Pytanie z dnia 14 września 2015
Przedstawiony problem prawny: Ochrona firmy.
Odpowiedź na problem prawny:
Skierowane pytanie dotyczyło zakresu ochrony firmy i możliwości jej rozszerzenia. Pytający posłużył się przy tym pojęciem nazwy firmy. Z uwagi na to, iż zgodnie z art. 435 Kodeksu cywilnego firmą osoby prawnej jest jej nazwa wnioskujemy, iż chodzi o nazwę osoby prawnej lub ewentualnie tzw. ułomnej osoby prawnej (do której stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych stosownie do art. 331). Pytanie dotyczyło także możliwości używania nazwy (firmy), która występuje już w innym kraju Unii Europejskiej. Natomiast firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko z ewentualnymi dodatkami i nazwą pod którą prowadzi swoje przedsiębiorstwo.
Dla porządku wskazujemy, iż podstawowa ochrona prawa do firmy (nazwy) zastrzeżona jest już w samym Kodeksie cywilnym. Zgodnie z art. 4310, przedsiębiorca, którego prawo do firmy zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać usunięcia jego skutków, złożenia oświadczenia lub oświadczeń w odpowiedniej treści i formie, naprawienia na zasadach ogólnych szkody majątkowej lub wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia. Podkreślamy, iż dla powstania roszczenia wystarczające jest zaistnienie samego stanu zagrożenia (niewymagane jest wystąpienie skutku).
Oprócz tego, stosownie do art. 5 ustawy z 16 kwietnia 1993r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa. Wskazany zakaz – zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego – zastosowanie ma do przedsiębiorstw konkurencyjnych względem siebie. Przy czym korzystnym jest, iż zgodnie z art. 18a, ciężar dowodu prawdziwości oznaczeń lub informacji umieszczanych na towarach albo ich opakowaniach lub wypowiedzi zawartych w reklamie spoczywa na osobie, której zarzuca się czyn nieuczciwej konkurencji związany z wprowadzeniem w błąd. W razie dokonania opisanego czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać zaniechania niedozwolonych działań, usunięcia skutków niedozwolonych działań, złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie, naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych, wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych, zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego, jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.
Rekomendacje: Niezależnie od powyższego wskazujemy, iż istnieje oczywiście możliwość niejako rozszerzenia ochrony firmy (nazwy) poprzez zastrzeżenie zwartej w niej nazwy, czy logo (tzw. znaku słowno-graficznego) jako znaku towarowego. Wówczas to uzyskuje się prawa ochronne z rejestracji takiego znaku (nazwy). Zgodnie z art. 120 Ustawy Prawo własności przemysłowej, znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Znakiem towarowym, w rozumieniu może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy. W miejscu tym wskazujemy, iż dokładna charakterystyka oraz procedura rejestracji znaku towarowego zarówno w kraju, jak i w prawie wspólnotowym/międzynarodowym została opracowana w poniższych poradach na stronie Mikroporady.pl:
- Procedura: Zgłoszenie wynalazku, wzoru użytkowego, towarowego, przemysłowego oraz procedury uzyskania patentu, prawa ochronnego lub z rejestracji (część A)
- Procedura: Zgłoszenie wynalazku, wzoru użytkowego, towarowego, przemysłowego oraz procedury uzyskania patentu, prawa ochronnego lub z rejestracji (część B)
Co się tyczy zaś pytania o możliwość używania takiej samej nazwy w jednym kraju Unii Europejskiej podczas, gdy jest ona już używana przez innego przedsiębiorcę w innym kraju Unii Europejskiej to zastosowanie mają ogólne zasady dotyczące reguł konkurencji (zakaz wprowadzania konsumentów w błąd). Nawet w przypadku zarejestrowania tzw. wspólnotowego znaku towarowego nie daje on „monopolu” na daną nazwę we wszystkich 28 krajach Unii Europejskiej. Do jego naruszenia dochodzi bowiem wtedy, gdy jednocześnie dochodzi do posługiwania się taką samą nazwą oraz oferowaniem podobnych towarów, czy usług, co może wprowadzać w błąd konsumentów. Dla przykładu, posługiwanie się taką samą nazwą przez spółkę oferującą usługi hodowlane drobiu a z drugiej strony przez spółkę oferującą usługi pośrednictwa najmu mieszkań, nie będzie stanowiło naruszenia znaku towarowego, czy czynu nieuczciwej konkurencji.
Podstawa prawna:
- art. 331, art. 435, art. 4310 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tj. Dz. U. Dz.U. 2014 poz. 121).
- art. 5, art. 18a Ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tj. Dz.U. 2003 nr 153 poz. 1503)
- art. 120 Ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (tj. Dz.U. 2013 poz. 1410).
Stan prawny aktualny na 22 września 2015 r.
