Pytanie z dnia 4 czerwca 2015
Przedstawiony problem prawny: właściwość sądów; spór pomiędzy konsumentem, a przedsiębiorcą.
Odpowiedź na problem prawny:
Co do zasady w relacjach Konsument – Przedsiębiorca ma zastosowanie właściwość miejscowa ogólna albo przemienna. Zazwyczaj powództwo wytacza się przed Sąd pierwszej instancji miejsca zamieszkania lub siedziby pozwanego, o czym stanowi art. 27 § 1 Ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (t.j.: Dz. U. 2014 poz. 101) – dalej jako: kpc.
Jednakże w przypadku konfliktu Konsumenta z Przedsiębiorcą można zastosować właściwość miejscową przemienną, która daje Konsumentowi możliwość wyboru. Ten wybór dotyczy sądu właściwości ogólnej lub innego bardziej dogodniejszego dla Konsumenta, co zostało przewidziane w art.. 31 k.p.c., który stanowi, że powództwo wytoczyć można bądź według przepisów o właściwości ogólnej (patrz wyżej), bądź przed sąd oznaczony w art. 32 – 371 k.p.c.
Oznacza to, że zastosowanie będzie mógł mieć art. 34 kpc, który stanowi, iż: powództwo o zawarcie umowy, ustalenie jej treści, o zmianę umowy oraz o ustalenie istnienia umowy, o jej wykonanie, rozwiązanie lub unieważnienie, a także o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy można wytoczyć przed sąd miejsca jej wykonania.
Innymi słowy, jeżeli zakup (wydanie towaru Klientowi) nastąpiło w miejscu jego zamieszkania to może sąd dla tej miejscowości być właściwym w sprawie.
Jednak korzystając z właściwości przemiennej określonej jak wyżej w art. 34 kpc należy uzasadnić wybór sądu, bez takiego uzasadnienia sąd skieruje sprawę do sądu właściwego według właściwości ogólnej. Uzasadnieniem będzie tu przede wszystkim interes Konsumenta związany z uciążliwością czy dodatkowymi kosztami.
Dodatkowo należy pamiętać o sytuacji, w której Przedsiębiorca (w regulaminie sprzedaży) bezpośrednio wskaże, że spory mogące wyniknąć między nim, a Konsumentem w przyszłości będą poddane jedynie pod rozstrzygnięcie sądowi właściwości miejscowej Przedsiębiorcy. Będzie to wówczas mogło być potraktowane jako naruszające przepisy Ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (t.j.: Dz. U. 2015 poz. 184), jak również kpc.
Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, przy czym praktyką taką w myśl art. 24 ust. 2 pkt 1 tej ustawy jest m.in. stosowanie postanowień wzorców umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym to rejestrze jest mowa w art. 47945 kpc.
Przekładając to na konkretny przykład, jeżeli Przedsiębiorca prowadzi działalność w Warszawie, jednakże na kiermaszu w Gdańsku dokonał sprzedaży, a Konsument jest z Gdańska, Przedsiębiorca nie może z góry narzucić w regulaminie sprzedaży, który jest formą umowy, iż sądem właściwym do rozstrzygania sporów będzie sąd w Warszawie. Bowiem taka klauzula będzie uznana za klauzulę niedozwoloną – abuzywną.
W związku z powyższym właściwym może być zarówno sąd w Warszawie jak i Gdańsku, ale to ma prawo podjąć Konsument.
Podstawa prawna:
- Art. 27 § 1, art. 31, art. 34, art. 47945 Ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (t.j.: Dz. U. 2014 poz. 101);
- Art. 24 ust. 1 i 2 Ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (t.j.: Dz. U. 2015 nr 0 poz. 184).
Stan prawny aktualny na 11 czerwca 2015
