Znajdź interesujący Cię kazus prawny
Środki posiadane przez Prezesa UOKiK w celu usuwania skutków naruszeń zbiorowych interesów konsumentów
Ważne:
Zgodnie z ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: UOKiK), w przypadku naruszenia przez Ciebie zbiorowych interesów konsumentów może wydać decyzję o uznaniu Twoich czynności za naruszające zbiorowe interesy konsumentów. Wraz z decyzją może nałożyć na Ciebie karę w wysokości aż do 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary. W związku z tym, że kara pieniężna często nie jest dotkliwa dla przedsiębiorcy, Prezes UOKiK może dodatkowo określić środki, które usuną skutek naruszenia, tak aby w ten sposób zapewnić wykonanie jego decyzji. Jakie to mogą być środki, przedstawiamy poniżej.
Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego:
- Zmiana umowy opartej na wzorcu dopuszczalna jest tylko, gdy taka możliwość została przewidziana poprzez zastrzeżenie klauzuli modyfikacyjnej.
- Nie każda klauzula modyfikacyjna może stanowić podstawę dokonania usprawiedliwionej prawnie zmiany, w szczególności zaś nie może uprawniać do zmian, które dotyczyły istotnych elementów umowy. Jednocześnie klauzula taka powinna wskazywać sytuacje, w których może dojść do jednostronnej zmiany oraz kryteria takich zmian.
Stan faktyczny:
W omawianej sprawie przedsiębiorcą naruszającym zbiorowe interesy konsumentów była Spółka świadcząca usługi dostępu do kanałów telewizji satelitarnej. W trakcie świadczenia usług Spółka miała uprawnienie, z którego nagminnie korzystała, do jednostronnej zmiany umów zawartych na czas określony w związku z podwyżką abonamentu.
Spółka stała na stanowisku, iż jej zdaniem stosunki umowne o ciągłym charakterze mogą być zmieniane poprzez wydanie kolejnego wzorca umowy (regulaminu), zarówno co do umów zawartych na czas oznaczony, jak i nieoznaczony.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów: Dz.U.2021.275 t.j., dalej: u.o.k.i.k.
Rozstrzygane zagadnienie:
Jakie środki o charakterze usuwającym skutek naruszenia zbiorowych interesów konsumentów może nałożyć w decyzji Prezes UOKiK na przedsiębiorcę dokonującego naruszenia?
Stan prawny:
Zgodnie z art. 24 u.o.k.i.k., zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Za praktyki takie są uznawane godzące w interesy konsumentów, sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami zachowanie przedsiębiorcy, w szczególności:
- naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji;
- nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji;
- proponowanie konsumentom nabycia usług finansowych, które nie odpowiadają potrzebom tych konsumentów ustalonym z uwzględnieniem dostępnych przedsiębiorcy informacji w zakresie cech tych konsumentów lub proponowanie nabycia tych usług w sposób nieadekwatny do ich charakteru.
Przykładowo w orzecznictwie uznano za praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów następujące czynności przedsiębiorców:
- odsyłanie we wzorcu umowy do przepisów KC, zamiast ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej (decyzja Prezesa UOKiK z 20 czerwca 2013 r., sygn. akt RŁO 27/2013);
- nierzetelne wskazywanie w pismach wzywających konsumentów do zapłaty kosztów postępowania sądowego i egzekucyjnego (decyzja Prezesa UOKiK z 7 maja 2013 r., sygn. akt RKT-6/2013);
- brak informacji na opakowaniach produktów objętych loterią promocyjną, że w celu wzięcia w niej udziału konieczne jest zachowanie dowodu zakupu (decyzja Prezesa UOKiK z 20 marca 2012 r., sygn. akt RWR-10/2012);
- działanie polegające na pobieraniu od konsumentów, którzy zawarli umowę ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym opłat w wysokości przekraczającej wysokość opłat określonych w umowie (decyzja Prezesa UOKiK z 31 sierpnia 2011 r., sygn. akt DDK-5/11);
- żądanie zapłaty za niezamówione towary (decyzja Prezesa UOKiK z 30 grudnia 2011 r., sygn. akt DDK-17/2011);
- prowadzenie kampanii promocyjnej usługi dostępu do Internetu w telefonie komórkowym przy użyciu hasła "Najszybszy internet w komórce. Bez limitu. Za 5 zł", gdy limit występował w danym cyklu rozliczeniowym, zaś abonament za usługę w atrakcyjnej wysokości obowiązywał jedynie w ciągu trzech pierwszych cykli rozliczeniowych (decyzja Prezesa UOKiK z 31 grudnia 2009 r.).
W przypadku uznania danej praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, Prezes UOKiK wydaje Decyzję w tym przedmiocie, nakazującą jednocześnie zaniechania stosowania tej praktyki. W Decyzji może również:
- określić środki usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w celu zapewnienia wykonania nakazu, w szczególności zobowiązać przedsiębiorcę do złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia o treści i w formie określonej w decyzji;
- nakazać publikację decyzji w całości lub w części, z zaznaczeniem, czy decyzja ta jest prawomocna, w określonej w niej formie, na koszt przedsiębiorcy;
- nałożyć karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary.
Powyższe to tylko standardowe, przykładowo uregulowane w ustawie środki. W praktyce Prezes UOKiK stosuje również inne środki, ważne aby były one proporcjonalne do wagi i rodzaju naruszenia oraz konieczne do usunięcia jego skutków (art. 26 ust. 4 u.o.k.i.k.).
Rozstrzygnięcie:
W omawianej sprawie Prezes UOKiK zobowiązał Spółkę, aby w ciągu 15 miesięcy od dnia wydania decyzji zaproponował dla klientów, których nadal wiąże umowa np. darmowe usługi albo wymianę dekodera na nowszy. Natomiast dla konsumentów, którzy przestali być abonentami, Spółka miała przedstawić ofertę zawarcia umowy na 12 miesięcy na korzystnych warunkach. O tych możliwościach Spółka miała informować bezpośrednio wszystkich obecnych i byłych klientów, jak również opublikować stosowne informacje na swojej stronie internetowej oraz gazecie ogólnopolskiej o nakładzie dziennym co najmniej 100 tys. egzemplarzy.
Sąd Najwyższy uznał, iż środki zastosowane przez Prezesa UOKiK są właściwe.
Pamiętaj:
Wpisz nasz KRS 0000318482 w Deklaracji Podatkowej Twój e-PIT
Dziękujemy!
Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?
A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.
A czy wiesz, że...
Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?
KRS 0000318482
Warto wiedzieć
