Użytkownik serwisu, nie wskazał z jakimi problemami się boryka przy rozpoczęciu pozarolniczej działalności gospodarczej. Wskazanie w treści zapytania chęci prowadzenia agroturystyki sugeruje, że problematyczne może się okazać ustalenie czy prowadzenie agroturystyki stanowi działalność wymagającą wpisania przedsiębiorcy do Centralnej Ewidencji i Informacji Gospodarczej. Ponadto, w poniższej poradzie przedstawione zostały podstawowe zagadnienia związane z rozpoczęciem pozarolniczej działalności gospodarczej przez osobę prowadzącą działalność rolniczą.
Odpowiedź:
Agroturystyka jako działalność pozarolnicza
Ustawą regulującą prowadzenie działalności gospodarczej, rozumianej jako zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły, jest ustawa z dnia 6 marca 2018 r prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1292 z póź. zm.). Jednocześnie ustawa ta wskazuje, jakie rodzaje działalności zarobkowej nie podlegają pod jej regulacje.
Artykuł 6 ustęp 1 ustawy prawo przedsiębiorców między innymi wymienia działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego(działalność rolnicza) a także działalność mającą za przedmiot wynajmowanie przez rolników pokoi, sprzedaż posiłków domowych i świadczenie w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów, jako działalność nieobjętą w/w ustawą.
W związku z powyższym wyłączeniem spod regulacji ustawy prawo przedsiębiorców działalności zarobkowej rolników, powstaje pytanie czy wynajmowanie pokoi oraz sprzedaż posiłków domowych, może stanowić przedmiot działalności rolniczej?
Odpowiedź na to pytanie jest negatywna. Definicja działalności rolniczej została zamieszczona w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1387, z póź. zm). Artykuł ten zawierający katalog aktywności podejmowanych w ramach działalności rolniczej, nie wymienia wynajmowania pokoi turystom czy sprzedaży domowych posiłków.
Skoro prowadzenie usług agroturystyki (wynajem pokoi turystom oraz sprzedaż posiłków domowych przez rolnika) nie jest działalnością rolniczą, to czy przed przyjęciem pierwszych gości rolnik będzie zobowiązany do zarejestrowania działalności pozarolniczej w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej („CEIDG”)?
Jak wskazano powyżej, na gruncie ustawy prawo przedsiębiorców (art. 6 ust. 1), rolnik rozpoczynający wynajem pokoi turystom (z lub bez sprzedaży posiłków domowych) nie ma obowiązku zakładania pozarolniczej działalności gospodarczej i uzyskania wpisu do CEIDG. Jego jedynym obowiązkiem w zakresie rejestracji będzie uzyskanie wpisu do ewidencji obiektów, w których prowadzi się usługi hotelarskie. Taką ewidencję prowadzi właściwy wójt.
Podatek dochodowy od osób fizycznych a prowadzenie działalności pozarolniczej
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadziła w art. 21 ust. 1 pkt 43, zwolnienie podmiotowe z obowiązku opodatkowania podatkiem PIT dochodów uzyskanych z tytułu wynajmu pokoi gościnnych, w budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym, osobom przebywającym na wypoczynku oraz dochody uzyskane z tytułu wyżywienia tych osób, jeżeli liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza 5.
Z powyższej przytoczonej regulacji wynika, że tylko dochód uzyskany z wynajmu oraz wyżywienia osób przebywających na wypoczynku nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jeżeli:
- agroturystyka jest świadczona w budynkach mieszkalnych, w gospodarstwie rolnym położonym na terenach wiejskich;
- wynajmowane jest nie więcej niż 5 pokoi;
- poza wynajmem pokoi i sprzedaży posiłków domowych, nie są sprzedawane inne usługi (np. nauka jazdy konnej, lekcje rękodzieła itp.)
Konstatując stwierdzamy, że jeżeli łącznie zostaną spełnione wszystkie przesłanki wynajmu pokoi na wypoczynek oraz związana z tym sprzedaży posiłków domowych, to osoba prowadząca ten rodzaj działalności nierolniczej, nie ma obowiązku odprowadzać podatku dochodowego od osób fizycznych od dochodu z takiej działalności.
Rozpoczęcie działalności gospodarczej – osoby fizyczne, wspólnicy spółki cywilnej
Jeżeli osoba fizyczna prowadząca działalność rolniczą zamierza prowadzić również inną działalność gospodarczą (czyli zorganizowaną działalność zarobkową, wykonywaną we własnym imieniu, w sposób ciągły i niezamieszczoną w katalogu z art. 6 ustawy prawo przedsiębiorców), co najmniej w dniu rozpoczęcia takiej działalności powinna złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej („CEIDG”) – vide art. 17 ust. 1 ustawy prawo przedsiębiorców.
Od zasady uzyskania wpisu do CEIDG, ustawa prawo przedsiębiorców wprowadziła wyjątek. Zgodnie bowiem z art. 5 ust. 1 ustawy prawo przedsiębiorców, ustawodawca nie postrzega jako działalności gospodarczej działalności wykonywanej przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.
W 2020 roku, zgodnie z Rozporządzeniem w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2020 r. wynagrodzenie minimalne wynosi 2.600,00 zł, przez co łatwo obliczyć, że próg przychodu osiąganego z działalności nieewidencjonowanej nie może przekroczyć 1.300,00 zł miesięcznie.
Co istotne, wedle art. 5 ust. 3 ustawy prawo przedsiębiorców, jeżeli przychód należny z prowadzonej w takim zakresie działalności przekroczył jednak w danym miesiącu próg 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, działalność ta staje się działalnością gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości.
Ponadto, z dniem przekroczenia progu przychodów przedsiębiorca ma obowiązek złożyć wniosek o wpis działalności w CEIDG terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie limitu przychodów.
Jeżeli użytkownik serwisu zamierza prowadzić działalność gospodarczą (działalność pozarolniczą), która na podstawie odrębnych przepisów prawa będzie wymagała wpisu do rejestru, osoba zamierzająca prowadzić taką działalność, może być zobowiązana do uzyskania wpisu do CEIDG.
Podatek rolny a grunt zajęty pod prowadzenie działalności gospodarczej
Przed podjęciem decyzji o rozpoczęciu prowadzenia działalności gospodarczej na gruntach sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, należy przeanalizować czy prowadzenie danej działalności gospodarczej lub działalności innej niż rolnicza, nie spowoduje obciążenia w/w nieruchomości podatkiem od nieruchomości, a nie jak dotychczas podatkiem rolnym.
Zgodnie bowiem z art. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r o podatku rolnym (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1256 z póź. zm.) opodatkowaniem podatkiem rolnym podlegają grunty rolne (zgodnie z klasyfikacją w ewidencji gruntów i budynków) chyba, że są one przeznaczone na prowadzenie działalności gospodarczej lub działalności innej niż rolnicza.
Jeżeli prowadzenie działalności gospodarczej lub działalności innej niż rolnicza spowoduje zmianę podstawy opodatkowania gruntu, właściciel nieruchomości będący osobą fizyczną w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego w zakresie podatku rolnego jest zobowiązany do poinformowania o tym właściwy organ podatkowy.
KRUS czy ZUS
Co do zasady, prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej przez osobę fizyczną, związane jest z obowiązkowy objęciem ubezpieczeniem społecznym i zgłaszaniem oskładkowania przychodu do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W przypadku rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej przez rolnika, może mieć to daleko idące konsekwencje przy ustalaniu prawa do emerytury. Od tej ogólnej zasady, ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 174, z póź. zm.), wprowadziła wyjątek.
Zgodnie art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, rolnik, który rozpoczyna prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpoczyna współpracę przy prowadzeniu tej działalności, może nadal podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników, jeśli:
- podlegał temu ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata i nadal prowadzi działalność rolniczą, lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub w dziale specjalnym w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników;
- złoży w KRUS oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpoczęcia współpracy przy jej prowadzeniu;
- nie jest pracownikiem lub nie pozostaje w stosunku służbowym;
- nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;
- kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza kwoty 3.540,00 zł (kwota podana zgodnie z obwieszczeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 27 kwietnia 2020 r. (M.P.2020.174)).
Niedochowanie terminu na złożenie oświadczenia, o którym mowa w pkt 2), jest równoznaczne z ustaniem ubezpieczenia społecznego rolników od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy jej prowadzeniu lub niespełnienie pozostałych kryteriów będzie skutkować obowiązkiem podlegania pod system ubezpieczeń społecznych (ZUS).
Uwaga: przez rozpoczynającego współpracę przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej rozumie się tylko tego rolnika, który w stosunku do osoby prowadzącej taką działalność (zgodnie w przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych) jest: małżonkiem, dzieckiem własnym lub dzieckiem przysposobionym, dzieckiem drugiego małżonka, matką, ojcem, macochą, ojczymem lub osobą przysposabiającą, i pozostaje z tą osobą we wspólnym gospodarstwie domowym.
Porada została przygotowana przez prawników Kancelarii Gessel, Koziorowski Sp. k.
Podstawa prawna (stan na dzień 05.08.2020):
- Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1292 z późn. zm.);
- Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1387, z póź. zm).
- Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r o podatku rolnym (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1256 z póź. zm.);
- Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 174, z póź. zm.);
