Podział majątku dorobkowego małżonka - przedsiębiorcy
Porada powstała w ramach działalności non-profit Fundacji Akademia Liderów. mikroPorady.pl są projektem Fundacji, który pomaga polskim mikroprzedsiębiorcom na każdym etapie prowadzenia działalności.
Z chwilą orzeczenia rozwodu ustaje ustawowa wspólność małżeńska. Z ważnych jednak powodów sad może orzec o wcześniejszym ustaniu wspólności małżeńskiej, zanim zapadnie orzeczenie rozwiązujące związek małżeński. Z chwilą orzeczenia rozwodu byli małżonkowie zazwyczaj oddychają z ulgą – „Uff, najgorsze już za mną", ale jest to często odczucie złudne.
Co to znaczy, że ustaje wspólność ustawowa?
Oznacza to, że dotychczasowa wspólność małżeńska, która z mocy prawa jest wspólnością łączną, zmienia swój charakter i staje się współwłasnością w częściach ułamkowych. Dopóki wspólny majątek był regulowany przez przepisy o współwłasności łącznej, żaden ze współwłaścicieli nie mógł dysponować swoim udziałem w tym majątku (art. 35 Krio), może to zrobić dopiero wtedy, gdy współwłasność staje się ułamkowa. Ale też pamiętać należy, że o tym jaką wielkość udziału w majątku małżeńskim posiadamy, ostatecznie dowiemy się albo po wydaniu prawomocnego wyroku o podziale majątku, albo jeśli uda nam się z małżonkiem w tej kwestii dogadać i podpisać ugodę. Co prawda Krio przyjmuje, że każdy z małżonków ma równe udziały w majątku małżeńskim (art. 43 par. 1 Krio), jednak po rozpadzie małżeństwa może „z ważnych powodów” domagać się podziału nierównego i wykazywać np., że ma większy wkład w powstaniu majątku wspólnego niż drugi z małżonków. Dlatego jeśli nie ma porozumienia między małżonkami co do podziału majątku małżeńskiego to decyzje w tym zakresie podejmie za nas sąd.
Co bada sąd przy podziale majątku dorobkowego małżonków i jakie ma to znaczenie?
Sąd musi ustalić przede wszystkim:
Co wchodzi w skład majątku wspólnego.
W przypadku małżeństwa przedsiębiorcy, a więc osoby prowadzącej działalność gospodarczą, w pierwszej kolejności należy ustalić do jakiej masy majątkowej należy zakwalifikować przedsiębiorstwo. Może ono bowiem należeć do majątku osobistego małżonka – przedsiębiorcy, do majątku wspólnego albo być przedmiotem wspólności w częściach ułamkowych (gdy zostało utworzone z majątków osobistych małżonków). Dużo wątpliwości może nastręczać także sytuacja gdy przedsiębiorstwo powstało w trakcie trwania małżeństwa ale z różnych mas majątkowych. Należy pamiętać, iż z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Jednocześnie przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków (art. 31 par. 1 Krio). Doktryna zaleca wówczas badanie proporcji tych majątków i ich wartości – zadecyduje to, z której z mas majątkowych pochodziła przeważająca część składników przedsiębiorstwa. Należy zauważyć, iż w postanowieniu z dnia 5 grudnia 2014 r. sygn. akt: III CSK 87/14, Sąd Najwyższy wskazał, iż:
1. Przedmiot majątkowy nabyty w jakiejkolwiek części z majątku wspólnego, w braku odmiennej umowy małżonków, wchodzi do majątku wspólnego. Do majątku osobistego wchodzi natomiast roszczenie o zwrot nakładu czy wydatku.
2. W odniesieniu do rozważanej kwestii prowadzi to do uznania, że przedsiębiorstwo, które powstało w oparciu o środki pochodzące z majątku wspólnego i majątku osobistego wchodzi do majątku wspólnego, jeżeli małżonkowie nie umówili się inaczej. Taka kwalifikacja przedsiębiorstwa będzie więc uzasadniona tym bardziej, jeżeli małżonkowie postanowili o przynależności przedsiębiorstwa do ich majątku wspólnego.
3. Na podstawie art. 23 i art. 27 KRO małżonkowie mają wzajemny obowiązek udzielania sobie pomocy i przyczyniania się do zaspakajania potrzeb rodziny. Następstwem tego jest, wynikające z art. 45 § 1 zdanie trzecie KRO, wyłączenie możliwości wzajemnego żądania przez byłych małżonków przy podziale majątku wspólnego zwrotu wydatków (kosztów związanych z nabyciem rzeczy) i nakładów (kosztów związanych z zachowaniem, ulepszeniem, poprawieniem, naprawą, konserwacją rzeczy) zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, z wyjątkiem nakładów i wydatków, które zwiększyły wartość majątku w chwili podziału. Suma odpowiadająca zwiększeniu wartości rzeczy może w konkretnym wypadku być wyższa od wydatków poczynionych na te nakłady, jeżeli w ostatecznym wyniku wartość rzeczy wzrosła w stopniu przekraczającym poczynione wydatki, może być też mniejsza, jeżeli wartość rzeczy wzrosła w stopniu mniejszym w stosunku do wydatków.
Sąd weźmie także pod uwagę rozliczenie nakładów i wydatków poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty i z majątku osobistego na majątek wspólny dokonanych w czasie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej. Zgodnie z art. 45 Krio;
§ 1. Każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.
§ 2. Zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny.
§ 3. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy dług jednego z małżonków został zaspokojony z majątku wspólnego.
Nastąpi także rozliczenie nakładów i wydatków, w tym spłaconych długów, dokonanych przez każdego z byłych małżonków na majątek wspólny od chwili ustania wspólności ustawowej.
Dla przykładu, w trakcie trwania małżeństwa, małżonek przedsiębiorstwa może nabyć nowe składniki przedsiębiorstwa ze środków pochodzących z majątku wspólnego. W takiej sytuacji, mając na uwadze, że przedsiębiorstwo, w analizowanym wypadku pozostające w majątku odrębnym, tworzy zorganizowana całość, składniki takie zazwyczaj wejdą do majątku osobistego małżonka-przedsiębiorcy. Pamiętajmy jednak, że jest to przedsiębiorstwo, z którego jak pamiętamy, dochód wchodzi do majątku wspólnego i służy całej rodzinie. Nie powstaje więc obowiązek zwrotu wydatków koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód rodzinie (art. 45 par. 1 Krio). Małżonkowie mogą jednak zdecydować, że prawo własności nabytych przedmiotów wejdzie do majątku wspólnego, zaś do przedsiębiorstwa wejdzie jedynie prawo korzystania z tychże przedmiotów.
Ważnym elementem we wzajemnych rozliczeniach małżonków prowadzących działalność gospodarczą jest praca jednego na rzecz przedsiębiorstwa drugiego małżonka. Choć małżonkowie mają obowiązek pomagać sobie wzajemnie i się wspierać, to jednak obowiązek ten nie obejmuje pracy jednego małżonka w przedsiębiorstwie drugiego. Ma to ogromne znaczenie szczególnie w sytuacji gdy praca ta odbywa się w sposób niesformalizowany i odbywa się bez ustalonego wynagrodzenia. Wówczas przy wzajemnych rozliczeniach dolicza się wartość usług świadczonych osobiście przez jednego z małżonków na rzecz majątku drugiego małżonka.
Jaki był stan majątku na dzień ustania wspólności majątkowej oraz jaka jest wartość majątku.
Rozliczeniu podlega całość stosunków majątkowych małżonków według stanu na dzień ustania wspólności ustawowej – data orzeczenia rozwodowego lub o ustaniu wspólności małżeńskiej, natomiast przedmiotem podziału jest stan czynny majątku (jego wartość) w czasie orzekania o podziale, a więc chwila zamknięcia rozprawy o podział majątku. Jakkolwiek skład i wartość majątku wspólnego małżonków obowiązany jest ustalić sąd z urzędu (art. 684 w zw. z art. 567 § 3 K.p.c.), jednakże nie zwalnia to z obowiązku zgłoszenia roszczeń i ich udowodnienia w postępowaniu przed sądem.
Dość częste są sytuacje, że po orzeczeniu rozwodu strony funkcjonują osobno, każda własnym życiem, nie myśląc o jak najszybszym podziale majątku dorobkowego. Gdy wreszcie po wielu latach zabiorą się za postępowanie działowe okazuje się np., że akcje lub udziały w ilości z chwili orzekania rozwodu mają już znacznie inna wartość – dużo większą lub dużo mniejszą. Albo majątek ruchomy, który w chwili rozwodu miał znaczną wartość, po wielu latach odwlekania z podziałem, stracił znacznie na wartości. Może być też tak, że w chwili zakończenia postępowania działowego, majątku który istniał w momencie rozwodu, już nie ma – wtedy mimo wszystko bierze się pod uwagę jego stan – w sensie ilościowym i jakościowym, z dnia orzeczenia rozwodowego.
Dlatego też nie należy zwlekać z podziałem majątku dorobkowego, by uniknąć ewentualnych rozczarowań co do kwot należnych do rozliczenia.
Jakie są udziały małżonków w majątku wspólnym.
W prawie rodzinnym funkcjonuje domniemanie, że udziały małżonków w majątku wspólnym są równe. Jednakże każdy z małżonków może żądać ustalenia innych proporcji udziału w tym majątku. Powodem takiego żądania może być duża dysproporcja co do przyczynienia się do powstania takiego majątku. Należy jednak pamiętać, że do powstania majątku dolicza się w tych samych proporcjach pracę w gospodarstwie domowym, wychowywanie i opiekę nad dziećmi. Jeśli więc np.: mąż przez cały czas trwania małżeństwa pracował i pomnażał majątek a żona w tym czasie zajmowała się domem i wychowywała dzieci, to ich udział w majątku będzie równy (art. 43 par. 3 Krio).
Sposób podziału
Podział majątku dorobkowego może być dokonany podobnie jak zniesienie współwłasności w drodze: fizycznego podziału, przyznania poszczególnych przedmiotów jednemu małżonkowi z obowiązkiem spłaty drugiego, przez podział cywilny a więc sprzedaż i podział sumy uzyskanej ze sprzedaży oraz ustanowienie odrębnej własności lokali.
Autor: adw. Kamila Zagórska – ekspert z zakresu prawa rodzinnego krajowego i międzynarodowego
Wybór formy działalności
Przy rozpoczynaniu działalności gospodarczej zasadnicze znaczenie może mieć wybór przez przedsiębiorcę optymalnej formy prawnej spośród dostępnych na rynku. Wybierając jedną z przedstawionych form zapoznaj się z podstawowymi elementami charakteryzującymi minimalne warunki funkcjonowania i obowiązki przy zakładaniu i rejestracji oraz ograniczenia wynikające z danej formy prawnej.
Twoja odpowiedź pozwala nam poprawić jakość naszych materiałów.
Tę poradę udostępniamy całkowicie bezpłatnie.
Jeżeli wesprzesz nas drobną darowizną,
stworzymy więcej jakościowych materiałów.
Warto wiedzieć
Komunikat w związku realizacją obowiązku z art. 13 RODO Informacja nt. Cookies
Drogi Użytkowniku!
zanim zaczniesz korzystać z naszego Serwisu mikroPorady.pl, prosimy zapoznaj się uważnie z naszym Regulaminem, Polityką Prywatności oraz Polityką Cookies, w których szczegółowo opisaliśmy zasady korzystania z naszego Serwisu oraz sposób gromadzenia, wykorzystania i udostępnienia danych osobowych. Korzystając z Serwisu zgadzasz się z Regulaminem, Polityką Prywatności i Polityką Cookies.
Twoja prywatność i bezpieczeństwo to nasz priorytet, dlatego informujemy Cię, że nasz Serwis wykorzystuje pliki cookies, które przetwarzają dane, w tym dane, które mogą być zakwalifikowane jako dane osobowe, w celu zebrania i przetwarzania zagregowanych danych dla celów statystycznych, które pomagają zrozumieć, w jaki sposób Użytkownicy Serwisu korzystają ze stron internetowych, co umożliwia ulepszanie ich struktury i zawartości, doskonalenia jakości i treści naszych Usług, szerzenia misji edukacyjnej (w tym analizowania i profilowania danych grup użytkowników dla celów badawczych i marketingu naszych Usług).
Pamiętaj, możesz w każdej chwili wyrazić sprzeciw na przetwarzanie Twoich danych osobowych. Jeżeli nie wyrażasz zgody na korzystanie przez nasz Serwis z plików cookies, zmień ustawienia przeglądarki internetowej w zakresie plików cookies w swoim urządzeniu końcowym.
Kto jest Administratorem Twoich danych?
Administratorem Twoich danych jesteśmy my, czyli Akademia Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości Fundacja dr B. Federa, ul. Orzeszkowej 2, 05-827 Grodzisk Mazowiecki. Jesteśmy organizacją pożytku publicznego i prowadzimy nieodpłatną działalność pożytku publicznego.
Inspektor Ochrony Danych
Aby zagwarantować, że Twoje dane zawsze będą przetwarzane w sposób transparentny i zgodny z prawem, wyznaczyliśmy Inspektora Ochrony Danych. Jest to osoba, z którą możesz się kontaktować we wszystkich sprawach dotyczących przetwarzania danych osobowych oraz korzystania z praw związanych z tym przetwarzaniem. Naszym Inspektorem Ochrony Danych jest Janusz Kosakowski. Dane kontaktowe: e-mail: <mailto:inspektor@wiedza3g.pl> inspektor@wiedza3g.pl; adres korespondencyjny: Akademia Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości Fundacja dr Bogusława Federa, ul. Orzeszkowej 2, 05-827 Grodzisk Mazowiecki
Odbiorcy Twoich danych
Nigdy nie przekazujemy Twoich danych, nie sprzedajemy ich ani nie wymieniamy się nimi w jakichkolwiek celach, także marketingowych z innymi podmiotami. Twoje dane mogą być przekazywane jedynie Zaufanym Partnerom. W większości dane dotyczące ruchu naszych użytkowników gromadzone są przez naszych Zaufanych Partnerów. Prawo daje nam także możliwość przekazania danych podmiotom, które będą je przetwarzać na nasze zlecenie. Mogą to być na przykład podwykonawcy naszych usług, np. firmy IT oraz oczywiście organy typu sądy czy policja, które mogą żądać danych na podstawie obowiązującego prawa.
W związku z korzystaniem przez nas z narzędzia Google Analitycs Twoje dane zgromadzone w plikach cookies mogą być przekazywane Google Inc. z siedzibą w USA, tj. poza Europejski Obszar Gospodarczy. Przykazywanie odbywać się będzie na podstawie regulacji zabezpieczających ochronę danych osobowych, zatwierdzonych przez Komisję Europejską.
Podstawy prawne przetwarzania Twoich danych
W każdym przypadku przetwarzanie Twoich danych musi być oparte na podstawie prawnej na bazie obowiązujących przepisów. Jedną z nich może być konieczność przetwarzania danych do wykonania lub zawarcia umowy, której jesteś stroną. Taką umowę stanowo Regulamin Serwisu mikroPorady.pl. W przypadku pozostałych celów, takich jak analityka ruchu, zapobieganie nadużyciom, szerzenie misji edukacyjnej (w tym analizowanie i profilowanie danych grup użytkowników dla celów badawczych i marketingu naszych Usług), podstawą prawną jest nasz uzasadniony interes jako Administratora danych. Nasz prawnie uzasadniony interes polega na ułatwieniu korzystania z usług świadczonych drogą elektroniczną oraz na poprawie ich funkcjonalności, w tym na konieczności dostosowania zawartości Serwisu do potrzeb i preferencji Usługobiorców (Użytkowników) oraz optymalizacji korzystania ze stron internetowych, a także na konieczności tworzenia statystyk i badań, które stanowią podstawę do analizy, w jaki sposób Ty i inny Usługobiorcy korzystacie z Serwisu i na tej podstawie m.in. przygotowywać takie treści, które cieszą się największym zainteresowaniem lub na które jest największe zapotrzebowanie.
Okres przez jaki dane będą przetwarzane
Po zakończeniu korzystania przez Ciebie z naszych Usług, nie będziemy przetwarzać Twoich danych osobowych, za wyjątkiem tych danych, które są dopuszczone do przetwarzania na podstawie przepisów prawa lub umowy lub niezbędne do wyjaśnienia okoliczności niedozwolonego korzystania z Usług. Dane osobowe niezbędne do wykonania Umowy będziemy przetwarzać do czasu wygaśnięcia tej umowy, z tym zastrzeżeniem, że czasami, dane te mogą być przetwarzane również po wygaśnięciu tej umowy, jednak tylko wyłącznie jeżeli jest to dozwolone lub wymagane w świetle obowiązującego prawa np. przetwarzanie w celach statystycznych, rozliczeniowych lub w celu dochodzenia roszczeń.
Dane przetwarzane z uwagi na nasz uzasadniony interes będziemy przetwarzać do czasu ewentualnego zgłoszenia przez Ciebie skutecznego sprzeciwu.
Również skorzystanie przez Ciebie z prawa do bycia zapomnianym będzie skutkowało usunięciem Twoich danych na Twoje wyraźne żądanie.
Jakie masz prawa w stosunku do swoich danych?
Masz m.in. prawo żądania dostępu do danych, sprostowania danych, do usunięcia danych (prawo do bycia zapomnianym), do ograniczenia przetwarzania danych, do przenoszenia danych. Możesz także zgłosić sprzeciw do przetwarzania danych oraz wycofać udzieloną zgodę do przetwarzania danych. Masz także prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego (Prezesa UODO), jeżeli uważasz, że przetwarzamy Twoje dane osobowe w niewłaściwy sposób. Jak skorzystać ze swoich praw opisujemy w Polityce prywatności.
Chcesz dowiedzieć się więcej o zasadach przetwarzania i ochrony danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu mikroPorady?
Nasza strona używa plików Cookies. Korzystając z niej akceptujesz naszą Politykę Cookies i wyrażasz zgodę na używanie plików Cookies według aktualnych ustawień swojej przeglądarki. Poznaj szczegóły i możliwości ustawień w plików Cookies.
//=hUrl::getPageUrl(getConfig('mikroporady', 'paymentsPageId'))?>
//=t('!_DONATE_FORM_HEADER')?>
//=TPL_URL?>
//=TPL_URL?>
//=t('Wybierz lub wpisz kwotę darowizny')?>
//=t('Wesprzyj nas i odbierz poradnik:')?>
//=TPL_URL?>
Załóż konto, by w pełni korzystać z bezpłatnego wsparcia w prowadzeniu firmy
Rejestracja zajmie Ci 1 minutę.
Dostajesz bezpłatny dostęp do niezbędnej wiedzy i informacji.
pobieraj za darmo wzory dokumentów z komentarzem prawnym,
Wiemy jednak, że jako mikroprzedsiębiorca masz niewiele czasu na zgłębianie całości dokumentów, więc przygotowaliśmy skrót najważniejszych zapisów:
Gromadzimy tylko te dane osobowe, które są niezbędne do świadczenia usługi mikroPorady.pl, takie jak np. Twój adres e-mail.
Aby rozwijać aplikację i zapewniać lepszą jakość bezpłatnych usług, gromadzimy anonimowe dane zbiorcze w zakresie sposobu korzystania z mikroPorady.pl.
Dobroczynny serwis mikroPorady.pl należy wyłącznie do nas. Ale wszystko, co zamieścisz na swoim koncie, pozostaje Twoją 100% własnością. Bez Twojej zgody nigdy nie udostępnimy tych materiałów podmiotom trzecim.
Nasz serwis jest również w 100% zgodny z RODO. W każdej chwili możesz uzyskać dostęp do swoich danych, sprawdzić gdzie i w jaki sposób są one przechowywane. Oczywiście w dowolnym momencie możesz je również usunąć.
Wiemy jednak, że jako mikroprzedsiębiorca masz niewiele czasu na zgłębianie całości dokumentów, więc przygotowaliśmy skrót najważniejszych zapisów:
Gromadzimy tylko te dane osobowe, które są niezbędne do świadczenia usługi mikroPorady.pl, takie jak np. Twój adres e-mail.
Aby rozwijać aplikację i zapewniać lepszą jakość bezpłatnych usług, gromadzimy anonimowe dane zbiorcze w zakresie sposobu korzystania z mikroPorady.pl.
Dobroczynny serwis mikroPorady.pl należy wyłącznie do nas. Ale wszystko, co zamieścisz na swoim koncie, pozostaje Twoją 100% własnością. Bez Twojej zgody nigdy nie udostępnimy tych materiałów podmiotom trzecim.
Nasz serwis jest również w 100% zgodny z RODO. W każdej chwili możesz uzyskać dostęp do swoich danych, sprawdzić gdzie i w jaki sposób są one przechowywane. Oczywiście w dowolnym momencie możesz je również usunąć.
Na podany adres e-mail wysłany został link aktywujący konto.
Przypomnienie hasła
Na podany adres e-mail wysłany został link do zmiany hasła.
Gdy potrzebujesz
porady, u nas zawsze
ją otrzymujesz*
*Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju? A czy wiesz, że tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok z powodu braku dostatecznej wiedzy, znajomości przypisów i kompetencji?
A czy wiesz, że...
Ty też możesz coś dla nas
zrobić, abyśmy mogli dalej działać
i skutecznie Cię wspierać?
KRS 0000318482
Skopiuj KRS
Wpisz nasz KRS w Deklaracji Podatkowej Twój e-PIT!
Przechodzisz właśnie do usługi Twój e-PIT Ministerstwa Finansów
Aby skutecznie przekazać 1,5% na Projekty Fundacji
mikroPorady.pl i jestemSzefem.pl
wystarczy wpisać:
KRS 0000318482
Skopiuj KRS
lub wyszukać na liście:
Akademia Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości
Fundacja dr Bogusława Federa