Udziały w spółce

Użytkownik serwisu zwrócił się do nas z następującym zapytaniem:

Jestem udziałowcem (50%) w spółce z o.o. X oraz (50%) w spółce z o.o. Y. Mój partner biznesowy (posiadający resztę udziałów) chciałby się pozbyć swych udziałów i wyjść ze spółek. Dodatkowo prowadzę JDG. Chciałbym przejąć spółki, ale ograniczyć się z kosztami ZUS'owskimi i dodatkowymi kosztami (w tych spółkach). Czy spółka X (50%) mogłaby nabyć udziały w spółce Y od partnera biznesowego, oraz czy spółka Y mogłaby nabyć udziały w spółce X (50%) od partnera. Po takiej operacji udziały rozkładałyby się: Spółka X: Ja (50%) oraz Y (50%), Spółka: Y Ja (50%) oraz X (50%). Możliwy wariant abym posiadał proporcje większe np. 75% a X lub Y (25%). Czy powyższy wariant jest możliwy? Czy nie byłoby problemów formalnych oraz jak wyglądają kwestie składek ZUS?

Słowem wstępu należy zaznaczyć, że Akademia Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości dr. Bogusława Federa świadczy bezpłatną pomoc na rzecz mikro i małych przedsiębiorców. Takie działania wynikają z celów statutowych Fundacji, która nie pobiera opłat za swoje działania. Jednakże należy wskazać, że w ramach udzielanych bezpłatnych porad prawnych Fundacja nie realizuje indywidualnych zleceń. Zgodnie z Regulaminem E-Punktu Konsultacyjnego udostępnionego w serwisie mikroporady.pl porady prawne obejmują jedynie odpowiedzi na zadane przez użytkowników pytania i dotyczą informacji o aktualnym stanie prawnym oraz zmian w prawie. W związku z powyższym, poniżej przedstawimy jedynie ogólne regulacje prawne dotyczące zagadnień, o których mowa w zapytaniu.

Należy wskazać, że zgodnie z art. 4 par. 1 pkt 3 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (dalej: „k.s.h.”) jednoosobową spółkę ustawodawca definiuje jako spółkę kapitałową, której wszystkie udziały albo akcje należą do jednego wspólnika albo akcjonariusza. 

Spółka z o. o. może nabyć status jednoosobowej spółki z o. o. pierwotnie lub wtórnie. Oznacza to, że spółka z o. o. może być spółką jednoosobową od samego początku, np. może zostać założona przez jednego udziałowca, co skutkuje pierwotnym nabyciem statusu jednoosobowej spółki z o. o., lub może taką spółką stać się na skutek zdarzeń zaistniałych w okresie jej działalności, np. na skutek nabycia wszystkich udziałów w spółce przez jedną osobę, co skutkuje wtórnym nabyciem statusu jednoosobowej spółki z o. o. W omawianym przypadku, gdy Użytkownik będzie posiadał 100 % udziałów w obydwu spółkach, będziemy mieli do czynienia z wtórnym nabyciem statusu jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Natomiast jak wskazuje art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: „u.s.u.s.”) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają m. in. osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność. Zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 4 u.s.u.s. za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.

Powyższe oznacza, że wspólnik jednoosobowej spółki z o. o. na gruncie przepisów u.s.u.s. traktowany jest jak osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, a przez to jest obciążony obowiązkiem płacenia składek ZUS. Tak wynika z samej treści przepisów, natomiast warto wskazać także na orzecznictwo, które powyższe potwierdza. Przykładowo zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19 grudnia 2018 r. (sygn. III AUa 257/18) 

Z treści tego przepisu wynika, że samo posiadanie statusu wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością decyduje o podleganiu przez niego ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej.

Wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. jest więc obowiązany do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe. Dobrowolnie może podlegać ubezpieczeniu chorobowemu. Istotną informacją dla przedsiębiorców planujących rozpoczęcie działalności gospodarczej w formie jednoosobowej spółki z o. o. lub rozważających przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę z o. o. jest informacja na temat wysokości składek ZUS.

Wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. będzie zobowiązany do uiszczania składek na ZUS obliczonych od zadeklarowanej kwoty podstawy, która jednak nie może być niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, ogłoszonego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” (art. 18 ust. 10 u.s.u.s.).

Z uwagi na fakt, że jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest obowiązkowym tytułem do ubezpieczeń społecznych, na wspólniku ciąży także obowiązek zapłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej: „u.o.ś.o.z.”).

Katalog podmiotów podlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu określa art. 66 ust. 1 u.o.ś.o.z. Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c u.o.ś.o.z., obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlega osoba prowadząca działalność pozarolniczą, przez którą rozumie się w świetle art. 5 pkt 21 u.o.ś.o.z. osobę, o których mowa w art. 8 ust. 6 u.s.u.s.

Z uwagi na fakt, że art. 8 ust. 6 u.s.u.s. w swoim pkt. 4 wymienia wspólnika jednoosobowej spółki z o. o., odesłanie skutkuje tym, że na wspólnikach jednoosobowej spółki z o. o. także ciąży obowiązek płacenia składek na ubezpieczenie zdrowotne. Istotną kwestią w zakresie związanym z nałożonym obowiązkiem zapłaty składki zdrowotnej jest to, w jaki sposób ustalana jest wysokość składki zdrowotnej wspólnika jednoosobowej spółki z o. o. Regulacja dotycząca wymiaru składki zdrowotnej dla wspólnika jednoosobowej spółki z o. o. zawarta została w art. 79 ust. 1 u.o.ś.o.z. oraz art. 81 ust. 2za u.o.ś.o.z.Zgodnie z art. 79 ust. 1 u.o.ś.o.z. składka na ubezpieczenie zdrowotne dla wspólnika jednoosobowej spółki z o. o. wynosi 9% podstawy wymiaru.

Podstawę wymiaru składki zdrowotnej określa natomiast art. 81 ust. 2za u.o.ś.o.z., zgodnie z którego brzmieniem podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pozostałych osób prowadzących działalność pozarolniczą wymienionych w art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, innych niż wskazane w ust. 2, 2e, 2z i 2zaa (a więc także wspólnika jednoosobowej spółki z o. o.), stanowi kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku kalendarzowego.

Powyższe oznacza, że składka zdrowotna dla wspólnika jednoosobowej spółki z o. o. ma charakter ryczałtowy – podstawą jej wymiaru jest stała kwota, którą jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, publikowana przez Prezesa GUS. Pomimo więc faktu, że wspólnik jednoosobowej spółki z o. o. na gruncie przepisów składkowych utożsamiany jest z przedsiębiorcą prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą, to na gruncie przepisów nakładających obowiązek zapłaty składki na ubezpieczenie społeczne, sytuacja wspólnika jednoosobowej spółki z o. o. jest znacznie korzystniejsza – w jego przypadku podstawą wymiaru nie jest rzeczywisty dochód, ale zryczałtowana kwota wynikająca z ogłoszenia Prezesa GUS.

Analizując koszty prowadzenia działalności w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością warto mieć na względzie fakt, że jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w odróżnieniu od kilkuosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, wiąże się z obowiązkiem zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne i składki zdrowotnej. Odpowiadając zatem na pytanie Użytkownika wskazujemy, że konfiguracja udziałów w spółkach przedstawiona w zapytaniu jest możliwa, jednakże nie zwalnia to całkowicie Użytkownika z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Jeżeli Użytkownik prowadzi kilka rodzajów działalności gospodarczej zobowiązany jest do opłacania składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu jednej z nich. Natomiast, jeżeli chodzi o ubezpieczenie zdrowotne, konieczność zapłaty składki zależy głownie od formy opodatkowania poszczególnych działalności.

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT.

Stan prawny na dzień: 7 listopada 2022 r.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1467 z późn. zm.).
2. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 z późn. zm.).
3. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1285 z późn. zm.).