Zamknięcie działalności a zasiłek dla bezrobotnych

Użytkownik serwisu zwrócił się do nas z prośbą o udzielenie odpowiedzi na pytanie dotyczące prawa do zasiłku dla bezrobotnych po zamknięciu prowadzonej działalności gospodarczej.

Warunki uzyskania prawa do zasiłku bezrobotnych, które musi spełnić przedsiębiorca po zamknięciu działalności gospodarczej różnią się od tych, które dotyczą pracownika, który zakończył stosunek pracy.

Na początek warto przypomnieć, że zgodnie z art. 4 ust. 1 i 2 w związku z art. 3 ustawy Prawo przedsiębiorców przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą, czyli zorganizowaną działalność zarobkową, wykonywaną we własnym imieniu i w sposób ciągły (przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej). W przypadku prawa do zasiłku dla bezrobotnych mówimy o przedsiębiorcy rozumianym wyłącznie jako osobie fizycznej, gdyż zasiłek dla bezrobotnych nie może przysługiwać osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej.

Zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (dalej „Ustawa”) bezrobotnym jest osoba, która bezpośrednio przed zarejestrowaniem się jako bezrobotna była zatrudniona nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres co najmniej 6 miesięcy, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub w danej służbie albo innej pracy zarobkowej, albo jeżeli jest osobą niepełnosprawną – zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy, nieucząca się w szkole (z wyjątkiem nauki w pewnych kategoriach szkół wymienionych w ustawie), zarejestrowana we właściwym dla miejsca zameldowania stałego lub czasowego powiatowym urzędzie pracy oraz poszukująca zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej (art. 2 ust. 1 pkt 2 Ustawy). Ustawa określa ponadto inne wymogi konieczne do uzyskania statusu bezrobotnego, m.in.:

• ukończenie 18 lat; 
• wiek poniżej 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna); 
• brak nabycia prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej, renty rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę;
• nieuzyskiwanie miesięcznie przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, z wyłączeniem przychodów uzyskanych z tytułu odsetek lub innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych;
• niepobieranie na podstawie przepisów o pomocy społecznej zasiłku stałego;
• niepobieranie na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania.

Szczególnym wymogiem, który musi spełnić przedsiębiorca, aby móc uzyskać status bezrobotnego, jest zgłoszenie do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej wniosku o zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej. Status bezrobotnego przedsiębiorca zachowuje w okresie zawieszenia wykonywania wspomnianej działalności (art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. f Ustawy). 

Zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców przedsiębiorca wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na czas nieokreślony albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni. Na równi z okresem zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej – jako przesłanki uzyskania statusu bezrobotnego – traktuje się okres między dniem złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej a określonym w tym wniosku dniem podjęcia działalności gospodarczej. 

Przedsiębiorca, który zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej, aby uzyskać prawo do zasiłku dla bezrobotnych, musi zostać zarejestrowany jako bezrobotny. Rejestry bezrobotnych i poszukujących pracy prowadzą powiatowe urzędy pracy (art. 33 ust. 1 Ustawy).  W celu dokonania rejestracji osoba ubiegająca się o zarejestrowanie jako bezrobotny zgłasza się do powiatowego urzędu pracy właściwego ze względu na miejsce zameldowania stałe lub czasowe, a jeżeli nie jest zameldowana – do powiatowego urzędu pracy, na którego obszarze działania przebywa albo wnosi wniosek o dokonanie rejestracji na elektroniczną skrzynkę podawczą właściwego organu publicznej służby zatrudnienia (§ 2 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 kwietnia 2020 r. w sprawie rejestracji bezrobotnych i poszukujących pracy).

Zasiłek dla bezrobotnych należy do podstawowych świadczeń przysługujących osobom, które pozostają bez pracy. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 14 czerwca 2006 r., II SA/Wa 463/06, wskazał, że przyznanie i wypłata zasiłku dla bezrobotnych jest ostatecznym środkiem pomocy udzielanym bezrobotnym dopiero wówczas, gdy nie jest możliwe zastosowanie tzw. aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu, a przede wszystkim, gdy nie ma dla danej osoby propozycji odpowiedniego zatrudnienia.

Zgodnie z art. 1 ust. 4 w związku z ust. 3 Ustawy zasiłki i inne świadczenia z tytułu bezrobocia – w tym zasiłek dla bezrobotnych – przysługują obywatelom polskim poszukującym zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej za granicą u pracodawców zagranicznych. Na warunkach szczegółowo określonych w ustawie wspomniane świadczenia przysługują również cudzoziemcom.

Podsumowując prawo do zasiłku przysługuje bezrobotnemu, dla którego nie ma propozycji odpowiedniej pracy, stażu, przygotowania zawodowego dorosłych, szkolenia, prac interwencyjnych lub robót publicznych. Bezrobotny przedsiębiorca musi ponadto spełniać wymóg opłacania – w okresie 18 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień zarejestrowania, łącznie przez okres co najmniej 365 dni – składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, przy czym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy musi stanowić kwota co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę. Zasadniczo prawo do zasiłku przysługuje bezrobotnemu za każdy dzień kalendarzowy od dnia zarejestrowania się we właściwym powiatowym urzędzie pracy. Jednakże zgodnie z art. 75 ust. 1 pkt 8 w związku z ust. 2 pkt 2 Ustawy osobie zarejestrowanej jako bezrobotny w okresie zgłoszonego do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, zasiłek dla bezrobotnych będzie przysługiwać dopiero po okresie 90 dni od dnia zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy.

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT.

Stan prawny na dzień: 9 listopada 2022 r.

 

Podstawa prawna:

1)      Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 162 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 690 z późn. zm.).