne;
• oddział (zakład) w Polsce rezydenta – przedsiębiorcy z innego kraju, którym może być zarówno spółka z o. o., osobowa, jak i indywidualny przedsiębiorca zarejestrowany w innym kraju;
• spółdzielnia pracy;
• spółdzielnia socjalna;
• spółka wodna;
• stowarzyszenie;
• fundacja;
• konsorcjum.

3. Wybierając jedną z przedstawionych wyżej form zapoznaj się z minimalnymi warunkami ich funkcjonowania i obowiązkami przy zakładaniu i rejestracji oraz ograniczeniami wynikającymi z danej formy prawnej. W tym zakresie zachęcamy do zapoznania się z przygotowanym przez nas kompendium w postaci praktycznego zestawienia tabelarycznego możliwych form prawnych prowadzenia działalności gospodarczej.

Poza tym zdecyduj czy będziesz zatrudniał pracowników i na jakiej podstawie. W tym zakresie zachęcamy do zapoznania się z Instrukcją: Zatrudnianie. Poza tym przygotowaliśmy Zestawienie form zatrudnienia, które może pomóc Ci podjąć decyzję, na jakiej podstawie zatrudniać pracowników.

4. Dokonując wyboru formy prawnej działalności powinieneś przede wszystkim kierować się poniższymi zasadami:

- najpierw wybierz dogodną formę opodatkowania przy najprostszej formie działalności, czyli sam zostań przedsiębiorcą;

- jeżeli masz wspólnika finansującego to wybierz spółkę komandytową;

- jeżeli masz partnera ,,branżowego” w działalności to wybierz spółkę jawną;

- jeżeli uprawiasz wolny zawód i chcesz wykonywać go wraz koleżankami lub kolegami, wykonującego ten sam zawód to, powinieneś założyć spółkę partnerską;

- gdy oceniasz wysoko ryzyka działalności i potrzebujesz znacznego finansowania zewnętrznego, to zastanów się nad spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, choćby jednoosobową;

- gdy w związku z liczbą partnerów chcesz stworzyć sobie miejsce pracy i to właśnie Twoja osobista praca i wynagrodzenie z jej tytułu jest najważniejsze, to zastanów się nad formą spółdzielni pracy;

- gdy uważasz, że Twoją misją jest praca w zakresie prowadzenia, propagowania, wspierania działalności charytatywnej, ekologicznej, społecznej, przyjście z pomocą niepełnosprawnym, wykluczonym, to pomyśl o fundacji lub stowarzyszeniu.

Powinieneś również pamiętać o tym, aby:

- rozpocząć działalność przy najmniejszym ryzyku podatkowym i ubezpieczeń społecznych,

- rozpocząć działalność w takiej formie, jaka jest wystarczająca na pierwsze 1-3 lat działalności; zawsze przecież możesz zmienić formę, przekształcić się, przyjąć wspólnika do prowadzenia przedsiębiorstwa lub inwestora, jeżeli zajdzie taka potrzeba;

- zdecydować czy chcesz, aby przedsiębiorstwo, które utworzysz stanowiło przedmiot majątku wspólnego małżonków czy też Twój majątek odrębny (wtedy długi z prowadzenia przedsiębiorstwa nie będą obciążały majątku małżonka);

- wykonując osobiście zawód lub prowadząc działalność nie musisz rejestrować się jako przedsiębiorca; możesz skorzystać z formy opodatkowania działalności wykonywanej osobiście lub z przychodów uzyskiwanych z praw majątkowych lub inwestycji

5. Formy działalności

Poniżej przedstawiono w skrócie dwie najprostsze formy prowadzenia działalności gospodarczej - indywidualna działalność gospodarcza oraz spółka cywilna,, zwracając uwagę na ważniejsze zagadnienia, ograniczenia lub wymogi.

5.1 Indywidualna działalność gospodarcza.

Osoba fizyczna przez dokonanie rejestracji w ewidencji działalności gospodarczej (CEIDG) staje się przedsiębiorcą, który może prowadzić pozarolniczą działalność gospodarczą. Wymaga to wskazania odpowiedniego kodu i przedmiotu według obowiązującej klasyfikacji polskiej klasyfikacji działalności PKD (zob. http://www.stat.gov.pl/klasyfikacje/pkd_07/pkd_07.htm; opis standardowych klasyfikacji i nomenklatur znajdziesz pod adresem: http://www.stat.gov.pl/Klasyfikacje/

Przydatna może okazać się również wyszukiwarka kodów działalności gospodarczej, którą znajdziesz pod adresem: http://www.eu-go.gov.pl/pl/dla-przedsiebiorcy/procedury/zezwolenia/)

Indywidualny przedsiębiorstwa rejestruje się w Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej, co oznacza, że powinieneś pobrać druk wniosku o zgłoszenie, który po wypełnieniu składa się w Urzędzie Gminy lub przesyła się go listem poleconym na adres Urzędu Gminy (jeżeli przesyłasz wniosek listem poleconym powinien być on opatrzony własnoręcznym podpisem wnioskodawcy potwierdzonym przez notariusza). Możesz również złożyć wniosek online, a więc wypełnić go na stronie CEIDG korzystając z kreatora wniosków ( zob. (https://prod.ceidg.gov.pl/CEIDG/CEIDG.Public.UI/DecisionAdditionalParameters.aspx?type=1)

Aby wypełnić wniosek musisz ustalić firmę, a więc Twoje oznaczenie jako przedsiębiorcy. Firma jest oznaczeniem identyfikującym Przedsiębiorcę i pozwala odróżnić go od innych przedsiębiorców funkcjonujących w obrocie. Elementem koniecznym firmy stanowiącym jej obligatoryjną treść zgodnie z art.434 k.c. jest Twoje imię i nazwisko. Możesz też włączyć do firmy swój pseudonim albo nazwę przedsiębiorstwa, czyli działalności wskazującą na jej przedmiot (nie może wprowadzać w błąd), a także miejsce prowadzenia. Możesz też wprowadzić inne określenie dowolnie przyjęte, które będzie spełniało rolę nazwy własnej. Przykładowo:

 

JAN KOWALSKI + USŁUGI INFORMATYCZNE + w LUBLIŃCU + ,,HAKER”

(twoje imię i nazwisko) ( określenie wskazujące na przedmiot działalności) (miejsce prowadzenia działalności) (pseudonim)

 

Firma, pod którą będziesz prowadził swoją działalność może więc wyglądać następująco:

Jan Kowalski usługi informatyczne w Lublińcu ,,Haker’’.

Ponadto, przy tworzeniu firmy pamiętaj o tym, że:

- imię i nazwisko jest rdzeniem firmy przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną, nie możesz pominąć tego elementu ani wpisać jedynie inicjałów imienia czy nazwiska. Nazwisko musi być prawdziwe. Jeżeli posługujesz się nazwiskiem dwuczłonowym oba nazwiska muszą znaleźć się w firmie;

- możesz mieć tylko jedną firmę;

- firma musi mieć postać słowną, dopuszczalne są też formy mieszane literowo-cyfrowe.; natomiast Twoja firma nie może być znakiem graficznym;

- jeśli zmienisz nazwisko musisz zmienić również firmę;

- Twoja firma musi dostatecznie odróżniać się od firm innych przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność na tym samym rynku oraz nie może wprowadzać w błąd;

- jeżeli użyłbyś swojego pseudonimu, to już nie używaj nazwy przedsiębiorstwa.

Pamiętaj, że oznaczenie przedsiębiorstwa wprowadzające w błąd stanowi czyn nieuczciwej konkurencji.

Reasumując, firma przedsiębiorcy nie jest nazwą przedsiębiorstwa! „Firma” jest w rozumieniu k. c. oznaczeniem służącym wyróżnieniu przedsiębiorcy, dotyczy więc Ciebie jako podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą lub zawodową we własnym imieniu i na własny rachunek. Natomiast nazwa przedsiębiorstwa odnosi się do Twojego przedsiębiorstwa jako przedmiotu Twojego prawa.

Jeżeli już określiłeś swoją firmę musisz określić siedzibę i adres, a więc wskazać bądź jedno miejsce, w którym będziesz funkcjonował jako przedsiębiorca, czyli przyjmował pod tym adresem zamówienia, klientów, ale także ich reklamacje, innymi słowy będzie to twój adres do tzw. doręczeń, pod którym czynny jest przedsiębiorca. Jednocześnie też adres ten może być miejscem wykonywania działalności, czyli realizacji jej przedmiotu np. naprawy notebooków. Jednakże możesz mieć inne miejsce wykonywania działalności niż adres do doręczeń i wówczas te miejsce wykonywania działalności będzie jedynie wskazaniem adresu, pod którym prowadzisz swoje przedsiębiorstwo, czyli tu: realizujesz usługi. Jest to miejsce, w którym będziesz przyjmował klientów i które może być poddane kontroli w rozumieniu takich kontroli publicznych jak - Inspekcja Pracy, Sanepid, Państwowa Inspekcja Handlowa lub inne szczególne kontrole branżowe. Pamiętaj również, że od 19 maja 2016 r. określając w CEIDG adres do doręczeń oraz adres, pod którym wykonywana jest działalność gospodarcza, będziesz musiał podać tytuł prawny do nieruchomości.

Poniżej przedstawiamy krok po kroku co musisz zrobić, aby dokonać właściwe wpisu do CEIDG. Działalność możesz rozpocząć już w dniu złożenia wniosku o wpis.

1) Wypełnienie formularza CEIDG-1 (formularz znajdziesz tu: http://prod.ceidg.gov.pl/ceidg.cms.engine/?D;c5ec7ee2-78a0-4fdc-b894-7b01ec481c44 lub w Urzędzie Gminy)

W myśl koncepcji tzw „jednego okienka” wniosek CEIDG-1 dla osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą jest jednocześnie:

- wnioskiem o uzyskanie, zmianę albo skreślenie wpisu w rejestrze REGON;

- zgłoszeniem identyfikacyjnym do naczelnika urzędu skarbowego (NIP);

- oświadczeniem o wyborze formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych;

- zgłoszeniem albo zmianą zgłoszenia płatnika składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych;

- oświadczeniem o kontynuowaniu ubezpieczenia społecznego rolników.

Formularz możesz wypełnić ręcznie na wydrukowanym wzorze lub skorzystać z kreatora wniosków (kreator znajdziesz tu: http://prod.ceidg.gov.pl/ceidg.cms.engine/?D;c5ec7ee2-78a0-4fdc-b894-7b01ec481c44). Instrukcję jak wypełnić ręcznie wniosek znajdziesz tu: http://prod.ceidg.gov.pl/ceidg.cms.engine/?F;1886f97b-43a9-4b16-b197-cc969b6917ba.

2) Złożenie wniosku

Masz kilka sposobów na złożenie wniosku CEIDG- 1:

• Zalogowanie się do CEIDG, wypełnienie wniosku on-line za pomocą kreatora i złożenie go elektronicznie.
• Zalogowanie się do CEIDG, wypełnienie wniosku on-line, wydrukowanie i zaniesienie go do gminy.
• Nie logując się do CEIDG, wypełnienie wniosku on-line, wydrukowanie i zaniesienie go do gminy.
• Udanie się do Urzędu Gminy po formularz wniosku i wypełnienie go w formie papierowej.
• Wypełnienie wniosku w formie papierowej i przesłanie go listem poleconym do wybranej gminy. Podpis musi być notarialnie potwierdzony.

Prawidłowe wypełnienie wniosku wymaga identyfikacji Twojej tożsamości. Składając więc wniosek w „tradycyjnej formie” w Urzędzie Gminy urzędnik poprosi o Twój dowód osobisty. Oczywiście składając wniosek w formie elektronicznej nie będzie takiej możliwości. W takim w przypadku musisz dysponować podpisem elektronicznym albo tzw. profilem zaufanym. Więcej o tych formach identyfikacji tożsamości znajdziesz tu: https://prod.ceidg.gov.pl/CEIDG.CMS.ENGINE/?F;1b22de7d-916d-4591-b44d-3b8e2be61121.

Jeżeli nie masz ww. form identyfikacyjnych i złożysz wniosek bez zakładania konta na stronie CEIDG i bez logowania do CEIDG, masz 7 dni, aby udać się do dowolnego Urzędu Gminy. Konieczne jest wtedy bowiem zweryfikowanie Twojej tożsamości i potwierdzenie wniosku. Urzędnik po dokonaniu tych czynności podpisze wniosek i wyda Tobie zaświadczenie przyjęcia wniosku.

3) Wyszukaj swój wpis w Wyszukiwarce Przedsiębiorców

Jeżeli wniosek złożyłeś poprawnie, następnego dnia roboczego wpis powinien zostać dokonany.

5.2 Spółka cywilna

Jeżeli chcesz prowadzić działalność wspólnie z inną osobą albo osobami możesz to uczynić zawierając umowę spółki cywilnej. Podejmując jednak taką decyzję musisz wiedzieć jakie wiążą się z tym ryzyka i korzyści.

Wady:

1. Odpowiedzialność również z majątku osobistego. Spółka cywilna wbrew swej nazwie nie jest odrębnym podmiotem prawa. Jedną z konsekwencji braku odrębności podmiotowej jest uregulowanie odpowiedzialności za zobowiązania związane z działalnością spółki. Wspólnicy są odpowiedzialni za zobowiązania spółki solidarnie. Aby zrozumieć pojęcie solidarności, należy najpierw uświadomić sobie, iż obok wspólnego majątku wspólników (tzw. majątku spółki), istnieją jeszcze majątki osobiste każdego ze wspólników. W przypadku gdy Wierzyciel spółki, szuka zaspokojenia swoich roszczeń, może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich wspólników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, sięgając do ich majątków osobistych. Nie ma bowiem żadnego przepisu, który nakazywałby wierzycielowi żądać zaspokojenia roszczeń najpierw z majątku wspólnego wspólników, a dopiero jeżeli taka próba okazałaby się bezskuteczna z majątku/ów osobistych wspólników.
2. Konieczność wpisu do CEIDG każdego ze wspólników. Spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą, nie ma więc firmy, pod którą działaliby wszyscy wspólnicy łącznie. W związku z tym każdy ze wspólników spółki cywilnej musi przejść procedurę wpisu do CEIDG, o której pisaliśmy wyżej. 

Zalety:

1. Prostota formy. Brak skomplikowanej struktury organizacyjnej. Możliwość prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania przez wszystkich wspólników.
2. Uproszczona rachunkowość. Jeżeli tylko nie przekraczasz kwoty obrotów określanej corocznie przez Ministra Finansów, możesz prowadzić dokumentację w postaci ewidencji przychodów lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów (zob. Instrukcję - wybór form ksiąg rachunkowych i obsługi księgowej).

Jeżeli uznałeś, iż pomimo ryzyka jest to forma dla Ciebie korzystna i wybrałeś już partnerów z którymi chcesz współdziałać, pozostało Ci tylko zawrzeć umowę. Umowa spółki cywilnej powinna być stwierdzona pismem (art. 860 § 2 k.c.). Wzór umowy znajdziesz tu: Umowa spółki cywilnej.

Konsekwencją braku osobowości prawnej spółki cywilnej jest również to, iż jako taka nie jest przedsiębiorcą. Status przedsiębiorcy posiadają jedynie odrębnie wówczas Wspólnicy. W związku z tym spółka cywilna nie ma firmy. Wspólnicy jako przedsiębiorcy prowadzą wówczas wspólne przedsięwzięcie lub zakład pod swoimi Firmami (współwłasność przedsiębiorstwa).