Zatrudnianie obcokrajowca na podstawie umowy zlecenia, a opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych i status płatnika składek na ubezpieczenie społeczne

Użytkownik naszego serwisu zamierza zatrudniać pracowników na podstawie umowy zlecenia. Dodaje, że osoby te są obcokrajowcami, nie są polskimi rezydentami podatkowymi i będą zatrudnione w charakterze lektora, świadcząc pracę w trybie zdalnym. Użytkownik zastanawia się w jaki sposób powinien płacić za taką osobę podatek dochodowy oraz składki na ubezpieczenie społeczne.

Poniżej odpowiedź naszych ekspertów:

Na wstępie należy poczynić zastrzeżenie, iż osoba świadcząca pracę na podstawie umowy zlecenia formalnie nie jest pracownikiem. Jak wynika z treści art. 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy:

pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Niemniej jednak nie ma przeciwskazań do powierzenia danej osobie wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia, przy czym nie może to wyczerpywać znamion stosunku pracy, określonych w art. 22 Kodeksu pracy.

Zatrudniając pracowników z zagranicy, tudzież powierzając im wykonywanie pracy zarobkowej, w pierwszej kolejności powinno się zadbać o legalność zatrudnienia. Pracownik-cudzoziemiec, co do zasady, jest legalnie zatrudniony jeżeli posiada stosowne zezwolenie na pracę.

Zgodnie z art. 88 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zezwolenie na pracę jest wymagane wtedy gdy cudzoziemiec:

1. wykonuje pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. w związku z pełnieniem funkcji w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców lub będącej spółką kapitałową w organizacji albo w związku z prowadzeniem spraw spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej jako komplementariusz, albo w związku z udzieleniem mu prokury przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres przekraczający łącznie 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy;
3. wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres przekraczający 30 dni w roku kalendarzowym do oddziału lub zakładu podmiotu zagranicznego albo podmiotu powiązanego, w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, z pracodawcą zagranicznym;
4. wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego, nieposiadającego oddziału, zakładu lub innej formy zorganizowanej działalności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i jest delegowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu realizacji usługi o charakterze tymczasowym i okazjonalnym (usługa eksportowa);
5. wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres przekraczający 30 dni w ciągu kolejnych 6 miesięcy w innym celu niż wskazany w pkt 2-4.

Użytkownik zaznaczył, że zatrudniani przez niego cudzoziemcy będą wykonywać prace na jego zlecenie poza terytorium RP. Z przywołanego powyżej przepisu jednoznacznie wynika, iż w tej sytuacji nie jest koniecznym uzyskanie przez cudzoziemca zezwolenia na pracę, albowiem będzie ona świadczona w miejscu, gdzie nie obowiązuje polskie ustawodawstwo.

Istotną dla pytania problemowego jest treść pisma Centrali Zakładu Ubezpieczeń społecznych z dnia 6 października 2015 r., nr WPI/200000/43/1110/2015: 

polskim przepisom o ubezpieczeniach społecznych nie będą podlegać również cudzoziemcy zatrudnieni wprawdzie przez polskie podmioty, ale gdy miejsce wykonywania ich pracy określono poza granicami Polski. Jeśli bowiem miejsce pracy zostało określone za granicą i tam praca jest wykonywana, to zatrudniony cudzoziemiec nie jest pracownikiem na obszarze Polski w rozumieniu przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Elementem zasadniczym, decydującym o objęciu polskimi ubezpieczeniami społecznymi, będzie bowiem w takiej sytuacji miejsce wykonywania pracy.

Podsumowując – ponieważ przyszli pracownicy Użytkownika (a właściwie zleceniobiorcy) są cudzoziemcami i wykonują swoją pracę zagranicą, nie podlegają obowiązkowi uiszczania polskich składek na ubezpieczenie społeczne.

Treść zapytania Użytkownika obejmuje również kwestię opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT). Na tym etapie warto zdefiniować czym są nieograniczony obowiązek podatkowy i ograniczony obowiązek podatkowy.

Zgodnie z art. 3 ust 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych: 

osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów

- tak właśnie wyraża się nieograniczony obowiązek podatkowy.

Stosownie do treści art. 3 ust 1a pkt 1 i 2 powołanej powyżej ustawy, za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium RP uważa się osobę, która:

(i) posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub

(ii) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Z kolei ograniczony obowiązek podatkowy dotyczy osób fizycznych, które nie mają w Polsce miejsca zamieszkania. Wówczas podlegają one obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Analizowany stan faktyczny, wobec brzmienia powołanych powyżej przepisów, uniemożliwia udzielenie jednoznacznej odpowiedzi na wątpliwości Użytkownika. Literalne brzmienie przepisów wskazuje, że w wypadku braku osiągnięcia przez cudzoziemca dochodów (przychodów) na terenie RP, nie będzie on podlegał podatkowi PIT, a przynajmniej nie będzie podlegał nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Niemniej w takich sprawach jak ta, decydujące znaczenie ma umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarta z państwem, z którego pochodzi cudzoziemiec-pracownik.

W podobnym przypadku, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał następującą interpretację indywidualną: 

mając na uwadze powyższe, w związku z wypłatą wynagrodzenia Pracownikowi, mającemu miejsce zamieszkania w Ukrainie, wykonującemu na terytorium Ukrainy pracę na podstawie umowy o pracę (tzw. praca zdalna), nie będą ciążyć na Państwu obowiązki płatnika. Przedmiotowe dochody nie będą bowiem podlegały opodatkowaniu w Polsce. W konsekwencji nie będą Państwo mieli z tego tytułu obowiązku obliczania, pobierania i odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy. Nie będą Państwo mieli również obowiązku sporządzania i przekazania informacji o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 z tytułu wypłaty tego wynagrodzenia.

(interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 24 marca 2022 r., sygn. 0112-KDIL2-1.4011.3.2022.2.KF)

Celowym również wydaje się zbadanie miejscowego prawa względem obowiązujących przepisów dotyczących podatków i składek na ubezpieczenie społeczne. Niniejszy przypadek, dla rozwiania wszelkich wątpliwości, wymaga uszczegółowienia przez Użytkownika w przedmiocie pochodzenia jego przyszłych pracowników i zasad współpracy. Mając zaś na względzie powołaną wcześniej interpretację Dyrektora KIS z dnia 24 marca 2022 r., warto rozważyć takie ukształtowanie umowy, aby możliwie dalece wyeliminować wątpliwości interpretacyjne dotyczące miejsca wykonywania pracy, tudzież zlecenia.

Na koniec polecamy zwrócenie się o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej przez Krajową Informację Skarbową.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 690 z późn. zm.);
2. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 z późn. zm.);
3. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 z późn. zm.).

Źródła:

1. Pismo z dnia 24.03.2022 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0112-KDIL2-1.4011.3.2022.2.KF;
2. pismo Centrali Zakładu Ubezpieczeń społecznych z dnia 6 października 2015 r., nr WPI/200000/43/1110/2015.