Wewnątrz wspólnotowe nabycie dóbr

Użytkownik serwisu prowadzi działalność gospodarczą, która jest zarejestrowana jako VAT EU. Użytkownik działa na zasadzie kupna dóbr w Polsce i sprzedaży na rynku polskim. Chciałby zacząć sprowadzać towary z krajów UE (Francja i Niemcy). Będą to zabawki / modele kolekcjonerskie pojazdów (tzw. modele redukcyjne, tj. zmniejszone w skali) metalowe lub żywiczne. Użytkownik zwrócił się do nas z zapytaniem w zakresie dotyczącym opłat i regulacji których będzie musiał pilnować prowadząc taką działalność.

Poniżej odpowiedź naszych ekspertów.

Stosownie do postanowień rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 20 października 2016 r. w sprawie wymagań dla zabawek, tekst jednolity – Dz. U. z 2019 r., poz.1816, (dalej również jako „wymagania dla zabawek”), zabawką jest wyrób zaprojektowany lub przeznaczony do zabawy oraz wyrób, który ze względu na swoje cechy charakterystyczne lub wygląd może być użyty do zabawy przez dzieci w wieku poniżej 14 lat.

Definicja ta, ujednolicona z definicją wprowadzoną dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/48/WE z dnia 18 czerwca 2009 r. w sprawie bezpieczeństwa zabawek (Dz.U.UE.L.2009.170.1 z dnia 30 czerwca 2009 r.) wskazuje, że to co wyróżnia zabawkę od innych wyrobów nie jest przeznaczenie nadane przez producenta tylko faktyczna możliwość, z uwagi na swoje cechy czy wygląd, przeznaczenia danego wyrobu jako zabawki dla dzieci poniżej 14 roku życia.

  1. Bezpieczna zabawka – oznakowanie CE, obowiązki producenta i importera zabawek

Zarówno przepisy unijne, jak i implementujące je przepisy prawa polskiego, w tym wyżej wspomniane wymagania dla zabawek czy ustawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (tekst jednolity – Dz.U. z 2019 r., poz. 544 z póź. zm.), wprowadziły obostrzenia dla producentów, ale i importerów zabawek, mające na celu zapewnienia bezpieczeństwa wyrobów wprowadzanych na rynek.

Co do zasady, każda zabawka wprowadzana na rynek UE (w tym zatem i rynek polski) musi posiadać oznakowanie CE nadane przez producenta. Oznakowanie to oznacza zapewnienie producenta, że wyrób został wykonany zgodnie z właściwymi normami zharmonizowanymi (tzw. modułem A). Jeżeli dla konkretnego typu zabawek nie zostały wprowadzone normy zsynchronizowane, wyrób taki podlega badaniu zgodnie z modułem B, połączonemu z procedurą zgodności z typem w oparciu o wewnętrzną kontrolę produkcji (moduł C). Badania takie przeprowadza jednostka notyfikowana, a samo badanie kończy się wydaniem odpowiedniego certyfikatu.

Dodatkowo, poza oznaczeniem CE, wprowadzane do obrotu zabawki muszą być opatrzone:

• nazwą typu, numerem partii, serii lub modelu lub inną informacją umożliwiającą ich identyfikację
•  lub, w przypadku gdy wielkość lub charakter zabawki to uniemożliwiają, wymagane informacje umieszcza się na opakowaniu lub w dokumencie załączonym do wyrobu.
• nazwiskiem lub nazwą, zarejestrowaną nazwą towarową lub zarejestrowanym znakiem towarowym i adresem kontaktowym producenta oraz importera na zabawce, a jeśli to niemożliwe - na opakowaniu lub w dokumencie dołączonym do zabawki. Podany adres kontaktowy wskazuje jedno miejsce, w którym można skontaktować się z producentem.

Producenci zabawek są zobowiązani do przechowywania oraz udostępniania dokumentacji technicznej wyrobu przez okres 10 lat od daty wprowadzenia zabawki do obrotu.

Z obowiązkami producentów zabawek, korespondują też obowiązki importerów (dystrybutorów) zabawek na rynku wspólnotowym.

Do obowiązków importera zabawek należy m.in.:

• upewnienie się, że zabawka ma nadane zgodnie z prawem, przez producenta oznakowanie CE. W tym celu należy sprawdzić czy producent zabawek stosuje odpowiednie systemy i procedury;
• sprawdzenie czy producent przygotował wymaganą dokumentację techniczną; importerzy zabawek mają bowiem obowiązek zapewnić dostęp do dokumentacji technicznej wprowadzanych przez siebie zabawek i zapewnić jej udostępnianie odpowiednim organom kontroli rynku (UOKIK oraz Inspekcji Handlowej);
• sprawdzanie, czy producent nie został zobowiązany do wycofania zabawki z obrotu, czy nie zmienił procesu produkcji i właściwości zabawki czy też producent nie poinformował właściwych organów o stwarzaniu, przez zabawkę, zagrożenia;
• sprawdzania czy producent prowadzi ewidencję skarg związanych z zabawkami niezgodnymi z obowiązującymi normami – producent ma obowiązek informować dystrybutorów o zgłaszanych skargach;
• przechowywanie kopii deklaracji zgodności zabawki przez czas wymagany prawem;
• sprawdzenie czy zabawka jest oznakowana zgodnie z prawem przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela oraz posiada wymagane informacje i instrukcje, które powinny być sformułowane w języku polskim;
• informowanie producenta oraz organy wyspecjalizowane jeśli odkryje, że zabawka stanowi zagrożenie;
• zapewnienie przejrzystość łańcucha dostaw, poprzez prowadzenie odpowiedniej dokumentacji oraz jej przechowywanie przez okres 10 lat od momentu wprowadzenia zabawki do obrotu.

W przypadku niespełniania obowiązków przez importerów zabawek, organy nadzoru rynku mogą nałożyć na importerów kary administracyjne oraz nakazać przeprowadzenia badań zabawki przez notyfikowaną jednostkę, jak również nałożyć obowiązek wycofania zabawki z rynku.

  2. Wyrób dla kolekcjonerów bez oznakowania CE

Zasadą jest, że wyrób - zabawka, wprowadzona do obrotu na rynku wspólnotowym (w tym polskim), musi mieć oznakowanie CE. Ale czy zawsze?

Otóż nie. Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 20 października 2016 r. w sprawie wymagań dla zabawek, wprowadziło katalog wyrobów wyłączonych spod obowiązywania jego przepisów. Do katalogu wyrobów wyłączonych spod obowiązywania rozporządzenia należą między innymi dekoracje świąteczne i okolicznościowe (pomimo, że potencjalnie mogą być używane jak zabawki), smoczki dla niemowląt, funkcjonalne wyroby edukacyjne czy wyroby dla kolekcjonerów.

By wyrób (na pierwszy rzut oka, mogący być zabawką), został zakwalifikowany jako wyrób dla kolekcjonerów, musi spełniać wymóg posiadania (na samym przedmiocie lub na jego opakowaniu) widocznej i czytelnej informacji, że jest on przeznaczony dla kolekcjonerów w wieku powyżej 14 lat. Ponadto, wyrób taki powinien charakteryzować się tym, że stanowi:

• precyzyjny i wierny model w zmniejszonej skali,
• zestaw do montażu precyzyjnych modeli w zmniejszonej skali,
• lalkę (lalki) ludową i dekoracyjną oraz inny podobny wyrób,
• historyczną replikę zabawek,
• kopię prawdziwej broni palnej.

Wyłączenie grupy produktów spod regulacji wymagań dla zabawek oznacza, że wyroby te nie mogą mieć oznakowania CE.

Jednak nie oznacza to, że producenci czy importerzy takich przedmiotów mają pełną dowolność przy wprowadzaniu ich na rynek. Brak oznakowania CE oznacza, że wyroby takie podlegają pod reżim ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (tekst jednolity- Dz. U. z 2021 r., poz. 222), dalej także jako „ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów”. Ustawa ta nakłada na producenta i dystrybutora takich wyrobów, obowiązek dokonania oceny czy produkt może być uznany za produkt bezpieczny, w tym ocenianie są:

• cechy produktu, w tym jego skład, opakowanie, instrukcję montażu i uruchomienia, a także – biorąc pod uwagę rodzaj produktu – instrukcję instalacji i konserwacji;
• oddziaływanie na inne produkty, jeżeli można w sposób uzasadniony przewidzieć, że będzie używany łącznie z innymi produktami;
• wygląd produktu, jego oznakowanie, ostrzeżenia i instrukcje dotyczące jego użytkowania i postępowania z produktem zużytym oraz wszelkie inne udostępniane konsumentowi wskazówki lub informacje dotyczące produktu;
• kategorie konsumentów narażonych na niebezpieczeństwo w związku z używaniem produktu, w szczególności dzieci i osoby starsze.

Jeżeli produkt, po dokonaniu w/w oceny, nie zostanie zakwalifikowany jako produkt bezpieczny, należy dokonać jego zgłoszenia do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta (Prezes UOKIK).

Co istotne, ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów zrównuje z producentem przedsiębiorcę uczestniczącego w dowolnym etapie procesu dostarczania lub udostępniania produktu, jeżeli jego działanie może wpływać na właściwości produktu związane z jego bezpieczeństwem. Przedsiębiorcy uczestniczący w dowolnym etapie dostarczania lub udostępniania produktów, niewpływający swoim zachowaniem (w tym np. sposobem i warunkami magazynowania czy dostawy produktów) na właściwości produktów, są określani w w/w ustawie, dystrybutorami.

Producent jest zobowiązany wprowadzać do obrotu tylko produkty bezpieczne, a ponadto jest zobowiązany dostarczać konsumentom informacje w języku polskim:
 umożliwiające im ocenę zagrożeń związanych z produktem w czasie zwykłego lub możliwego do przewidzenia okresu jego używania, jeżeli takie zagrożenia nie są, przy braku odpowiedniego ostrzeżenia, natychmiast zauważalne;
 dotyczące możliwości przeciwdziałania tym zagrożeniom.

W celu wykonania w/w obowiązków (z własnej inicjatywy lub w celu wykonania nałożonego decyzją obowiązku), producent między innymi:

• umieszcza na produkcie lub jego opakowaniu nazwy i adresu producenta oraz oznaczenia identyfikującego produkt lub, w razie potrzeby, partię produktu, chyba że nieumieszczenie takich informacji jest uzasadnione;
• przeprowadza badania próbek wprowadzonych na rynek produktów,
• analizuje skargi konsumentów oraz, w miarę potrzeby, prowadzi rejestr tych skarg oraz na bieżąco informuje dystrybutorów o prowadzonej w ten sposób kontroli.

Ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów nakłada również obowiązki na dystrybutorów wprowadzanych na rynek produktów. Dystrybutor produktów powinien mieć wiedzę czy wprowadzane przez niego produkty są bezpieczne. Wiedzę taką można pozyskać z Krajowego Rejestru Produktów Niebezpiecznych, krajowego systemu informacji o produktach niebezpiecznych, a w przypadku produktów oraz w rejestrze produktów niebezpiecznych prowadzonych przez Komisję Europejską. Podmioty wprowadzające produkty do obrotu, a niebędące producentami, mają obowiązek przechowywać dokumentację niezbędną do ustalenia pochodzenia produktów (przejrzysty łańcuch dostaw).

Oznacza to, że dystrybutor jest zobowiązany do zapoznania się z wynikami oceny bezpieczeństwa produktu wykonanymi przez producenta. Ponadto, dystrybutor ma obowiązek monitorować bezpieczeństwo produktów na rynek, w tym:

• przyjmować od konsumentów informacje o zagrożeniach powodowanych przez produkty i przekazywać je niezwłocznie producentom, organowi nadzoru oraz wojewódzkiemu inspektorowi Inspekcji Handlowej;
• przechowywać i niezwłocznie udostępniać na żądanie organu nadzoru i wojewódzkiego inspektora Inspekcji Handlowej dokumentację niezbędną do ustalenia pochodzenia produktów.

Użytkownik serwisu wyłączył z zakresu niniejszej porady zagadnienia związane z zakresem podatkowym, niemniej na marginesie należy wspomnieć, że dystrybutor/importer produktów wprowadzanych na rynek polski jest zobowiązany dopełnić obowiązków związanych z procedurą celną.

Również w ramach kontroli celnej, uprawnione organy przeprowadzające tę procedurę, mają nadane uprawnienia do zgłaszania, m.in. do Państwowej Inspekcji Sanitarnej, uzasadnionego przypuszczenia, że produkt nie spełnia ogólnych lub szczegółowych wymagań dotyczących bezpieczeństwa. Stroną postępowania wszczętego na skutek uzasadnionego podejrzenia, że produkt mający być przedmiotem obrotu, nie spełnia wymagań dotyczących bezpieczeństwa, jest importer, który ponosi również koszty związane z przechowywaniem produktów podczas trwania tego postępowania.

Obowiązki związane z odpadami

Przedsiębiorcy wprowadzający produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujący odpadami, są zobowiązani do dokonania wpisu do rejestru BDO, czyli rejestru podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami, stanowiącego integralną część bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami.

Wykaz podmiotów zobowiązanych do uzyskania wpisu do BDO, zawiera w art. 50 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (tekst jednolity – Dz. U. z 2020 r., poz. 797, z póź. zm.), dalej również jako „ustawa o odpadach”.

Wśród wymienionych podmiotów, w katalogu z art. 50 ustawy o odpadach, są przedsiębiorcy, którzy wprowadzają produkty w opakowaniach i są zobowiązani do uzyskania wpisu do BDO. Opakowaniem, w rozumieniu ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (tekst jednolity - Dz. U. z 2020 r., poz. 1114 z póź. zm.) jest wyrób, w tym wyrób bezzwrotny, wykonany z jakiegokolwiek materiału, przeznaczony do przechowywania, ochrony, przewozu, dostarczania lub prezentacji produktów, od surowców do towarów przetworzonych, czyli de facto wszystko to, w czym przewożone są wyroby lub produkty.

Jeżeli przedsiębiorca wprowadza na terytorium kraju produkty w opakowaniach, powinien przed rozpoczęciem tego obszaru działalności gospodarczej, uzyskać wpis do BDO. Z wpisem do BDO związany jest obowiązek uiszczania opłaty rejestrowej (wnoszonej wraz z rejestracją) oraz opłaty rocznej.

Przedsiębiorcy rozpoczynający działalność polegającą na wytwarzaniu, imporcie lub wewnątrzwspólnotowym nabyciu produktów w opakowaniach, są ponadto zobowiązani do:

• prowadzenia ewidencji opakowań wprowadzonych do obrotu;
• składania corocznych sprawozdań o produktach, opakowaniach i o gospodarowaniu odpadami z nich powstającymi;
• zapewnienia wymaganych poziomów recyklingu i odzysku.

Ostatni z wymienionych obowiązków, uznaje się za wykonany, jeżeli zobowiązany przedsiębiorca sam będzie zajmować się odzyskiem i recyklingiem bądź, jeżeli zleci te zadania pośrednikowi zajmującemu się odzyskiem i recyklingiem opakowań.

W przypadku nieosiągnięcia wymaganego poziomu recyklingu i odzysku, przedsiębiorca wprowadzający produkty w opakowaniach jest zobowiązany do uiszczania opłaty produktowej, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2014 r. w sprawie stawek opłat produktowych dla poszczególnych rodzajów opakowań (Dz. U. z 2014 r., poz. 1972).

Kolejnym obowiązkiem (oraz opłatą) nakładanym na przedsiębiorców ustawą o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, jest obowiązek prowadzenia publicznych kampanii edukacyjnych, a w razie ich nieprowadzenia obowiązek uiszczania w danym roku kalendarzowym na odrębny rachunek bankowy marszałka województwa, opłaty stanowiącej łącznie co najmniej 2% wartości netto opakowań wprowadzonych do obrotu w poprzednim roku kalendarzowym.

Dodatkowo, przedsiębiorcy prowadzący sklepy lub hurtownie, którzy oferują swoim klientom torebki plastikowe (inne niż tzw. „zrywki”), podlegają opłacie recyklingowej. Przedsiębiorcy ci są zobowiązani również do składania (za pomocą rejestru) rocznych sprawozdań o liczbie nabytych i wydanych toreb lekkich (od 15 do 49 mikrometrów) oraz pozostałych (50 i więcej mikrometrów).

Porada została przygotowana przez prawników Kancelarii Gessel, Koziorowski Sp. k.

Podstawa prawna (stan na dzień 10.02.2021 r.):

• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego I Rady 2009/48/WE z dnia 18 czerwca 2009 r. w sprawie bezpieczeństwa zabawek (Dz.U.UE.L.2009.170.1 z dnia 30 czerwca 2009 r.);
• Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 20 października 2016 r. w sprawie wymagań dla zabawek, (Dz. U. z 2019 r., poz.1816);
• Ustawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (tekst jednolity – Dz.U. z 2019 r., poz. 544 z póź. zm.);
• Ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (tekst jednolity- Dz. U. z 2021 r., poz. 222);
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (tekst jednolity – Dz. U. z 2020 r., poz. 797, z póź. zm.);
• Ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (tekst jednolity - Dz. U. z 2020 r., poz. 1114 z póź. zm.)
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2014 r. w sprawie stawek opłat produktowych dla poszczególnych rodzajów opakowań (Dz. U. z 2014 r., poz. 1972).

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT w 2021.