Pytanie z dnia 4 stycznia 2016
Przedstawiony problem prawny: propozycja zatrudnienia pod warunkiem rozpoczęcia działalności gospodarczej i wykonywania pracy jako „przedsiębiorca”.
Odpowiedź na problem prawny:
Co do zasady zgodnie z art. 20 Konstytucji RP wolność działalności gospodarczej jest podstawą ustroju Rzeczypospolitej Polskiej. Natomiast Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz. U. 2013 poz. 672) – dalej jako: uosdg – reguluje kwestie dotyczące zakresu przedmiotowego, podmiotowego, jak również wskazuje definicję działalności gospodarczej. Jak stanowi art. 2 uosdg działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
W odpowiedzi na pierwsze pytanie należy stwierdzić, że istnieje możliwość „zatrudnienia” przez przedsiębiorcę do świadczeń na rzecz jego przedsiębiorstwa „pracownika” prowadzącego własną działalność gospodarczą o ile zostaną spełnione ustawowe przesłanki do otworzenia takiej działalności gospodarczej, jak również nie zostanie to dokonane jako czynność dla pozoru, bowiem będzie to skutkować nieważnością.
Pozorność jest wadą oświadczenia woli, która powoduje bezwzględną nieważność czynności prawnej. Wady oświadczenia woli powstają, gdy występuje brak zgodności między wolą (wewnętrzne przekonanie) danej osoby i oświadczeniem tej woli na zewnątrz. Ich skutkiem jest nieważność albo możliwość pozbawienia skuteczności oświadczenia woli.
Bezwzględnie nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru zgodnie z art. 83 § 1 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tj.: Dz. U. 2014 poz. 121) – dalej jako: KC – czyli bez zamiaru wywołania skutków prawnych (pozorność zwykła) lub z zamiarem wywołania skutku innego, niżby to miało wynikać z treści pozornej czynności prawnej (pozorność kwalifikowana).
Warunkiem zaistnienia tej wady oświadczenia woli jest świadomość niezgodności dokonanej czynności z wolą osoby składającej oświadczenie oraz ujawnienie tego wobec adresata, akceptującego taki stan rzeczy. Łączy się to z zamiarem wprowadzenia innych osób lub organów w błąd.
Reasumując powyższe, jeżeli zatem osoba prowadząca działalność gospodarczą świadczy usługi wyłącznie jednemu przedsiębiorcy, u niego, korzystając przy tym ze środków czy z narzędzi potencjalnego pracodawcy wówczas może to być czynność dla pozoru, a więc umowa o świadczenie usług oznacza np.: zlecenie.
Dlatego należy pamiętać ażeby świadczenie usług nie miało cech stosunku pracy, a jedynie cechy współpracy (podwykonawstwa, świadczenia usług)
Zupełnie inaczej wygląda sytuacja, w przypadku gdy wady oświadczenia woli powodują tzw. nieważność względną. W odróżnieniu od bezwzględnej postaci nieważności czynność wywołuje skutki prawne, ale może zostać unieważniona. Przy tym sąd nie bierze jej pod rozwagę z urzędu, co oznacza że strona musi się na tę przesłankę powołać.
Potrzebne jest zatem działanie upoważnionych osób. Strona może złożyć na piśmie oświadczenie o odstąpieniu od umowy lub też może również domagać się stwierdzenia nieważności w postępowaniu sądowym. Do tego jednak czasu czynność dotknięta sankcją nieważności względnej wywołuje skutki prawne.
Z tą formą nieważności będziemy mieli do czynienia w przypadku, gdy strona złożyła oświadczenie woli pod wpływem błędu istotnego wywołanego przez drugą stronę zgodnie z art. 84 KC.
Uniknięcie powyższych ryzyk jest możliwe, jeżeli osoba zakładająca działalność gospodarczą będzie świadczyła swoje usługi większej ilości podmiotom gospodarczym i korzystając ze swoich narzędzi i pracy w swoim lokalu to wówczas takiego zagrożenia opisanego powyżej nie powinno być.
Co ważne, z przyczyn restrukturyzacyjnych i kosztowych taka współpraca jest coraz szerzej wdrażana przez liczne podmioty gospodarcze i jest jak najbardziej możliwa i przewidziana prawem (outsourcing).
Odpowiadając na drugie z postawionych pytań, informujemy, iż udzielanie porad podatkowych wykracza poza zakres E-punktu konsultacyjnego, określony w Dziale II pkt. 4 Regulaminu udostępniania informacji i porad w systemie E-punktu konsultacyjnego w ramach serwisu Mikroporady.pl.
Natomiast dla pełniejszej odpowiedzi w sprawie możliwości opodatkowania własnej działalności gospodarczej wskazujemy poniżej przydatne linki odsyłające:
- Instrukcja: Wybór formy opodatkowania
- Porada: Podejmowanie działalności gospodarczej
- Wydatki właścicieli firm
Podstawa prawna:
- art. 20 Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r.
- Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz. U. 2013 poz. 672);
- art. 83 § 1, art. 84 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tj.: Dz. U. 2014 poz. 121)
Stan prawny aktualny na dzień 12 stycznia 2016 r.
