Zamknięcie firmy — jak to zrobić poprawnie
Zamknięcie działalności gospodarczej wymaga dopełnienia kilku formalności, które są niezbędne, aby proces został prawidłowo zakończony. Przede wszystkim należy złożyć wniosek o wykreślenie wpisu z CEIDG – można to zrobić online, osobiście w urzędzie miasta, gminy albo listownie. Wraz z wnioskiem CEIDG-1 automatycznie zostają powiadomione inne urzędy, takie jak ZUS i urząd skarbowy. Jeśli przedsiębiorca był płatnikiem VAT, konieczne jest również złożenie formularza VAT-Z, informującego o zakończeniu działalności jako podatnik VAT. Po zamknięciu firmy warto także uporządkować wszystkie sprawy związane z umowami, np. wypowiedzieć umowy o dostawy mediów, leasingi czy konta firmowe. W zależności od formy prowadzenia księgowości, mogą być również wymagane dodatkowe dokumenty – np. zamknięcie ksiąg rachunkowych w przypadku pełnej księgowości.
Po zamknięciu działalności przedsiębiorca musi dopełnić również obowiązków podatkowych, które wiążą się z zakończeniem prowadzenia firmy. Jednym z ważniejszych obowiązków jest sporządzenie spisu z natury, obejmującego wszystkie pozostałe towary i składniki majątku – jego wartość należy uwzględnić w rozliczeniu podatkowym. Jeśli przedsiębiorca był czynnym podatnikiem VAT, musi dodatkowo rozliczyć VAT od pozostałych składników majątku, które były objęte prawem do odliczenia VAT przy zakupie. W praktyce oznacza to, że trzeba naliczyć VAT od wartości netto np. sprzętu, mebli czy samochodów firmowych, które pozostają na stanie firmy. Taki obowiązek może prowadzić do konieczności zapłaty podatku VAT, nawet jeśli środki trwałe nie są już aktywnie wykorzystywane. Dlatego wiele osób decyduje się przekazać te składniki przed zamknięciem działalności, by uniknąć konieczności naliczania VAT przy likwidacji.
Środki trwałe, które pozostają w firmie na moment jej zamknięcia, mogą powodować dodatkowe skutki podatkowe, szczególnie jeśli były objęte amortyzacją oraz odliczono od nich VAT. Jeśli np. samochód firmowy został kupiony z odliczeniem VAT, to w chwili likwidacji firmy należy rozliczyć ten pojazd w spisie z natury i naliczyć od niego VAT należny. Z punktu widzenia podatku dochodowego, wartość środka trwałego w momencie zakończenia działalności może również wpływać na rozliczenie końcowego przychodu. W przypadku przekazania środka trwałego na cele prywatne, przed zamknięciem firmy, trzeba go wycofać z ewidencji środków trwałych – co również może skutkować obowiązkiem podatkowym.
Dobrą praktyką może być przekazanie środka trwałego w darowiźnie bliskiemu członkowi rodziny przed zamknięciem działalności, co może ograniczyć skutki podatkowe. Każdy przypadek warto jednak przeanalizować indywidualnie, aby wybrać najkorzystniejsze rozwiązanie.
Darowizna — od A do Z
Darowizna to nieodpłatne przekazanie określonego składnika majątku jednej osobie przez drugą, bez oczekiwania jakiegokolwiek świadczenia w zamian. Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, darowizna wymaga zgody obu stron oraz najczęściej powinna zostać potwierdzona w formie pisemnej – szczególnie jeśli dotyczy rzeczy o większej wartości, np. nieruchomości czy samochodów. W przypadku darowizny rzeczy ruchomej, takiej jak samochód firmowy, wystarczająca będzie umowa pisemna, podpisana przez darczyńcę i obdarowanego.
Darowizna może być dokonana między dowolnymi osobami, jednak w przypadku bliskiej rodziny – np. między małżonkami – często możliwe jest całkowite zwolnienie z podatku od darowizn. Dzięki temu darowizna może być korzystnym rozwiązaniem, np. przy przekazywaniu majątku firmowego członkom rodziny.
Darowizna może być szczególnie użyteczna w sytuacjach, gdy jedna osoba chce przekazać drugiej określony składnik majątku w sposób formalny i podatkowo przejrzysty. Często wykorzystywana jest w rodzinach przy przekazywaniu nieruchomości, pojazdów, udziałów w firmie czy środków trwałych, które były częścią działalności gospodarczej. Możliwość darowizny istnieje zarówno w trakcie trwania działalności gospodarczej, jak i po jej zakończeniu – np. przy wycofaniu środka trwałego z majątku firmy i przekazaniu go bliskiej osobie. Należy jednak pamiętać, że darowizna przekazana w czasie, gdy składnik majątku wciąż znajduje się w majątku firmy, może wiązać się z dodatkowymi konsekwencjami podatkowymi, np. koniecznością rozliczenia VAT. Z tego względu często rekomenduje się dokonanie darowizny już po wycofaniu środka trwałego z działalności. Warto również odpowiednio udokumentować przekazanie darowizny – nie tylko dla celów podatkowych, ale także ewentualnych przyszłych sporów.
Chociaż darowizna jest z zasady nieodwołalna, przepisy dopuszczają sytuacje, w których można ją odwołać. Dotyczy to głównie przypadków, gdy obdarowany dopuścił się rażącej niewdzięczności wobec darczyńcy – np. gdy dopuścił się wobec niego poważnych krzywd czy naruszenia relacji rodzinnych. Odwołanie darowizny musi być dokonane w formie pisemnej i należy je dobrze uzasadnić.
Jeśli chodzi o obowiązki podatkowe, podatek od darowizny obowiązuje w zależności od stopnia pokrewieństwa między stronami. W przypadku darowizny między małżonkami lub najbliższą rodziną możliwe jest całkowite zwolnienie z podatku – pod warunkiem zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy. Jeśli darowizna nie zostanie zgłoszona, mimo że zwolnienie przysługuje, może to skutkować koniecznością zapłaty podatku według ogólnych stawek. Warto więc pamiętać o terminach i formalnościach, by uniknąć niepotrzebnych kosztów.
Wpisz nasz KRS 0000318482 w Deklaracji Podatkowej PIT.
Wyszukaj: Akademia Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości Fundacja dr Bogusława Federaw https://www.podatki.gov.pl/pit/twoj-e-pit/
Dziękujemy.
Stan prawny: 12 marca 2025 r.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 Nr 16 poz. 93)
- Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2024.0.497 t.j.)
- Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2025.0.163 t.j.)
