Porady eksperta

Wypowiedzenie warunków umowy na czas nieokreślony

Użytkownik zwrócił się do nas z prośbą o udzielenie porady prawnej dotyczącej wypowiedzenia warunków umowy zawartej na czas nieokreślony. Wskazał, że pracownik jest obecnie zatrudniony na ½ etatu, a zmiana miałaby dotyczyć zatrudnienia na ¼ etatu. Czy w takim przypadku należy wskazać przyczynę warunków zatrudnienia?

Jak wskazuje art. 42 Kodeksu pracy:

§ 1 „Przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy.

§ 2. Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki.

§ 3. W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki; pismo pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie. W razie braku takiego pouczenia, pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków.

§ 4. Wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika

Pracodawca, który chce w dalszym ciągu zatrudniać pracownika, ale na innych warunkach niż określone w umowie, może skorzystać z przewidzianej w powyższym przepisie instytucji wypowiedzenia warunków pracy i płacy. Wypowiedzenie zmieniające polega na jednoczesnym wypowiedzeniu pracownikowi dotychczasowych warunków pracy i płacy oraz zaproponowaniu nowych warunków. Konieczność wręczenia wypowiedzenia zmieniającego zachodzi wyłącznie w przypadku istotnej zmiany wynikających z umowy warunków pracy i płacy. Najczęściej zmiana ta będzie dotyczyła zajmowanego stanowiska, wysokości wynagrodzenia, wymiaru etatu bądź miejsca wykonywania pracy. Co istotne, według uchwały Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 1994 r. I PZP 52/93 

nie jest dopuszczalna – przez dokonanie wypowiedzenia zmieniającego – zmiana rodzaju umowy o pracę zawartej na czas nie określony na umowę na czas określony.

Należy zaznaczyć, że w przypadku umowy zawartej na czas nieokreślony w jego treści powinna znaleźć się przyczyna uzasadniająca. Może ona leżeć zarówno po stronie pracodawcy, jak i pracownika.

Strony stosunku pracy mogą dokonać modyfikacji wynikających z umowy o pracę warunków na podstawie zgodnych oświadczeń woli również w drodze porozumienia zmieniającego. Porozumienie zmieniające jest obok wypowiedzenia zmieniającego podstawowym sposobem modyfikacji warunków zatrudnienia. Chociaż nie zostało ono wprost uregulowanie w Kodeksie Pracy, to w praktyce jest szeroko stosowane. Wynika to z faktu, że jest ono zwykle korzystniejsze dla pracodawcy niż wypowiedzenie zmieniające. Dopuszczalność jego stosowania jest powszechnie akceptowana w doktrynie prawa pracy oraz w orzecznictwie sądowym.

Chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat?

Pokaż materiały

Zmiana warunków pracy lub płacy za porozumieniem stron wymaga zgodnego oświadczenia woli obu stron umowy o pracę. Może to dotyczyć każdego rodzaju umowy o pracę oraz wszelkich postanowień umownych. Dopuszczalność zawierania porozumień zmieniających wynika ze zobowiązaniowego charakteru stosunku pracy oraz znacznej swobody stron umowy o pracę, ograniczonej jedynie przez przepisy prawa, właściwość stosunku pracy oraz zasady współżycia społecznego (art. 3531 Kodeksu Cywilnego). Porozumienie zmieniające dla swej skuteczności powinno zawierać wskazanie, które warunki ulegają zmianie, oraz określenie, że strony zgodnie wyrażają wolę na dokonanie konkretnej zmiany. Pracownik musi bowiem wiedzieć, jakie warunki pracy oraz w jakim zakresie ulegną zmianie (np. pogorszenie). Porozumienie zmieniające w celu uniknięcia ewentualnych sporów najlepiej zawrzeć na piśmie, choć nie jest to forma konieczna dla jego ważności. Zawarcie porozumienia zmieniającego następuje zwykle przez złożenie przez pracodawcę pisemnej propozycji pracownikowi i wyrażeniu przez niego zgody. Często porozumienie zmieniające warunki pracy lub płacy ma postać aneksu do umowy o pracę, w którym strony zgodnie wskazują, które warunki zatrudnienia ulegają zmianie.

Do porozumienia zmieniającego stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu Pracy dotyczące rozwiązywania umów o pracę, a także na mocy art. 300 Kodeksu Pracy odpowiednie w tym zakresie przepisy Kodeksu Cywilnego.

W porozumieniu zmieniającym, oprócz wskazania zakresu zmian warunków umowy o pracę, celowe jest też podanie daty, od kiedy nowe warunki mają obowiązywać. Można więc wskazać, że nowe warunki będą obowiązywać od konkretnej daty kalendarzowej, np. od 15 października 2022 r., ewentualnie określić to bardziej opisowo, np. za 3 tygodnie od daty porozumienia. Może to być również data odległa, nawet o kilka miesięcy od chwili zawarcia porozumienia. Jeśli natomiast strony wprost nie określiły tego terminu, przyjmuje się, że zmiana treści umowy następuje w dacie zawarcia porozumienia zmieniającego. Możliwość natychmiastowej zmiany warunków zatrudnienia stanowi istotną zaletę porozumienia zmieniającego w porównaniu do wypowiedzenia, gdyż przy wypowiedzeniu zmieniającym zaproponowane w nim zmiany wchodzą w życie dopiero po upływie okresu wypowiedzenia, który może trwać nawet 3 miesiące.

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT.

Stan prawny na dzień: 5 października 2022 r.

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 z późn. zm.).

Umowa o dzieło - umowa zlecenie

Wielokrotnie spotykamy się z problematyką, jaką jest wybór właściwego rodzaju umowy. Najczęściej mylonymi i błędnie stosowanymi umowami są umowa o dzieło/umowa zlecenie. Zarówno umowa o dzieło, jak i umowa zlecenie są umowami cywilnoprawnymi, pełnią jednakże zdecydowanie inne funkcje i powodują różne skutki. Istotą zawarcia umowy o dzieło jest zobowiązanie się przyjmującego zamówienie do wykonania określonego, szczegółowo w umowie dzieła, zaś strony zmawiającej do zapłaty wynagrodzenia. Istotą umowy zlecenia jest wykonanie nie przez przyjmującego zlecenie określonej czynności prawnej lub faktycznej.


Pobierz poradnik

Pamiętaj:
Wpisz nasz KRS 0000318482 w Deklaracji Podatkowej Twój e-PIT
Dziękujemy!

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT