Pułapki wniosku kredytowego

Poniższy artykuł ma na celu przedstawienie najczęstszych pułapek, jakie wiążą się ze złozeniem wniosku kredytowego.

Droga do uzyskania kredytu jest raczej długa i nie należy wierzyć w „błyskawiczne" kredyty, bo to oznacza przeważnie – drożej i mniej bezpiecznie. Drogę tę rozpoczynamy od wyboru banku. Zanim bank podejmie decyzję o przyznaniu kredytu, na początku należy o ten kredyt formalnie wystąpić, czyli złożyć tzw. wniosek kredytowy. Wypełniając wniosek kredytowy należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach, które mogą ułatwić i przyspieszyć uzyskanie pozytywnej opinii banku w zakresie udzielenia kredytu. Patrz też Instrukcja: Uzyskiwanie kredytu na inwestycje lub finansowania projektu

Do najważniejszych elementów należy dopuszczanie możliwości wyboru waluty, możliwość spłaty w walucie kredytu, możliwość późniejszego przewalutowania oraz sposób zabezpieczenia kredytu.

 

Wniosek kredytowy

Ile banków tyle różnych formularzy wniosków kredytowych. Każdy bank dysponuje swoim własnym formularzem wniosku kredytowego. W zależności od wysokości interesującej nas kwoty kredytu oraz jego przeznaczenia wniosek taki będzie można wypełnić i wysłać drogą elektroniczną, lub też konieczne będzie złożenie do w formie pisemnej i opatrzenie odręcznym podpisem.

Pomimo braku ujednoliconej wersji wniosku kredytowego, wnioski kredytowe poszczególnych banków zazwyczaj zawierają pytania dotyczące:

1. kredytobiorcy (dotyczące przybliżenia bankowi osoby potencjalnego kredytobiorcy, np. dotyczące formy prowadzonej działalności, informacji zaciągniętych kredytach i o rachunkach bankowych prowadzonych w innych placówkach, a ponadto, czy przedsiębiorstwo prowadzimy jako swój odrębny majątek, czy też należy ono także do współmałżonka);
2. kredytu (rodzaj kredytu, wysokość kredytu, waluta kredytu, cel kredytu);
3. spłaty kredytu (preferowane terminy spłat, preferowana wysokość rat kredytu)
4. zabezpieczeń kredytu (wybór instrumentów prawnych mających na celu zabezpieczenie), w tym weksle, przewłaszczenie na zabezpieczenie, dobrowolne poddanie się egzekucji.

Wniosek oraz zawarta na jego podstawie umowa kredytowa, muszą być zgodne z przepisami kodeksu cywilnego, jak i z Ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 z późn. zm.) czy Ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 722 z późn. zm.).

 

Analiza treści wniosku kredytowego

Zanim zaczniesz uzupełniać wniosek usiądź i spokojnie go przeczytaj. Zastanów się nad każdą z wymaganych odpowiedzi, przemyśl je dokładnie, a następnie dopiero przystąp do jego wypełnienia. Pamiętaj, że nie musisz uzupełnić wniosku od razu przy doradcy kredytowym, który Ci taki wniosek wręczy. Masz prawo wcześniejszego zapoznania się z treścią wniosku, do jego zrozumienia w świetle regulaminu, ogólnych warunków danego kredytu.

 

Pułapka „pomocnego” doradcy kredytowego

Unikaj również sytuacji, w których to „pomocny” doradca kredytowy oferuje swoją pomoc w wypełnieniu wniosku i wypełnia, go za Ciebie. Pamiętaj, że wnioski kredytowe zawierają bardzo często punkty zawierające oświadczenia woli, w których zobowiązujesz się w przypadku uzyskania pozytywnej decyzji kredytowej m.in. do otworzenia rachunku bankowego, uzyskania karty kredytowej, objęcia kredytu ubezpieczeniem, czy nawet oświadczenie woli o przystąpieniu do umowy ubezpieczenia na życie. Stąd by uniknąć takich pułapek i poprzez pośpiech lub nieuwagę oprócz kwoty kredytu nie zaciągnąć dodatkowych zobowiązań zawsze należy zapoznać się z całością wniosku kredytowego, w tym z tą częścią objętą „mniejszym” drukiem, w której obok oświadczeń o wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych mogą znaleźć się oświadczenia o przystąpieniu do umowy ubezpieczenia.

 

Pułapka pominięcia

Wypełniając wniosek kredytowy należy zawsze, w miarę możliwości uzupełnić wszystkie wymagane rubryki, tj. w poszczególnych punktach wniosku. Jeżeli nie jesteś pewny, jak i co napisać w poszczególnych rubrykach wniosku, wówczas spytaj doradcę kredytowego prawnika.

Pamiętaj, że analizą Twojego wniosku kredytowego będzie zajmował się analityk banku, dla którego ten wniosek oraz załączone do niego dokumenty będą niezależną podstawą do ustalenia, czy jesteś wiarygodnym kredytobiorcą, a tym samym czy zostanie przyznany Tobie kredyt. Nie możesz w żadnym wypadku zakładać, iż wszystkie informacje i wyjaśnienia, które przekazałeś doradcy kredytowemu będę ustnie przekazanie analitykowi. On pracuje wyłącznie na wniosku kredytowym i załącznikach, a nieuzupełnione przez Ciebie rubryki będzie traktował jako unikanie odpowiedzi, a tym samym próbę ukrycia niewygodnych faktów.

 

Pułapka brakujących załączników

Do wniosku kredytowego załączane są wymagane przez bank dokumenty mające na celu ustalenie wiarygodności informacji zawartych we wniosku kredytowym. Często są do dokumenty standardowo oczekiwane przez większość banków. Brak załączników do wniosku kredytowego skutkować będzie przeciągnięciem czasu jego rozpoznania albo też podstawą odmowy udzielenia kredytu. Bank pożyczając Ci swoje pieniądze musi ocenić ryzyko związane z tą transakcją oraz ustalić, czy i na ile jesteś wiarygodnym kredytobiorcą.

Wobec tego dokładnie skompletuj już wcześniej wszystkie dokumenty, jakie będą do tego wniosku wymagane. Najlepiej od razu ustal szczegółowo z doradcą kredytowym, jakie konkretne dokumenty będziesz musiał dostarczyć. Pamiętaj, iż im większa kwota kredytu, o który się ubiegasz tym więcej informacji o Tobie i prowadzonej przez Ciebie działalności będzie chciał uzyskać bank.

Obecnie bezpośrednio za pośrednictwem Internetu można uzyskać Informację odpowiadającą odpisowi aktualnemu z Rejestr Przedsiębiorców KRS oraz zaświadczenie z Centralnej Ewidencji i Informacja o Działalności Gospodarczej (www.ceidg.gov.pl), które to zaświadczenie o wpisie w CEIDG dotyczące przedsiębiorców będących osobami fizycznymi mają formę dokumentu elektronicznego albo wydruku ze strony internetowej CEIDG.

Inne dokumenty standardowo wymagane jako załączniki do wniosku kredytowego to m.in.:

1. Zaświadczenia z ZUS o niezaleganiu z zapłatą składek;
2. Zaświadczenia z US o niezaleganiu z płatnością podatków;
3. Sprawozdanie Finansowe za ostatni rok lub dwa lata;
4. Deklaracja PIT, CIT za ostatnie dwa lata.

Często na uzyskanie z urzędu takich dokumentów czeka się ok. 2 tygodnie. Wydawanie zaświadczeń przez ZUS jest bezpłatne, o czym stanowi art. 2 ust 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 16 listopada 2006 o opłacie skarbowej (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2111), natomiast zaświadczenia US o niezaleganiu w podatkach lub stwierdzające stan zaległości wydawane są po uiszczeniu opłaty skarbowej w wysokości 21 złotych od każdego egzemplarza (Załącznik do ustawy z dnia 16 listopada 2006 o opłacie skarbowej).

Dlatego celem ominięcia kolejnej pułapki wniosku kredytowego – tj. pułapki „niekończących się załączników” od razu przygotuj wymagane dokumenty, a najlepiej ustal z doradcą kredytowym, jakie dokumenty są standardowo dołączane do wniosku kredytowego danego banku, tak by uzyskanie decyzji kredytowej nie było odwlekane przez bank w czasie z uwagi na nieprzedłożenie wymaganych dokumentów.

 

Pułapka pozornego „niezwiązania” wnioskiem

Pamiętaj, że co prawda samo wypełnienie i złożenie wniosku kredytowego nie jest tożsame z podpisaniem umowy kredytowej oraz nie gwarantuje pozytywnej opinii kredytowej banku, jednakże należy zawsze bardzo dokładnie zapoznać się z oświadczeniami często zamieszczonymi drobnym drukiem pod „częścią właściwą” wniosku. Jak to już zostało wyżej zasygnalizowane zdarzają się wnioski kredytowe naszpikowane oświadczeniami woli przyszłego kredytobiorcy, pod warunkiem uzyskania kredytu. Takie oświadczenie po złożeniu przez Ciebie pod wnioskiem kredytowym podpisu będzie wiążące. Musisz pamiętać, iż w przeciwieństwie do konsumentów, przedsiębiorcy traktowani są jako profesjonaliści w obrocie cywilnoprawnym i nie mogą zasłaniać się nieznajomością czy niezrozumieniem poszczególnych postanowień lub oświadczeń pod którymi złożyli podpis. Podpis pod wnioskiem kredytowym oznacza zatem akceptację dla jego wszystkich oświadczeń oraz też często potwierdzenie, iż wszystkie złożone przez nas we wniosku kredytowym oświadczenia są zgodne z prawdą.

Najważniejsze jest „wychwycenie” wszystkich kosztów, które będziesz musiał ponieść, a które składają się na całkowite koszty kredytu i mogą zostać niejako „przemycone” we wniosku kredytowym.

Należy zweryfikować, czy od przyjęcia wniosku kredytowego do analizy bank nie pobiera prowizji. Nie jest to już praktyka często spotykana, ale może się zdarzyć.

Jeżeli w oświadczeniu składanym we wniosku kredytowym jest wyrażenie zgody na otworzenie rachunku bankowego w przypadku uzyskaniu kredytu, to należy ustalić jakie będą miesięczne koszty prowadzenia tego rachunku przez bank.

Jedną z najczęściej zakamuflowanych pułapek wniosku kredytowego są ukryte koszty kredytu w postaci dodatkowych ubezpieczeń.

Ubezpieczenie niskiego wkładu własnego - banki udzielają kredytu na 100% wartości pod warunkiem ubezpieczenia kwoty przewyższającej 80% kwoty kredytu. Czasem kwota objęta tym ubezpieczeniem jest większa, dlatego należy to ustalić przed podpisaniem umowy kredytu. Opłata od ubezpieczenia wynosi 1-4% ubezpieczonej sumy i przeważnie jest odnawiana co kilka lat, do czasu spłaty kapitału równego ubezpieczonej sumy. Każde odnowienie powoduje konieczność zapłaty przez kredytobiorcę kolejnej opłaty. Tak więc w niektórych przypadkach, koszt kredytu może znacząco wzrosnąć wskutek ubezpieczenia.

Dodatkowo niektóre banki wymagają obowiązkowego ubezpieczenia na życie, czy od utraty wartości nieruchomości. Koszt ubezpieczenia może sięgać kilku procent wartości kredytu. Zaleca się zapoznanie z warunkami ubezpieczenia, gdyż zaistnienie określonych zdarzeń, może wykluczyć kredytobiorcę spod ubezpieczenia, a naliczona opłata nie będzie podlegała zwrotowi.

Niejednokrotnie także wcześniejsza spłata jest obwarowana uiszczeniem określonej prowizji na rzecz banku.

 

Pułapka waluty

Decydując się na kredyt walutowy, czyli zaciągany w walucie innej niż polski złoty (PLN), zawsze powinieneś sprawdzić we wniosku lub umowie, czy umowa kredytu bankowego przewiduje możliwość spłaty kredytu bezpośrednio w walucie kredytu oraz czy prezentowana przez doradcę kredytowego symulacja spłat kredytu uwzględnia różnice kursowe.

Kredyt walutowy polega na zaciągnięciu kredytu w obcej walucie, np. 100 000 franków szwajcarskich. Bank zamiast tych 100 000 zł wypłaca Ci tą kwotę wyrażoną w polskim złotym, po kursie kupna obcej waluty (tu: franka szwajcarskiego). W zależności od stabilności waluty kredytu i jej wartości w stosunku do polskiego złotego kredyt taki może okazać się tańszy niż ten zaciągnięty w złotówkach. Należy jednak być świadomym, iż poszczególne raty wyrażone są w obcej walucie (tu: frankach szwajcarskich), jednakże zazwyczaj spłata tych rat dokonywana jest w polskich złotych. Przeliczenie wartości bieżącej wysokości raty kredytu dokonywane jest każdorazowo według kursu sprzedaży. Kurs sprzedaży waluty jest zazwyczaj wyższy niż kurs kupna waluty. A kwota kredytu została nam przecież wypłacona według kursu kupna. Ta różnica pomiędzy kupnem a sprzedażą waluty w bankach funkcjonuje pod nazwą „spreadu walutowego". Spread walutowy jest określany przez banki, wobec tego w niektórych sytuacjach może on w czasie kredytowania wzrosnąć do poziomu nawet kilkudziesięciu groszy na jednej jednostce walutowej. To przekłada się bezpośrednio na wysokość raty kredytu. Sposobem na uniknięcie niekorzystnego dla kredytobiorcy spreadu walutowego, jest dopilnowanie, aby w umowie kredytu bankowego znalazł się zapis, iż raty kredytu mogą być spłacane bezpośrednio w walucie kredytu. Innymi słowy będziesz mógł sam kupić w wybranym przez siebie kantorze oferującym najkorzystniejszą cenę, a następnie spłacać raty kredytu bezpośrednio w walucie obcej. Minusem tego rozwiązania, jest czasochłonność poszukiwania kantorów oferujących najniższe ceny danej waluty.

Rata kredytowa staje się wówczas dużo wyższa. Spreadu można uniknąć spłacając raty kredytu bezpośrednio w walucie obcej zakupionej np. w kantorze, ale wówczas najczęściej należy podpisać z bankiem aneks do umowy kredytowej, a to może pociągać za sobą dodatkowe koszty.

Jeżeli w umowie kredytu bankowego zaciąganej w walucie obcej nie ma zapisu o możliwości spłaty kredytu bezpośrednio w tej walucie, to aneksowanie tej umowy w trakcie jej trwania w celu wprowadzenia takiej klauzuli będzie się wiązało ze zwiększeniem kosztu kredytu. To samo dotyczy przewalutowania kredytu.

Zaciągając kredyt walutowy należy zawsze zwracać uwagę na symulację spłaty rat. Dopytaj doradcy kredytowego, czy prezentowana Tobie symulacja uwzględnia różnice kursowe i spread walutowy, czy też zakłada nierealne założenie, iż kurs kupna i kurs sprzedaży waluty wynosi 1:1. Takie błędne założenie powoduje, iż symulacja spłat kredytu sugeruje, iż rata kredytu będzie niższa od tej którą rzeczywiście trzeba będzie uiścić.

 

Pułapka zabezpieczenia

Zabezpieczenie kredytu ma na celu zmniejszenie ryzyka kredytowego, czyli braku spłaty kredytu przez kredytobiorcę. Innymi słowy stosując zabezpieczenie kredytu bank zabezpiecza spłaty rat kredytu przez kredytobiorcę. Najczęstszym zabezpieczeniem kredytu jest weksel, oświadczenie o poddaniu się egzekucji w rozumieniu art. 777 k.p.c., poręcznie, czy też zabezpieczenie na mieniu kredytobiorcy jak hipoteka, zastaw, czy przewłaszczenie na zabezpieczenie Wypełniając wniosek kredytowy jako przedsiębiorca warto samem zasugerować najkorzystniejszą formę zabezpieczenia, tak aby zabezpieczenie kredytu nie ingerowało znacząco w prowadzoną działalność gospodarczą.

Przykładowo, jeżeli zabezpieczeniem kredytu jest przewłaszczenie na zabezpieczenie, którym to przewłaszczeniem objęte są maszyny będące składnikiem przedsiębiorstwa, to należy pamiętać, iż do czasu spłaty kredytu maszyny te będą własnością banku. Tym samym kredytobiorca będzie mógł z nich korzystać w ramach prowadzonej przez siebie działalności, ale nie będzie mógł ich sprzedać, wydzierżawić, ani zastawić. Przewłaszczenie na zabezpieczenie jest formą zabezpieczenia wierzytelności na rzeczy ruchomej dłużnika, polegającej na przeniesieniu przez dłużnika na wierzyciela własności rzeczy do czasu spłaty zobowiązania. Po zadośćuczynieniu zobowiązaniu przez dłużnika, własność rzeczy powraca do dłużnika.

Innym sposobem zabezpieczenia kredytu jest weksel in blanco. Rzadko weksel jest jedynym sposobem zabezpieczenia kredytu, często idzie w parze z hipoteką. Należy pamiętać, iż weksel jest rodzajem osobistego zabezpieczenia. Dłużnik wekslowy odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązanie z weksla. Zabezpieczając kredyt wekslem sprawdź dokładnie, czy weksel zabezpiecza spłatę poszczególnych rat kredytu, całą kwotę kredytu, czy kredyt z odsetkami i kosztami dochodzenia niespłaconych rat. Patrz też Instrukcja: Jak wypełnić weksel?

Innym sposobem zabezpieczenia kredytu jest dobrowolne poddanie się egzekucji. Oświadczenie kredytobiorcy o poddaniu się egzekucji stanowi rodzaj zabezpieczenia wierzytelności względem banku, które jednocześnie umożliwia pozasądowe dochodzenie i egzekucję wierzytelności. W dniu 27 listopada 2015 r. weszła w życie Ustawa z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych. Ustawa ta uchyliła m.in. uchyla art. 96-98 ustawy Prawo bankowe, które to przepisy regulowały zasady wystawiania przez banki bankowych tytułów egzekucyjnych. Innymi słowy, z obrotu prawnego została usunięta instytucja bankowego tytułu egzekucyjnego, a co za tym idzie banki nie mogą już takich tytułów wystawiać i się nimi posługiwać. Tym samym dla swojej skuteczności, zabezpieczenie kredytu w postaci oświadczenia o dobrowolnym poddaniu się egzekucji powinno być zawsze sporządzone w formie aktu notarialnego na podstawie art. 777 k.p.c. Taki akt notarialny jest z mocy prawa tytułem egzekucyjnym, a po uzyskaniu klauzuli natychmiastowej wykonalności – tytułem wykonawczym. Szerzej na temat sposobu egzekwowania należności na tej podstawie patrz Porada: jak i z jakiej podstawy dochodzić poza sądem swojej wierzytelności od dłużnika?

 

Pułapka dodatkowego konta

Często konieczność zaciągnięcia kredytu wynika z nieprzewidzianych sytuacji lub koniecznością uregulowania zobowiązań (np. zapłata za zamówiony towar), w sytuacji, gdy Twoi dłużnicy zwlekają z uiszczeniem należności względem Ciebie, co przekłada się na przemijającą utratę płynności finansowej. W takiej sytuacji wypełniając wniosek kredytowy powinieneś szczególnie dodatkowo zwrócić uwagę na oferowane przez doradcę kredytowego rozwiązania. Doradca może twierdzić, iż w celu przyspieszenia przekazania Ci środków finansowych konieczne jest założenia konta w banku oferującym kredyt. Zdarzają się sytuacje, w których zakładane jest więcej niż jedno konto. W takiej sytuacji zawsze zwracaj uwagę, ile wynosi miesięczna opłata za prowadzenie takiego (takich) rachunków bankowych. Postanowienia umowy prowadzenia rachunku bankowego mogą być wplecione w umowę kredytu bankowego. Takie rozwiązanie może zawierać ukryte dodatkowe koszty kredytu. też Często się zdarza, że prowadzenie takiego dodatkowego rachunku bankowego założonego „na potrzeby kredytu" wiąże się z miesięcznym kosztem nawet w wysokości 30-50 zł. Sprawdź w umowie i dopytaj doradcę kredytowego, jakie są warunki i możliwość wypowiedzenia takiej umowy rachunku bankowego, kiedy najwcześniej możesz to uczynić i jaki wpływ wypowiedzenie umowy rachunku bankowego (rachunków bankowych), będzie miało na umowę i koszty kredytu.

 

Pułapka niepodpisanego wniosku kredytowego

Na koniec należy zawsze pamiętać, żeby wniosek kredytowy właściwie podpisać (np. przez oboje małżonków), w przeciwnym wypadku wniosek będzie bezskuteczny, a my sami zostaniemy uznani za osoby niestaranne, co wpłynie na ocenę banku odnośnie naszej wiarygodności jako kredytobiorcy.