Pytanie z dnia 2 lutego 2015
Przedstawiony problem prawny: Informacja handlowa za pośrednictwem sieci Internet
Odpowiedź na problem prawny:
Oferta składana za pośrednictwem sieci Internet oznacza informację handlową zgodnie z ustawą z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t.j. Dz. U. 2013 poz. 1422) – dalej jako: usde. Jak stanowi art. 2 ust. 2 usde informacją handlową jest każda informacja przeznaczona bezpośrednio lub pośrednio do promowania towarów, usług lub wizerunku przedsiębiorcy lub osoby wykonującej zawód, której prawo do wykonywania zawodu jest uzależnione od spełnienia wymagań określonych w odrębnych ustawach, z wyłączeniem informacji umożliwiającej porozumiewanie się za pomocą środków komunikacji elektronicznej z określoną osobą oraz informacji o towarach i usługach niesłużącej osiągnięciu efektu handlowego pożądanego przez podmiot, który zleca jej rozpowszechnianie, w szczególności bez wynagrodzenia lub innych korzyści od producentów, sprzedawców i świadczących usługi.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 usde zakazane jest przesyłanie niezamówionej informacji handlowej skierowanej do oznaczonego odbiorcy będącego osobą fizyczną za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w szczególności poczty elektronicznej. Ze zmiany art. 10 ust. 1, wprowadzonej nowelą z dnia 21 stycznia 2013 r., wynika, iż ustawa nie zabrania wysyłania ofert do osób prawnych. Należy podkreślić, iż osobą fizyczną jest nadal osoba, która wykonuje działalność gospodarczą. Osobami prawnymi bądź „ułomnymi” osobami prawnymi są natomiast m.in. spółki.
Regulacja ta dotyczy tzw. „spamu”. Jak podaje W. Iszkowski, X. Konarski[1] zakaz spamu dotyczy jednak nie tylko przesyłania wielu niezamówionych informacji, ale nawet pojedynczych wiadomości.
Warto zwrócić uwagę, iż spam godzi w interesy konkurentów, jak i interesy konsumentów. Zachowanie polegające na przesyłaniu niezamawianych informacji handlowych narusza zasady współzawodnictwa konkurencyjnego, ponieważ stanowi nieuczciwy sposób pozyskiwania klientów.
Jednakże zgodnie z art. 10 ust. 2 usde informację handlową uważa się za zamówioną, jeśli odbiorca wyraził zgodę na otrzymywanie takiej informacji, w szczególności udostępnił w tym celu identyfikujący go adres elektroniczny. W takim wypadku wysyłanie informacji handlowych jest zgodne z prawem. Należy tu jednak wskazać, iż co prawda ustawodawca przewidział, że odbiorca może wyrazić zgodę na otrzymanie informacji handlowej, nie rozstrzygając jednak w jaki sposób. Ustawa nie daje tym samym odpowiedzi na pytanie czy samo udostępnienie adresu e-mailowego na stronie internetowej należy traktować jako „udostępnienie w celu otrzymywania takiej informacji identyfikującego podmiot adresu elektronicznego”. W literaturze wskazuje się, że zgoda powinna stanowić formę aktywnego działania odbiorcy, odbiorca „powinien mieć świadomość, że takiej zgody udziela oraz wiedzieć, na co takiej zgody udziela”[2]. Z tego powodu działanie przedsiębiorcy polegające na upublicznieniu adresu mailowego nie jest tożsame z wyrażeniem zgody na otrzymywanie informacji handlowych. Należy zauważyć, że w doktrynie istnieje również odmienne stanowisko, które bada to zagadnienie w sposób bardziej „liberalny” wskazując, że swoboda kontaktu w sieci Internet między przedsiębiorcami leży w interesie szeroko pojętego obrotu gospodarczego.
Art. 10 ust. 3 dodatkowo wskazuje, że przesyłanie niezamówionej informacji handlowej stanowi czyn nieuczciwej konkurencji zgodnie z przepisami ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz. U. 2003 nr 153 poz. 1503) – dalej jako: uznk. Art. 18 uznk wymienia roszczenia, które przysługują przedsiębiorcy pokrzywdzonemu czynem nieuczciwej konkurencji, np. żądanie zaniechania niedozwolonych działań, usunięcia skutków niedozwolonych działań czy wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści.
Takie czyny stanowią również wykroczenie, zgodnie z art. 24 ust. 1 usde, który stanowi, że kto przesyła za pomocą środków komunikacji elektronicznej niezamówione informacje handlowe, podlega karze grzywny od 20 do 5000 zł (ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego).
Wysłana informacja handlowa powinna spełniać warunki, które enumeratywnie zostały wymienione w art. 9 ust. 1 i 2 usde. Informacja taka powinna być wyraźnie wyodrębniana i oznaczana w sposób niebudzący wątpliwości, że jest to informacja handlowa. Powinna zawierać oznaczenie podmiotu, na którego zlecenie jest ona rozpowszechniana oraz jego adresy elektroniczne; wyraźny opis form działalności promocyjnej, w szczególności obniżek cen, nieodpłatnych świadczeń pieniężnych lub rzeczowych i innych korzyści związanych z promowanym towarem, usługą lub wizerunkiem, a także jednoznaczne określenie warunków niezbędnych do skorzystania z tych korzyści, o ile są one składnikiem oferty, jak również wszelkie informacje, które mogą mieć wpływ na określenie zakresu odpowiedzialności stron, w szczególności ostrzeżenia i zastrzeżenia.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t.j. Dz. U. 2013 poz. 1422).
Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz. U. 2003 nr 153 poz. 1503)
Stan prawny aktualny na dzień 9 lutego 2015 r.
[1] W. Iszkowski, X. Konarski, Elektroniczne usługi, Teza Nr 6, Rzeczpospolita 2003/3/4,
[2] D. Kasprzycki, Spam... s. 185.
