Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  K

Konsument

Zgodnie z  art. 22 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny, „konsumentem jest osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą bądź zawodową”.

Najistotniejszą i najbardziej charakterystyczną cechą określającą konsumenta jest brak bezpośredniego powiązania pomiędzy dokonywaną czynnością, a prowadzoną przez niego działalnością zawodową bądź gospodarczą. Nie wyłącza to jednak uznania za konsumenta przedsiębiorcy, który dokonuje czynności prawnej (np. umowa sprzedaży) jako osoba prywatna. Aktywność konsumenta z reguły powinna zmierzać do zaspokojenia jego potrzeb związanych z egzystencją, utrzymaniem rodziny czy gospodarstwa domowego.

Uznanie, że osoba fizyczna dokonując konkretnej czynności prawnej, dokonuje jej jako konsument jest wysoce istotne z uwagi na szczególną ochronę konsumenta nakładaną przez prawo. Podmiot taki, zawierając umowę z przedsiębiorcą uznawany jest za słabszą stronę stosunku prawnego. 

Ze statusem konsumenta związane są szczególne uprawnienia:

  1. „Udzielenie gwarancji następuje przez złożenie oświadczenia gwarancyjnego, które określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu”. (art. 577 Kodeksu cywilnego).
  2. „Strony mogą odpowiedzialność z tytułu rękojmi rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć. Jeżeli kupującym jest konsument, ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest dopuszczalne tylko w przypadkach określonych w przepisach szczególnych”. (art. 558 Kodeksu cywilnego). 
  3. „Jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona lub naprawiana przez sprzedawcę albo sprzedawca nie uczynił zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady.
    Jeżeli kupującym jest konsument, może zamiast zaproponowanego przez sprzedawcę usunięcia wady żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo zamiast wymiany rzeczy żądać usunięcia wady, chyba że doprowadzenie rzeczy do zgodności z umową w sposób wybrany przez kupującego jest niemożliwe albo wymagałoby nadmiernych kosztów w porównaniu ze sposobem proponowanym przez sprzedawcę. Przy ocenie nadmierności kosztów uwzględnia się wartość rzeczy wolnej od wad, rodzaj i znaczenie stwierdzonej wady, a także bierze się pod uwagę niedogodności, na jakie narażałby kupującego inny sposób zaspokojenia”. (art. 560 Kodeksu cywilnego.

Kolejnym ważnym uprawnieniem przysługującym konsumentowi jest tzw. prawo do namysłu. Może on w ciągu 14 dni rozwiązać umowę zawartą poza lokalem (na odległość) bez podawania przyczyny. 

Ponadto prawa konsumenta chronione są poprzez przepisy ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Określone w niej czyny nieuczciwej konkurencji są skierowane nie tylko przeciw podmiotom równorzędnym na rynku, ale także godzą w interesy konsumentów – np. czynem nieuczciwej konkurencji jest sprzedaż konsumentom towarów lub usług połączona z przyznaniem wszystkim albo niektórym nabywcom towarów lub usług nieodpłatnej premii, w postaci towarów lub usług odmiennych od stanowiących przedmiot sprzedaży. 

Na straży praw konsumenta stoją Rzecznicy Praw Konsumentów, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, oraz organizacje pozarządowe.

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. 2020 r. poz. 1740);
  2. Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. 2020 r. poz. 1913);
  3. Ustawa z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta (t.j. Dz.U 2020 r. poz. 287).

Zobacz także: