Przedstawiony problem: Umowa pośrednictwa. Czy musi być opodatkowana podatkiem VAT?
Odpowiedź: Wzór umowy pośrednictwa w wersji podstawowej oraz rozszerzonej znajduje się na stronie Serwisu mikroporady.pl. Zachęcamy do skorzystania z niego.
Pośrednictwo polega na dokonywaniu czynności faktycznych, a nie prawnych, pośrednik działa samodzielnie i nie ma obowiązku stosowania się do zaleceń zlecającego, bezpośrednim celem działań pośrednika nie jest wywołanie określonego skutku prawnego, lecz stworzenie warunków, w których zawarcie głównej umowy jest możliwe, ale już tylko z udziałem samych zainteresowanych, pośrednik nabywa prawo do wynagrodzenia tylko wtedy, gdy stworzone przez niego warunki doprowadzą zainteresowanych do zawarcia głównej umowy, a zatem całe ryzyko gospodarcze spoczywa na pośredniku, który z reguły nie ma nawet prawa do zwrotu poniesionych wydatków. Wszystko to sprawia, że do umowy pośrednictwa w obrocie nieruchomościami trudno stosować, nawet odpowiednio, przepisy dotyczące umowy zlecenia.
Specyficzną cechą polskiego prawa cywilnego jest brak przepisów regulujących umowę o pośrednictwo – jedną z powszechnie występujących umów o świadczenie usług. Ustawowo zostały uregulowane jedynie niektóre kwalifikowane formy pośrednictwa handlowego, w tym pośrednictwo w obrocie nieruchomościami.
Umowy pośrednictwa to najczęściej doraźne umowy mające zapewnić pomoc w zawarciu innych umów najczęściej kupna lub sprzedaży określonych produktów, towaru, materiału, części zamiennych, surowców, ale także zapewnienia dostaw określonych usług lub świadczenia takich usług przez przedsiębiorcę. Umowa pośrednictwa może mieć taki sam cel jak umowa akwizycji, bądź umowa agencyjna, lecz przeważnie jest zawierana z osobą fizyczną poza jej przedmiotem działalności gospodarczej, o charakterze umowy zlecenia, bądź świadczenia usługi na warunkach zlecenia. Umowa taka zawierana jest przeważnie incydentalnie lub jako stałe zlecenie zamiast umowy o pracę, wynagrodzenie ustalane jest od sukcesu, czyli doprowadzenia do kupna lub sprzedaży przez przedsiębiorcę określonych produktów. Jednak jeśli jest to stałe w celach zarobkowych świadczenie pośrednictwa, to będzie stanowiło działalność gospodarczą podlegającą VAT.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podlegają:
- odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
- eksport towarów;
- import towarów na terytorium kraju;
- wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
- wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Odpłatne pośrednictwo w kupnie – sprzedaży towarów, będzie stanowiło, bądź dostawę towarów bądź odpłatne świadczenie usług i tym samym będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT. Zgodnie z ustawą VAT przez dostawę towarów rozumie się m.in. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione. Natomiast świadczenie usług, to usługi o których mowa w art. 750 kodeksu cywilnego, czyli powierzanie lub zamawianie innych czynności niż czynności prawne i faktyczne.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tj. dz. U. 2017, poz. 459)
- Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tj. Dz. U. 2017, poz. 1221)
Stan prawny na dzień: 26 października 2018 r.
