Jeżeli prowadzisz działalność polegającą m.in. na odpłatnej dostawie towarów lub odpłatnym świadczeniu usług, jesteś zobowiązany do odprowadzania tzw. podatku VAT (podatku od towarów i usług). Część z ww. czynności (jak również pośrednictwo) została przez ustawodawcę zwolniona z opodatkowania. Na poniższym przykładzie możesz dowiedzieć się, kiedy usługi pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych są zwolnione od opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego:
Gdy spółka umożliwia wejście w stosunki handlowe instytucji oraz użytkownika prowadzonego przez nią serwisu internetowego, przy czym sama nie ma żadnego interesu w zakresie treści zawieranych kontraktów i nie jest ich stroną, to należy stwierdzić, że pośredniczy w zawieraniu umów między tymi podmiotami.[1]
Okoliczności sporu:
Spółka „Anonsik finansowy" Spółka z o.o. prowadziła serwis internetowy, w którym można znaleźć istotne i przydatne firmom i prywatnym użytkownikom Internetu informacje dotyczące instytucji finansowych, kredytów informacje o notowaniach giełdowych, czy też o zmianach w przepisach prawnych oraz podatkowych. Spółka „Anonsik finansowy" zawarła również umowy o świadczenie usług na rzecz instytucji finansowych i podmiotów trudniących się usługami finansowymi, takich jak: banki, pośrednicy finansowi, towarzystwa ubezpieczeniowe, towarzystwa emerytalne, domy maklerskie. Dzięki temu za pośrednictwem serwisu Spółki „Anonsik finansowy" można również było uzyskać informacje o produktach finansowych oferowanych przez ww. instytucje finansowe, a nawet - wypełniając wniosek o produkt - taki produkt finansowy nabyć.
Spółka „Anonsik finansowy" uznała, że usługi przez nią świadczone są w rzeczywistości usługami pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych i w związku z tym podlegają zwolnieniu od podatku VAT.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U.2021.685 t.j.), zwana dalej: ustawa o VAT.
Rozstrzygane zagadnienie:
Kiedy i jakie rodzaje usług pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych są zwolnione z opodatkowania podatkiem od towarów i usług?
Rozstrzygnięcie:
Na postawie art. 43 ust. 1 pkt. 37) - 41) ustawy o VAT zwalnia się od podatku m.in.:
- usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek;
- usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę;
- usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę;
- usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług;
- usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w spółkach oraz innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną;
- usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.
W ustawie o VAT nie ma jednak definicji pojęcia „pośredniczenie". W związku z tym, w niniejszej sprawie, Naczelny Sąd Administracyjny dokonał samodzielnie wykładni pojęcia „usługa pośrednictwa" na podstawie wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 5 czerwca 1997 r. w sprawie C-2/95, z dnia 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 oraz z dnia 21 czerwca 2007 r. w sprawie C-453/05.
Na podstawie ww. wyroków Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że aby stwierdzić, że dana usługa ma charakter pośrednictwa w świadczeniu usług, nie może być jedynie usługą materialną, techniczną lub administracyjną, która nie zmienia sytuacji prawnej lub finansowej. Według Sądu w skład usługi pośrednictwa powinno zwłaszcza wchodzić prowadzenie negocjacji. Celem pośrednictwa powinno być uczynienie wszystkiego co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę. Dodatkowo, osobą pośrednicząca, nie może być stroną umowy dotyczącej oferowanego produktu/usługi.
Pośredniczenie może polegać m.in. na wskazywaniu stronie danej umowy okazji do zawarcia umowy oraz kontaktowaniu się z drugą stroną. Sam pośrednik nie może mieć żadnego interesu w zakresie treści umowy. Istotną kwestią jest to, iż usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową (nie może to być wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).
Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, iż Spółka „Anonsik finansowy" na podstawie umów zawartych z instytucjami finansowymi zobowiązała się do świadczenia usług polegających na pozyskaniu za jej pośrednictwem, użytkowników zainteresowanych produktami oferowanymi przez instytucje finansowe. Użytkownicy serwisu prowadzonego przez „Anonsik finansowy" mogą nie tylko przeglądać oferty dotyczące produktów finansowych poszczególnych instytucji finansowych, ale także zgłosić aktywne zainteresowanie produktem. Spółka „Anonik finansowy" zapewnia również narzędzia stwarzające możliwość nawiązania kontaktu, pobrania wniosku, a w rezultacie tego zawarcie umowy i nabycie produktu. W związku z tym świadczone przez nią usługi nie mają wyłącznie charakteru czynności faktycznych związanych z umową. Nie jest to jedynie pasywne udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej.
Dlatego też Naczelny Sąd Administracyjny w przedstawionym stanie faktycznym stwierdził, iż Spółka „Anonsik finansowy", świadcząc usługi pośrednictwa finansowego usług: ubezpieczeniowych, w zakresie udzielania kredytów i pożyczek oraz sprzedaży kart kredytowych, w zakładaniu kont bankowych i oszczędnościowych, lokat, depozytów, indywidualnych kont/planów oszczędnościowych oraz w zakresie zakładania rachunków inwestycyjnych, funduszy inwestycyjnych, korzysta ze zwolnienia z opodatkowania VAT na podstawie przepisów art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy o VAT. Natomiast jeśli chodzi o pośredniczenie w świadczeniu usług leasingu, windykacji należności i factoringu, doradztwa ds. nieruchomości, prawno - podatkowego, usług wsparcia w dochodzeniu odszkodowań oraz usług księgowości, to usługi takie są opodatkowane podatkiem od towarów i usług, w związku z tym Spółka „Anonsik finansowy" jest zobowiązana do odprowadzania podatku od pośredniczenia w świadczeniu tego rodzaju usług.
--
[1] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 czerwca 2013 r., sygn. akt I FSK 922/12
