Zatrudnianie

Dokumentacja związana ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracownika

Artykuł Dokumentacja związana ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracownika

Pobierz dokument

Porada dotycząca zatrudniania pomoże Ci znaleźć odpowiedź na pytanie: czy rzeczywiście muszę zatrudnić pracownika czy też lepiej będzie zamówić wykonanie usługi lub nabyć przedmiot pracy, którą miałby wykonać zatrudniony pracownik? Czy muszę zatrudniać pracownika na Umowę o pracę czy też mogę lub powinienem powierzyć wykonanie pracy poza Umową o pracę? Czy tzw. umowy o świadczenie usług są dalej możliwe, co to jest „samozatrudnienie" i „zatrudnienie samozatrudniającego".

   1. Zanim zaczniemy się zastanowić, kogo zatrudnić, powinniśmy sprecyzować, jaka praca ma być wykonywana i rzeczywiście do jakiej pracy pracownik jest nam potrzebny. Pozwoli nam to ustalić dalsze kwestie, a więc: to czy zatrudniać, czy zlecić wykonanie usług, zamówić dostawę, a gdy zdecydujemy się na zatrudnienie, to niezbędne kwalifikacje, czas na jaki chcemy zatrudnić pracownika i wynagrodzenie, jakie gotowi jesteśmy zapłacić, a także ocenić czy możliwe jest wykonanie niezbędnej pracy jako usługi oferowanej przez podmiot lub osobę zawodowo trudniącą się danymi czynnościami. Zawsze niezbędne będzie możliwie dokładne sprecyzowanie, co jest nam potrzebne i w jaki sposób osiągniemy cel taniej, ale o niezbędnej jakości.

Przykładowo, jeżeli przedsiębiorca uruchamia działalność w zakresie jakiegoś typu usług niematerialnych bądź materialnych wykonywanych głównie poza lokalem przedsiębiorcy np. u klientów, w miejscach publicznych, w miejscu zamieszkania, na odle-głość, a jednocześnie zgodnie z przepisami musi mieć siedzibę, w której będzie pracowała sekretarka, która jednocześnie będzie zajmowała się przyjmowaniem zleceń, ewidencją usług, korespondencją, zakupem podstawowych materiałów administracyjnych, to może trzeba sko-rzystać z usługi dostarczenia miejsca adresu i obsługi administracyjnej siedziby spółki, innymi słowy zawrzeć umowę o prowadzenie sekretariatu i udostępnienie adresu, jako adresu do doręczeń i powierzchni pod siedzibę (patrz: Umowa o usługi administracyjno-biurowe), po której adresem przedsiębiorca będzie przyjmował korespondencję i pod którym będzie pracował przedstawiciel, pełnomocnik przedsiębiorcy. Jednym słowem zamiast płacić choćby mimimalną pensję (w roku 2016 wynosi ona 1850 zł) „uniwersalnej sekretarce", a przy tym wynajmować choćby jeden pokój na siedzibę ze wszystkimi tego skutkami można zawrzeć umowę na usługę po zryczałtowanej cenie np. 1000 zł miesięcznie zapewniając sobie profesjonalną obsługę pod adresem uzyskanej w ten sposób siedziby spółki. Podobnie zamiast zatrudniać księgową warto rozważyć powierzenie prowadzenia księgi przychodów i rozchodów, ewidencji przychodów czy ksiąg rachunkowych dla profesjonalnego biura rachunkowego wyspecjalizowanego w obsłudze mikro i małych przedsiębiorców, których to biur coraz to przybywa. Podobnie należy rozważać, z punktu widzenia celu i zakresu prac, dla których chcemy zatrudnić pracownika, konkurencyjność oferowanych na rynku usług w danym zakresie. Mogą być to usługi callcenter, archiwizowania dokumentów, leasingu wraz z obsługą maszyn i urządzeń, obsługi informatycznej, dostarczenia kontentu zaopatrzeniowego itp.

Trzeba przy tym pamiętać, że mikroprzedsiębiorca, przedsiębiorca uruchamiający dopiero swoją działalność nie dysponuje i najczęściej nie musi dysponować profesjonalnym kadrowcem, kadrową. Nie musi też mieć wiedzy w zakresie sposobu poszukiwania i wyboru pracowników, a tym bardziej w zakresie ocen przydatności pracowników i ich wiedzy na po-szczególnych stanowiskach. Często też nie tyle istotna jest wiedza i umiejętności zawodowe zatrudnianego pracownika, co wiedza, umiejętności w zakresie nadzoru i kierowania, która pozwoli na właściwe sprawowanie funkcji kierowniczych i nadzorczych od strony jakości i terminowości pracy. Mikroprzedsiębiorca musi przede wszystkim wykonywać swoją podstawową działalność w zakresie produktów, towarów i usług, które oferuje na rynku, a nie koniecznie nadzorować pracę sekretariatu, księgowej, prowadzenia zaopatrzenia administracyjnego, spraw Bhp, PPOŻ, sprawności hardwearu i softwearu informatycznego itp. Dlatego też, jeżeli można na rynku pozyskać usługę oferowaną przez wyspecjalizowanych przedsiębiorców, w takim zakresie, dla jakiego chcemy zatrudnić pracownika, to rozsądnym może być nabycie takiej usługi przy wykonywaniu, której osoba wykonująca konkretne czynności dla przedsiębiorcy będzie podlegała profesjonalnemu nadzorowi, a przedsiębiorca będzie mógł podnosić zarzuty i egzekwować odpowiednią jakość lub kary umowne.

Pamiętać jednak trzeba, decydując się na formę współpracy z osobą trudniącą się zawodowo danymi czynnościami, aby rzeczywiście spełniała ona wymogi działalności gospodarczej, o których mowa w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej - a więc aby miała charakter zarobkowy, wykonywana była w sposób ciągły i zorganizowany, we własnym imieniu i na własny rachunek.

   2. Przyjęte jest powszechnie, iż gdy mówimy o zatrudnieniu myślimy głównie o zatrudnianiu na podstawie umowy o pracę, jednakże rozpowszechniły się ostatnio w standardach praktyki przedsiębiorców, jak i w przepisach zastosowania pojęcia „zatrudnienie” w rozumieniu zatrudniania także na podstawie umowy zlecenia, umowy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o zleceniu, umowy o dzieło, umów nazwanych (z k. c.) agencyjnej, dostawy, o roboty budowlane przewozu, składu, przechowania, spedycji, komisu, a także umów tzw. „nienazwanych” lub „mieszanych”, dla których w zwyczaju wykształciły się nazwy: pośrednictwa, akwizycji, reklamy. Przygotowaliśmy zestawienie porównawcze najbardziej popularnych form zatrudniania, które możesz znaleźć tutaj.

Ww. umowy wynikają bądź z zawodowego zakresu osobistego świadczenia usług bądź też wprost z przedmiotu działalności, gdy osoby je świadczące same rejestrują się jako mikroprzedsiębiorcy. Samozatrudniani szukają pracy, oferują swoje usługi tak jak pracownik, czyli osobiście wykonując pracę, ale samodzielnie wystawiają rachunek bądź fakturę VAT. Do większości tych umów stosuje się jednak przepisy odnoszące się do umowy zlecenia w k. c., jako do umów o świadczenie innych usług w rozumieniu art. 750 k. c., który stanowi, że: „Do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu”. W praktyce, z punktu widzenia formalnoprawnego, podatkowego, ubezpieczeń zdrowotnych i społecznych ma znaczenie, jakie to czynności, pracę, usługi, dzieła, a w tym utwory będą wykonywały określone osoby fizyczne. Istotne jest również czy wykonywanie następuje przy umiejętnościach i z zastrzeżeniem zawodowego charakteru oraz zawodowego wykonywania czy też jedynie ze zwykłą, a nie zawodową starannością oraz czy wykonawca pozostaje pod pełnym kierownictwem innej osoby czy kieruje się swoją wiedzą zawodową. To właśnie przede wszystkim kierownictwo i podporządkowanie są cechami, które w orzecznictwie traktowane są jako głównie odróżniające umowę od pracę od umów samozatrudnienia (tak np. Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 21 kwietnia 2015 r., sygn. akt III AUa 1567/14).

Przy wyborze tak, określonej osoby, jak i formy oraz podstawy wykonywania danej pracy przez tę osobę należy wziąć pod uwagę również czy ma ona wymagane uprawnienia. Przykładowo księgowa powinna posiadać uprawnienia, o których mowa w ustawie o rachunkowości, do prowadzenia ksiąg rachunkowych, bądź też ukończyła np. technikum ekonomiczne albo ma dwa lata praktyki na etacie księgowej. Nawet, jeżeli taka księgowa zadeklaruje zawodową staranność, to i tak zawodowej odpowiedzialności na odpowiednim poziomie rzetelności prowadzenia ksiąg ponosić nie będzie, z faktu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę i tak takiej odpowiedzialności przyjąć nie może. Innymi słowy na tym przykładzie, można wykazać, iż jeżeli zatrudnimy, choćby na podstawie umowy o wykonywanie usług, do której stosuje się przepisy o umowie zlecenia, do osobistego świadczenia usług osobę posiadającą uprawnienia prowadzenia ksiąg rachunkowych lub osobę, która na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej prowadzi biuro rachunkowe (czy choćby tylko w ograniczonym zakresie, czyli tylko książki przychodów i rozchodów) deklarującą zawodową staranność, to będziemy mogli tę zawodową podwyższoną staranność egzekwować, a w przypadku jej braku dochodzić naprawienia szkody w pełnej wysokości, co wiąże się również z możliwością dochodzenia utraconych zysków, a nie tylko zwrotu wynagrodzenia i pokrycia kosztów.

Przechodząc teraz na podstawie powyższych przykładów do kryteriów, jakimi powinniśmy się kierować przy wyborze formy zatrudnienia czy też uzyskania wykonawcy w określonej pracy, usług lub dzieła, należy wskazać przede wszystkim poniższe:

• samodzielność wykonywania pracy, czyli czy przedsiębiorca będzie mógł i potrafił kierować wykonywaną pracą i ją stale nadzorować czy też pracownik, wykonawca lub usługodawca będzie musiał pracę wykonać samodzielnie wedle swojej jedynie wiedzy;
• wymagana jakość pracy i ewentualny jej zawodowy standard czy też nie ma w tym zakresie szczególnych wymogów zawodowych, jakościowych norm i wystarczająca będzie zwykła należyta staranność;
• rezultat lub jedynie należyta staranność bez osiągania stale w sposób periodyczny, okresowy lub ciągły określonych celów czyli czy potrzebną pracę trzeba sprowadzać do określenia oczekiwanego rezultatu i czy z tym rezultatem ma być związane wynagrodzenie;
• jednorodność konkretnych czynności zakresu wykonywanej pracy i możliwość uzyskania korzystnej oferty jej wykonywania na rynku jako usługi, dostawy, robót, usług specjalistycznych, przewozu, przechowania itp.;
• istotność pełnej odpowiedzialności materialnej bądź za powierzane mienie z obowiązkiem zwrotu i do wyliczenia się bądź za możliwe szkody, które mogą powstać przy braku należytej zawodowej staranności, terminowości lub ciągłości w świadczeniu;
• potrzeba nabywania praw majątkowych autorskich bądź do własności przemysłowej na sprecyzowanych polach eksploatacji do aktywów przedsiębiorstwa czy też jedynie prawa do korzystania z utworu jednorazowo, na jednym polu eksploatacji, w jeden sposób, w jednym roku lub w krótkim oznaczonym czasie do wykorzystania jedynie w przedsiębiorstwie bez dalszego ich przenoszenia i licencjonowania;
• obciążenia składkami ubezpieczeń społecznych;
• obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (OC).

Mając na uwadze powyższe kryteria powinniśmy w kolejności rozważyć następujące formy pozyskania pracy, usługi, utworu, innego dzieła:

1. umowa z przedsiębiorcą;
2. umowa z osobą osobiście wykonującą czynności zawodowe niebędącą przedsiębiorcą, ale zatrudnioną w innym miejscu pracy lub opłacającą składki ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych w dostatecznym rozmiarze z innego tytułu;
3. umowa o nabycie autorskich praw majątkowych lub licencyjna na wykorzystanie utworu;
4. umowa o dzieło z nabyciem autorskich praw majątkowych lub majątkowych praw przemysłowych;
5. umowa o dzieło niestanowiące utworu, lecz niematerialny rezultat umówionej pracy;
6. umowa pośrednictwa, akwizycji lub agencyjna w zakresie sprzedawania produktów lub usług oparta o umowę zlecenia lub umowę agencyjną wg k. c.;
7. umowa dostawy, kooperacji, przewozu, przechowania lub inne nazwane umowy wg k. c., które mogą w pełnym zakresie zastąpić zatrudnienie na umowę o pracę z uwagi na cel zatrudniania jaki chce osiągnąć przedsiębiorca.

   3. Decydując się na „zatrudnianie samozatrudnianego” należy pamiętać, że jest to czymś innym niż typowa umowa zlecenia. Samozatrudnienie ma miejsce wówczas, gdy osoba fizyczna podejmuje działalność gospodarczą na własny rachunek i na własne ryzyko i wykonuje sama, osobiście, określone czynności na rzecz innego podmiotu w ramach prowadzonej przez siebie samodzielnie działalności. Istotą samozatrudnienia jest zatem to, że osoby prowadzą działalność gospodarczą (są wpisane do ewidencji działalności gospodarczej), która jest dla nich podstawą odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne i zaliczek na podatek dochodowy w określony sposób i w wybranej formie. W związku z tym pracodawca nie jest zobowiązany ani do odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne samozatrudnianego, ani zaliczek na podatek dochodowy. W takiej relacji jedynym obowiązkiem pracodawcy jest zapłata wynagrodzenia (o ile strony nie umówią się inaczej, np. co do zapewnienia miejsca czy środków pracy). Oczywiście strony takiej umowy mogą wybrać jej formę w dowolny sposób - może to być umowa o świadczenie usług (współpracy, współdziałania), do której stosuje się przepisy kodeksu cywilnego o zleceniu (art. 750 k.c.), umowę o dzieło lub dostawy czy kontrakt menadżerski - czyli usług zarządzania projektem lub procesem. Ważne jednak, aby odpowiedzialność za swoje działanie ponosił sam samozatrudniony, prowadzący działalność gospodarczą na własne ryzyko.

   4. Trzeba również pamiętać, iż od 1 stycznia 2016 r. obowiązują nowe zasady obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego osób, które pracują na podstawie kilku umów o świadczenie usług (patrz więcej: News: Zmiana przepisów dotyczących obowiązkowych składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe odprowadzanych przez osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia i umowy o dzieło).

Zgodnie z art. 9 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby wykonujące usługi na podstawie umowy zlecenia, agencyjnej, o dzieło, czy też innej umowy o świadczenie usług objęte są co do zasady obowiązkowym ubezpieczeniem z tego tytułu, który powstał najwcześniej, chyba że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w danym miesiącu będzie niższa od wynagrodzenia minimalnego.

Inna sytuacja ma miejsce wówczas, gdy osoba zatrudniona na podstawie umowy o świadczenie usług, prowadzi jednocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą. Wówczas co do zasady podlega ono obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z tytułu tej działalności, jeżeli z tytułu wykonywania umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług oraz współpracy przy wykonywaniu tych umów podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest niższa od najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność (art. 9 ust. 2 a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Najniższą podstawę wymiaru składek dla osób prowadzących działalność gospodarczą określa art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Stanowi ją zadeklarowana kwota, nie niższa niż 60 % przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego na dany rok kalendarzowy.

Należy również pamiętać, iż w okresie pierwszych 24 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej, przedsiębiorca jest uprawniony do obliczania składek na podstawie niższej podstawy wymiaru - zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 30 % przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (art. 18a o systemie ubezpieczeń społecznych). Jednak w tym przypadku, osoba zatrudniona na podstawie umowy o świadczenie usług, prowadząca jednocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą nie dłużej niż 24 miesiące będzie zobowiązana do oprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne ze wszystkich tytułów, chyba że przekroczy pułap minimalnego wynagrodzenia.

Trzeba również pamiętać, iż ulga dotycząca pierwszych 24 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej nie dotyczy wykonujących działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywano w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej (art. 18a ust. 2 pkt 2).

Dla celów niniejszej porady przygotowaliśmy Załącznik, w którym przedstawiamy proponowane klauzule do zastosowania w umowach lub odrębnie, aby pracodawca miał pewność, że nie musi odprowadzać składek na ubezpieczenie społeczne za samozatrudnianiego.

   5. Rozwijają się bardzo dynamicznie różnego typu serwisy, portale, działalność usługodawców, którzy na swoich bądź czyichś stronach www, platformach oferują publikowanie ofert zatrudnienia tak od strony pracodawców (oferujących pracę), jak i pracowników (poszukujących pracy)^[1]. Powstają wyspecjalizowane firmy zajmujące się różnymi rynkami pracy tak w rozumieniu zawodowym, form pracy, jak i terytorialnym. Można dziś, a w przyszłości prawdopodobnie w szerszym i bogatszym zakresie, poszukiwać pracowników jak i pracodawców, w bardzo specjalistycznych zawodach lub do specjalistycznych szczególnych czynności, jak i do pracy w różnych warunkach, porach dnia i miejscach^[2]. Są także bardzo specjalistyczne, swoiste giełdy pracy, targi pracy i rankingi, na których w wąskich zakresach przedmiotów działalności, pracodawców, miejsc pracy, można znaleźć oferty do i dla przykładowo: spawaczy podwodnych, programistów, kierowców dźwigów samojezdnych, myśliwych, pilotów śmigłowców, chemików chemii gospodarczej. Aktualnie rola publicznych instytucji jak Urzędy pracy znacznie zmalała tak, więc przedsiębiorca przede wszystkim powinien najpierw szukać na specjalistycznych platformach i stronach www bądź ofert pracowników poszukujących pracy bądź ofert usługodawców podejmujących się zebrać, skompletować i zweryfikować oraz przedstawić oferty pracy w określonym zawodzie przy określonych sprecyzowanych przez przedsiębiorcę oczekiwaniach czy też wedle wypełnionego tzw. profilu pracy. Ilość usług w tym zakresie, stron i ofert osób poszukujących pracy jest bardzo duża tak, więc jeżeli przedsiębiorca chciałby sam dokonać wyboru zapoznając się z dużą liczbą ofert potrzebowałby na to co najmniej kilkunastu godzin pracy, a więc kilku dni pracy. Dlatego lepiej posłużyć się przy wyszukiwaniu osobą lub usługodawcą zajmującym się tym zawodowo albo zatrudnić na zlecenie lub umowę o dzieło osobę, która będzie potrafiła i miała czas to zrobić, oczywiście przede wszystkim określając warunki, jakie powinna spełniać poszukiwana osoba i wskazując, jaka forma zatrudnienia jest preferowana, czy ma być to pracownik zatrudniony w siedzibie przedsiębiorcy czy w formie telepracy, zatrudniony na umowę o pracę np. na czas wykonania określonej pracy, osoba, która wykona pracę jako rezultat z umowy o dzieło czy też będzie wykonywać określone czynności na umowę zlecenia. Tutaj też trzeba dopuścić alternatywne zapotrzebowanie co do formy zatrudnienia ze względu na jego cel, bo może wystarczy oferta na nabycie licencji bądź praw majątkowych do utworu, a nie koniecznie umowa o wykonywanie dzieła.

Jeżeli otrzymamy lub sami zbierzemy oferty to należy pamiętać, iż nie powinno ich być mniej niż 3 - 5, ale i nie więcej niż 10 - 15. Jeżeli ofert jest dużo lub można uzyskać więcej przy spełnieniu oczekiwanych warunków, kryteriów z profilu, to należy wprowadzić wstępną selekcję w oparciu o przypisanie wartości decydującym kryteriom. Ostatecznym celem przedsiębiorcy przy wyborze kandydatów powinno być przeprowadzenie wstępnych rozmów kwalifikacyjnych z co najmniej trzema osobami jednak nie więcej niż 6 -7. Dobrze jest też, aby umawiając spotkania kwalifikacyjne poprosić kandydatów o ich listy motywacyjne i szczegółowe Cv, jeżeli dotychczas ocenianie Cv były bardzo zróżnicowane i w części niedokładne. Rekomendować też można, aby kandydaci do pracy udzielili wcześniej odpowiedzi na pytania związane ze specyfiką pracy u danego pracodawcy na konkretnym stanowisku, na którym pracownik ma być zatrudniony, są to m. in.:

• częste wyjścia służbowe z pracy i wykonywanie pracy poza podstawowym miejscem pracy np. u klientów, na terenie miasta, w miejscach publicznych, na wolnym powietrzu;
• wyjazdy służbowe poza siedzibę czy miejsce pracy do innych miejscowości tzw. delegacje z określona częstotliwością ( miesięcznie, kwartalnie);
• szczególne warunki pracy i konieczność stosowania odzieży i urządzeń ochronnych jak np. hałas i nauszniki, maski przeciw pyłowe, sterylne warunki pracy i kombinezony, dysponowanie samochodem własnym do celów służbowych, dysponowanie własnym sprzętem komputerowym o określonych parametrach, znajomość określonych szczególnych programów informatycznych lub sprzętu informatycznego.

Mając w drodze mail-owej odpowiedź na dodatkowe pytania unikniemy zbędnych rozmów kwalifikacyjnych i będzie można przeprowadza rozmowę z osobami, które rzeczywiście będą mogły wykonywać pracę na określonym stanowisku.

Trzeba też pamiętać, że część pracowników fizycznych, gdy wystarczające jest zatrudnienie osób przy mniejszych wymaganiach, o niższych kwalifikacjach, lecz oczekiwanych umiejętnościach i możliwości wykonania określonej pracy nie składa ofert zamieszczając je w Internecie. Poszukując takich osób można nadal rekomendować korzystanie z urzędów pracy, biur pośrednictwa pracy starego typu czy też wręcz z rekrutacji w miejscach zwyczajowo na danym rynku służących za swoiste targi pracy, gdzie następuje bezpośredni kontakt pracodawcy z oczekującymi na pracę w danym miejscu pracownikami. Oczywiście także tradycyjne ogłoszenia o pracę w prasie mogą by źródłem kontaktu z osobami poszukującymi pracy, lecz wówczas należy rekomendować, iż o ile jest to możliwe wcześniej przeprowadzić tzw. wywiady telefoniczne i poprosić w miarę możliwości o przesłanie Cv, oferty pracy lub sporządzić notatkę z wywiadu zawierającą podstawowe dane wedle takich samych kryteriów dla wszystkich, z którymi przeprowadza się wywiad na dane stanowisko. Zaprosić na rozmowę kwalifikacyjną można wówczas tylko te osoby, które na podstawie wywiadów przeprowadzonych telefonicznie spełniają oczekiwania pracodawcy.

Rozmowy kwalifikacyjne^[3], o ile jest to możliwe, lepiej, aby przeprowadzały osoby, które zajmują się sprawami pracowniczymi lub zawodowo rekrutacją pracowników, a przynajmniej uczestniczyły w rozmowach przedsiębiorcy z kandydatami. Jeżeli przedsiębiorca nie może bądź nie widzi potrzeby posłużenia się taką osoba i może jedynie sam przeprowadzić rozmowy kwalifikacyjne to wówczas powinien się do takiej rozmowy przygotować z góry układając sobie zakres pytań związanych z jednej strony z Cv pracownika, a z drugiej z rodzajem i sposobem wykonywania pracy na oferowanym stanowisku pracy. Powinien także przygotować się do krótkiej prezentacji swojego przedsiębiorstwa, siebie i zespołu, w którym pracownik będzie pracował, pamiętając, iż ważne jest również pozytywne nastawienie pracownika do jego przyszłej pracy i miejsca pracy oraz przekazanie rzetelnej wiedzy o warunkach pracy, tak aby pracownik potem nie był rozczarowany lub aby się nie okazało, że nie może podołać warunkom pracy i uzyskać oczekiwanych rezultatów.

--

^[1] R. Jakrzewski, Jak rekrutowac pracowników przez Internet, Oddk- Wydawnictwo dla biznesu;

^[2]Zob. m.in.: gazetapraca.pl/,www.praca.pl/,www.jobs.pl/,praca.money.pl/,praca.gratka.pl/,Serwis Urzędów Pracy -www.praca.gov.pl/,www.goldenline.pl/praca-GoldenLine jest społecznością skupioną na rozwoju kariery i życia zawodowego, itp;

^[3] W tym zakresie zob. R. Świerzyński, Rozmowa kwalifikacyjna- jak wybrać najlepszych kandydatów, Oddk – Wydawnictwo dla biznesu;