Pytanie z dnia 8 stycznia 2018
Przedstawiony problem: czy egzekucja długu może zostać przeprowadzona z wynagrodzenia?
Odpowiedź: Egzekucja może zostać przeprowadzona z wynagrodzenia pracownika.
Gdy dłużnik nie wypełnia ciążących na nim obowiązków np. nie reguluje należności wierzyciela stwierdzonej prawomocnym nakazem zapłaty lub nie opłaci składek ZUS, wierzyciel zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego lub zgodnie z ustawą o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, jest zobowiązany do przesłania dłużnikowi pisemnego upomnienia o jego finansowych zaległościach. Jeżeli takie upomnienie nie przyniesie oczekiwanego skutku tzn. dłużnik nie ureguluje ciążących na nim należności, to wierzycielowi przysługuje prawo do wystąpienia o nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności i staje się on wtedy tytułem wykonawczym.
Zgodnie z art. 72 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, organ egzekucyjny dokonuje zajęcia wynagrodzenia za pracę poprzez przesłanie do pracodawcy zobowiązanego, zawiadomienia o zajęciu takiej części wynagrodzenia, która nie jest zwolniona spod egzekucji, na pokrycie egzekwowanych należności pieniężnych wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia należności w terminie i kosztami egzekucyjnymi. Podobnie komornik na podstawie art. 881 kodeksu postępowania cywilnego może dokonać egzekucji z wynagrodzenia. Organ egzekucyjny jednocześnie wzywa pracodawcę, aby nie wypłacał zajętej części wynagrodzenia zobowiązanemu, lecz przekazał ją organowi egzekucyjnemu, aż do pełnego pokrycia egzekwowanych należności pieniężnych. Dłużnik powinien być poinformowany o zakazie rozporządzania swoim wynagrodzeniem. Zajęcie wynagrodzenia następuje z chwilą doręczenia pracodawcy zawiadomienia o zajęciu wynagrodzenia pracownika. W stosunku do egzekwowanej należności pieniężnej nieważne są rozporządzenia wynagrodzeniem przekraczające część wolną od zajęcia, dokonane po jego zajęciu, a także przed tym zajęciem, jeżeli są wymagalne po zajęciu.
Jeśli w trakcie prowadzenia egzekucji z wynagrodzenia pracownika, przestanie on pracować u pracodawcy, u którego dokonano zajęcia, to pracodawca jest zobowiązany do niezwłocznego zawiadomienia o tym organu egzekucyjnego oraz dokonania wzmianki o takim zajęciu wynagrodzenia w świadectwie pracy pracownika.
Egzekucja pieniężna może być przeprowadzona z:
- wynagrodzenia za pracę (jak w przedstawionym przypadku),
- egzekucja z nieruchomości,
- egzekucja z ruchomości,
- egzekucja z rachunków bankowych,
- egzekucja ze świadczeń ubezpieczenia emerytalnego,
- egzekucja z innych wierzytelności i innych praw majątkowych.
Ponadto, zgodnie z art. 71 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w sytuacji gdy egzekucja administracyjna należności pieniężnych stanie się bezskuteczna, organ egzekucyjny lub wierzyciel może zwrócić się do sądu o nakazanie zobowiązanemu wyjawienia majątku, zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego, w tym innych źródeł przychodów np. z umów zlecenia i o dzieło, gdzie również może nastąpić zajęcie i egzekucja z wynagrodzenia.
Jednakże, zgodnie z przepisami kodeksu pracy, umowa o pracę jest chroniona przed egzekucją do kwoty wolnej od potrąceń. Organowi egzekucyjnemu nie wolno zająć kwoty, która jest wolna od potrąceń. Zgodnie z art. 871 kodeksu pracy, kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę (od 1 stycznia 2018 roku wynosi 2100 zł brutto), przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Jeżeli jednak zaległość np. podatkowa lub w opłacaniu składek ZUS powstała z tytułu działalności gospodarczej, to w pierwszej kolejności organ egzekucyjny powinien złożyć do banku wniosek o zajęcie środków finansowych znajdujących się na koncie firmy. Dopiero, gdy na koncie firmy nie będzie środków wystarczających na pokrycie zaległości, organ może przeprowadzić egzekucję z innego tytułu (w przedstawionym przypadku z umowy o pracę).
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tj. Dz. U. 2017, poz. 1201)
- Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tj. Dz. U. 2016, poz. 1822)
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tj. Dz. U. 2016, poz. 1666)
