Pytanie z dnia 26 września 2016
Przedstawiony problem prawny: Możliwości zatrudnienia osób nieprowadzących działalności gospodarczej dla prowadzenia wykładów.
Odpowiedź na problem prawny:
Osoba nieprowadząca działalności gospodarczej celem poprowadzenia wykładów może zostać zatrudniona na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło.
Umowa o dzieło:
Definicję umowy o dzieło znajdujemy w art. 627 Kodeksu Cywilnego
Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
Umowa o dzieło jest umową rezultatu, której przedmiotem jest indywidualnie oznaczony wytwór (efekt). By rozróżnić umowę rezultatu od umowę o usługi (np. umowa zlecenia) istotne jest, by działania przyjmującego zamówienie na dzieło doprowadziły do uzyskania konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu - w postaci materialnej bądź niematerialnej. Przegotowanie utworu, prezentacji, konspektu i prawdopodobnie jednego lub kilku wykładów. Przedmiot umowy o dzieło może być określony w różny sposób i różny może być stopień dokładności tego określenia, pod warunkiem że nie budzi wątpliwości, o jakie dzieło chodzi. Nie można uznać za dzieło czegoś, co nie odróżnia się w żaden sposób od innych występujących na danym rynku rezultatów pracy - materialnych bądź niematerialnych, gdyż wówczas zatraciłby się indywidualny charakter dzieła. Dzieło nie istnieje w chwili zawarcia umowy, znany jest jednak zbiór cech indywidualnych.
Czy prowadzenie cyklu wykładów może zostać uznane za przedmiot umowy o dzieło?
Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego prowadzenie wykładów może być przedmiotem umowy o dzieło po spełnieniu odpowiednich kryteriów.
- ściśle określonego tematu, a warunki umowy poddawały się weryfikacji.
-Wykłady prowadzone w dłuższym okresie mogą być przedmiotem umowy o dzieło, jeżeli miały autorski charakter i zostały ucieleśnione na przykład w postaci utworu audio-wizualnego. (Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2016 r., sygn. akt. UK217/15)
W przypadku umowy o dzieło autorskie w postaci utworu naukowego (wykładu), przesłanką przedmiotowo istotną (przesądzającą) jest jego zakres, którego wskazanie nie może się ograniczać do danej dziedziny nauki. Tak bowiem szeroko ujęty przedmiot umowy uniemożliwia jego identyfikację wśród innych utworów intelektualnych dotyczących tego samego zakresu. Istotą wykładu, jako dzieła autorskiego jest jego treść zawierająca przekaz określonej myśli intelektualnej twórcy, której granice wytycza z góry zamówiony temat.(..) Wygłoszenie wykładu o charakterze niestandardowym, niepowtarzalnym, spełniającym kryteria twórczego i indywidualnego utworu naukowego jest przedmiotem prawa autorskiego. Ustalenie, że wykład spełnia powyższe standardy, nosi znamiona działalności twórczej i jest utworem w rozumieniu prawa autorskiego, prowadzi do przyjęcia, że strony łączyła umowa o dzieło. (Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2016 r. sygn. akt. II UK 184/15).
W umowie o dzieło stosowanej pomiędzy przedsiębiorcą występującym w roli zamawiającego oraz osobą fizyczną nie prowadzącą działalności gospodarczej przedsiębiorca ma obowiązek pobrać i odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy od wynagrodzenia przewidzianego w umowie.
Wykonawca dzieła otrzymuje wynagrodzenie netto pomniejszone o zaliczkę pobraną przez zlecającego wykonanie dzieła.
Z umowy o dzieło odprowadza się składki na ubezpieczenie społeczne tylko w dwóch przypadkach:
-przyjmujący zlecenie świadczy dodatkowo pracę z tytuły umowy o prace na rzecz zlecającego;
-pomimo zawarcia umowy z innym podmiotem praca jest świadczona na rzecz pracodawcy z którym przyjmujący zlecenie pozostaje w stosunku zatrudnienia.
Umowa zlecenie
Poprzez umowę zlecenie rozumie się w myśl art. 734 kodeksu cywilnego zobowiązanie się do wykonywania określonej czynności prawnej przez przyjmującego zlecenie na rzecz dającego zlecenie. Wykonanie zlecenia jest co do zasady odpłatne. Konstrukcja umów powinna określać osobiste świadczenie określonej pracy na rzecz zlecającego. Jest to umowa starannego działania, a nie rezultatu.
Prowadzenie cyklu wykładów może być przedmiotem umowy zlecenia. Jednak gdy takie prowadzenie wykładów przyjmie postać pracy ciągłej i stałego wykonywania czynności pod kierownictwem zamawiającego to podlegają umowom uregulowanym w kodeksie pracy.
Z umowy zlecenia zlecający odprowadza obowiązkowe składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz podatek dochodowy.
Stan prawny na dzień: 30 września 2016 r.
Podstawa prawna:
- Ustawa Kodeks Cywilny z dnia 23 września 1964 (Dz. U. 2016 poz.380)
- Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2016 poz. 963)
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. 2015 poz. 581)
