Znajdź interesujący Cię kazus prawny
Zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa
Prowadzenie działalności gospodarczej nierozerwalnie wiąże się z koniecznością uzyskiwania decyzji, składania wniosków, oświadczeń w odpowiednich urzędach i przed odpowiednimi organami samorządu terytorialnego czy administracji rządowej. Nierozłącznym elementem towarzyszącym prowadzeniu działalności, są więc kontakty z administracją publiczną. Kontakty te powinny odpowiadać określonym prawnie standardom. W przedstawionym przykładzie wskazujemy na jedną z podstawowych reguł sposobu prowadzenia postępowań przed organami administracji- zasadę pogłębiania zaufania obywateli do organów administracji publicznej.
Rozstrzygnięcie Naczelnego Sądu Administracyjnego:
Przepis art. 8 k.p.a., wyrażający zasadę pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa, nakłada na organ administracji obowiązek prawidłowego rozważenia stanu faktycznego i prawnego rozpoznawanej sprawy[1].
Stan faktyczny:
Spółka „NewTech” 2 lipca 2012 r., złożyła do Urzędu Patentowego RP (dalej też: Organ) zgłoszenie wynalazku pt.„Sposób, urządzenie i nośnik do kodowania informacji wielosłownej”.
Po rozpatrzeniu tego zgłoszenia Organ odmówił udzielenia patentu na wynalazek Spółki „NewTech” w uzasadnieniu wskazując, że na zgłoszony wynalazek nie może być udzielony patent, gdyż przedmiot zgłoszenia nie jest rozwiązaniem technicznym. Natomiast by spełniać ustawowe wymogi zdolności patentowej wynalazek musi zawierać wykorzystanie praw przyrody, formuł matematycznych, czy operacji nad innymi strukturami abstrakcyjnymi, a nie tylko ich sformułowanie, jak to zdaniem Organu miało miejsce w tym przypadku.
Spółka „NewTech” w związku z przedstawionym rozstrzygnięciem Organu złożyła wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Po ponownym rozpatrzeniu Urząd Patentowy poinformował Spółkę, że zgłoszenie patentowe w części dotyczącej rozwiązań pt. „Sposób i urządzenie do kodowania i dekodowania informacji wielosłownej”, określone odpowiednimi zastrzeżeniami patentowymi, nie spełnia wymogu nieoczywistości. W rozpoznawanej sprawie Organ wydał w sumie cztery decyzje. W decyzji z dnia 1 lipca 2011 r. uznał, że wynalazek nie posiada charakteru technicznego, w decyzji z dnia 4 listopada 2011 r. uchylającej w części decyzję z dnia 2 lipca 2011 r. nie dopatrzył się braku charakteru technicznego rozwiązania, w decyzji z dnia 7 maja 2012 r. uznał, że wynalazek posiada charakter techniczny, ale jest oczywisty, w decyzji z dnia 7 czerwca 2012 r. ponownie (podobnie jak w decyzji z dnia 2 lipca 2007 r.) uznał, że wynalazek nie posiada charakteru technicznego. We wskazanych rozstrzygnięciach Organ uzasadniał dlaczego uważa daną przesłankę za niespełnioną, jednak nie odniósł się do wyrażonego w poprzednich decyzjach stanowiska.
Spółka „NewTech” wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, który podzielił stanowisko Organu. W wyniku zaskarżenia wspomnianego wyroku utrzymującego decyzję Organu w mocy sprawa trafiła do rozstrzygnięcia Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Rozstrzygane zagadnienie:
Rozważenia wymaga zagadnienie, czy zmiana przez organ administracji stanowiska w toku postępowania wielokrotnie, bez wyjaśnienia powodów tej zmiany może być uznana za naruszenie przez organ zasady pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r.- Kodeks postępowania administracyjnego: Dz.U.2021.735
Rozstrzygnięcie:
Przepis art. 8 k.p.a stanowi, iż organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej wyrażający zasadę pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa. Przepis ten nakłada zatem na organy administracji istotne obowiązki rzutujące na sposób prowadzonych postępowań, i tak organy administracji powinny postępować w sposób przejrzysty, uczciwy i sprawiedliwy. Z przywołanego przepisu, co istotne w kontekście przedstawionego przykładu, wynika również obowiązek prawidłowego rozważenia stanu faktycznego i prawnego rozpoznawanej sprawy.
W przywołanym wyroku NSA stwierdził, iż w szczególności z zasady wyrażonej w art. 8 k.p.a. wynika wymóg jednolitości (spójności) poglądów wyrażonych w decyzjach organu, zapadłych w wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy, w odniesieniu do tego samego adresata na tle takiego samego stanu faktycznego, ze wskazaniem tej samej podstawy prawnej. W przywołanym przykładzie Urząd Patentowy w niezmienionych okolicznościach faktycznych, w stosunku do tego samego przedsiębiorcy orzekał w różny sposób nie podając przy tym powodów uzasadniających zmianę stanowiska. Urząd Patentowy jako podstawę wydania decyzji odmawiającej udzielenia patentu raz powoływał się na brak nieoczywistości, a innym razem, w kolejnej decyzji wydanej na skutek wniosku strony o ponowne rozpatrzenie sprawy, wskazywał, że „wynalazek” nie posiada charakteru technicznego.
Taka zmienność stanowiska, i to bez wnikliwego uzasadnienia zmiany, w ocenie NSA stanowi naruszenie art. 8 k.p.a. W zaistniałej sytuacji uzasadnienie decyzji administracyjnej i wyroku sądu administracyjnego pełni szczególną rolę, polegająca na tym, by przekonać stronę, że jej stanowisko wzięto pod uwagę, a jeżeli zapadło inne rozstrzygnięcie, to należy wyjaśnić, że przyczyną tego są istotne powody. Organ powinien należycie uzasadnić zmianę stanowiska w decyzji ostatecznej. Dlatego też NSA uwzględnił skargę.
Oczywiście zasada budzenia zaufania do organów administracji publicznej określona w art. 8 k.p.a. ma również inne implikacje, dla przykładu możne wskazać, iż organ w myśl tej zasady powinien dążyć do ustalenia rzeczywistej woli strony, jeżeli treść i charakter pism składanych przez stronę budzi wątpliwości; organ nie powinien nakładać na stronę sankcji za niedopełnienie obowiązku, którego nie mogła dopełnić, nawet dokładając należytej staranności, czy też w sprawie, w której występują sprzeczne interesy stron, organ nie powinien uwzględniać tylko jednego z wchodzących w grę interesów, nie ustosunkowując się do zgłoszonych twierdzeń i wniosków stron reprezentujących inne interesy.
--
[1] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 marca 2012 r., sygn. akt II GSK 300/11
Pamiętaj:
Wpisz nasz KRS 0000318482 w Deklaracji Podatkowej Twój e-PIT
Dziękujemy!
Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?
A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.
A czy wiesz, że...
Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?
KRS 0000318482
Warto wiedzieć
