Porady biznesowe

Na czym polega wniosek o zabezpieczenie roszczenia majątkowego?

Przedsiębiorco - możesz zabezpieczyć swoje roszczenie jeszcze przed wniesieniem pozwu i od razu udać się do komornika!

Aktualnie obowiązujące przepisy umożliwiają złożenie tzw. wniosku o udzielnie zabezpieczenia roszczenia, czyli po udzieleniu zabezpieczenia przez sąd - uniemożliwienia dłużnikowi wyzbycia się majątku przez zakończeniem postępowania sądowego.

Na wstępie należy wskazać, że większość przedsiębiorców zainteresowana jest uzyskaniem zabezpieczenia roszczenia pieniężnego i to ten typ zabezpieczenia omawiamy w niniejszym dokumencie. W sytuacji gdy przedmiotem roszczenia nie jest roszczenie pieniężne sąd może udzielić zabezpieczenia w taki sposób, jaki stosownie do okoliczności uzna za odpowiedni, nie wyłączając sposobów przewidzianych dla zabezpieczenia roszczeń pieniężnych. W szczególności sąd może:

  1. unormować prawa i obowiązki stron lub uczestników postępowania na czas trwania postępowania;
  2. ustanowić zakaz zbywania przedmiotów lub praw objętych postępowaniem;
  3. zawiesić postępowanie egzekucyjne lub inne postępowanie zmierzające do wykonania orzeczenia;
  4. uregulować sposób roztoczenia pieczy nad małoletnimi dziećmi i kontaktów z dzieckiem;
  5. nakazać wpisanie stosownego ostrzeżenia w księdze wieczystej lub we właściwym rejestrze.

Ważne:

Przedsiębiorco, jeżeli obawiasz się, że Twój dłużnik może próbować wyzbyć się swojego majątku i tym samym w konsekwencji stać się wobec Ciebie niewypłacalny, przed rozpoczęciem postępowania sądowego - rekomendujemy złożenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia roszczenia. W takiej sytuacji po zakończeniu postępowania sądowego i nakazaniu przez Sąd zapłacenia Ci konkretnej sumy pieniężnej przez dłużnika, będziesz miał pewność, że dłużnik posiada środki, które zaspokoją Twoje roszczenie.

1. Kiedy można złożyć wniosek o zabezpieczenie roszczenia majątkowego?

Zgodnie z brzmieniem przepisów wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczenia majątkowego (w tym także roszczenia pieniężnego) można złożyć w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny. 
 
Sąd może udzielić zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania sądowego bądź gdy postępowanie jest już prowadzone. Po uzyskaniu tytułu wykonawczego przez osobę uprawnioną, dopuszczalne jest udzielenie zabezpieczenia tylko wtedy, jeżeli ma ono na celu zabezpieczenie roszczenia o świadczenie, którego termin spełnienia jeszcze nie nastąpił. (art. 730 k.p.c.) 
 
Celem postępowania zabezpieczającego jest tzw. zapewnienie ochrony prawnej czyli zapewnienie możliwości przeprowadzenia w przyszłości postępowania egzekucyjnego, które zakończy postępowanie sądowe w sprawie dochodzenia należnego roszczenia. Ponadto, w doktrynie i orzecznictwie wskazuje się także, że postepowanie zabezpieczające ma na celu także ułatwienie dochodzenia roszczeń poprzez usprawnienie postępowania egzekucyjnego oraz umożliwienie lub ułatwienie osiągnięcia innego celu postępowania (skuteczność orzeczeń niepodlegających wykonaniu w postępowaniu egzekucyjnym), tymczasowe zaspokojenie roszczeń uprawnionego.1
 

2. Kto może żądać udzielenia zabezpieczenia roszczenia?

Zgodnie z przepisami, zabezpieczenia roszczenia, może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia (art. 7301 § 1 k.p.c.).

Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie (art. 7301 § 2 k.p.c.).

Jak już opisano powyżej - przepisy nie wymagają udowodnienia roszczenia i interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia. Wystarczające jest uprawdopodobnienie obu tych podstaw zabezpieczenia.

Ustawodawca uznał, że aby można było mówić o interesie prawnym, muszą zaistnieć łącznie następujące okoliczności:

  • brak zabezpieczenia uniemożliwi wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub
  • w inny sposób poważnie utrudni lub uniemożliwi osiągnięcie celu postępowania.

Uprawdopodobnienie interesu prawnego, polega na wykazaniu (przedstawieniu we wniosku właściwej argumentacji), że brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. 

Co to oznacza?

Wierzyciel, który chce dochodzić zabezpieczenia roszczenia majątkowego powinien wskazać, że posiada podstawę do dochodzenia należności (np. opisać, że zawarł umowę sprzedaży, wydał produkt a kupujący nie zapłacił ceny). Wierzyciel powinien także załączyć do wniosku dokumenty potwierdzające opisany stan rzeczy (np. umowę sprzedaży, fakturę, potwierdzenie odbioru produktu). Następnie wierzyciel powinien wskazać, że brak zabezpieczenia roszczenia może utrudnić w przyszłości postępowanie egzekucyjne. W tym przypadku składający wniosek o udzielenie zabezpieczenia wierzyciel może wskazać np. że jego dłużnik wyzbywa się majątku, nie płaci swoim pracownikom, jest zagrożony upadłością. Takie twierdzenie powinno zostać uprawdopodobnione.

Według nauki uprawdopodobnienie, pojmowane jako środek zastępczy dowodu w ścisłym znaczeniu, niedający pewności ale wyłącznie prawdopodobieństwo twierdzenia o jakimś fakcie, stanowi odstępstwo od ogólnej reguły dowodzenia twierdzonych faktów na korzyść tej strony, której ustawa zezwala w określonym wypadku na uprawdopodobnienie faktu, na który się powołuje, zamiast udowadniania go. Jest to środek zwolniony z formalizmu zwykłego postępowania dowodowego – ma na celu przyspieszenie postępowania w sprawie.

W postępowaniu zabezpieczającym, to do sądu należy uznanie czy wnioskujący w należyty sposób uprawdopodobnił swoje roszczenie. Dlatego tak ważne jest dołączenie do wniosku szczegółowego uzasadnienia i wszelkich dokumentów potwierdzających fakty wskazane przez wnioskodawcę.

Uprawdopodobnienie, jako instytucja kodeksowa, odnosi się do sytuacji, w których ustawa procesowa nie wymaga ustalenia twierdzeń o faktach za pomocą dowodów, lecz zadowala się mniejszym stopniem pewności – uprawdopodobnieniem tych twierdzeń. Uprawdopodobnienie może być przeprowadzone przez sąd przy użyciu środków, które uzna on za właściwe, nie wyłączając środków dowodowych. Przy uprawdopodobnieniu nie jest jednak konieczne zachowanie szczególnych przepisów o postępowaniu dowodowym (art. 243 k.p.c.). Uprawdopodobnienie, w odróżnieniu od dowodu, nie daje zatem pewności co do prawdziwości twierdzenia o istnieniu konkretnego roszczenia, lecz sprawia, że twierdzenie to staje się prawdopodobne[1].

Zgodnie z tezą przedstawioną w orzecznictwie uprawdopodobnienie może nastąpić także za pomocą środków dowodowych, które wymagają podjęcia przez sąd czynności dowodowej[2].

W praktyce częstym środkiem uprawdopodobnienia są pisemne oświadczenia osób trzecich, których podpis bywa czasem urzędowo poświadczony[3].

Do uprawdopodobnienia twierdzeń w postępowaniu zabezpieczającym odnoszą się ogólne reguły dotyczące uprawdopodobnienia stosowane w postępowaniu cywilnym. Wykazanie prawdopodobieństwa roszczenia może być przeprowadzone za pomocą takich niesformalizowanych środków, jak pisemne oświadczenia osób trzecich, nieformalne przesłuchanie stron lub strony bądź świadków, dokumenty.

Przedmiotowy interes prawny, o którym mowa powyżej, można definiować jako obiektywną, czyli rzeczywiście istniejącą potrzebą ochrony prawnej. Interes powinien być konkretny, indywidualny, dający się zaspokoić poprzez wydanie decyzji. Pojęcie interesu prawnego należy interpretować szeroko, przy czym nie musi być to interes majątkowy, może to też być interes niemajątkowy.

Należy pamiętać, że wniosek może zostać złożony w imieniu własnym bądź przez profesjonalnego pełnomocnika, który wniosek składa na podstawie udzielonego mu pełnomocnictwa.

3. Jak można zabezpieczyć roszczenie pieniężne?

Sposoby zabezpieczenia dla roszczeń pieniężnych natomiast zostały wskazane w art. 747 k.p.c. zgodnie, z którym zabezpieczenie roszczeń pieniężnych następuje przez:

  • „zajęcie ruchomości, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunku bankowego albo innej wierzytelności lub innego prawa majątkowego;
  • obciążenie nieruchomości obowiązanego hipoteką przymusową;
  • ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania nieruchomości, która nie ma urządzonej księgi wieczystej lub której księga wieczysta zaginęła lub uległa zniszczeniu;
  • obciążenie statku albo statku w budowie hipoteką morską;
  • ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu;
  • ustanowienie zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym obowiązanego albo zakładem wchodzącym w skład przedsiębiorstwa lub jego częścią albo częścią gospodarstwa rolnego obowiązanego”.

We wniosku o udzielenie zabezpieczenia roszczenia należy wskazać - w jaki sposób oczekujemy udzielenia zabezpieczenia. Sąd nie może bowiem orzec w inny sposób niż ten przez nas żądany.

4. Gdzie należy złożyć wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczenia pieniężnego?

Aby ustalić właściwość sądu najpierw musimy wskazać, czy postępowanie główne już się toczy czy jeszcze nie zostało wszczęte.

Jeżeli postępowanie nie zostało jeszcze wszczęte wniosek składamy do sądu, właściwego do rozpoznania postępowania głównego w pierwszej instancji, a z braku tej podstawy lub w przypadku, w którym postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia miałoby być wykonane w okręgach różnych sądów - sąd rejonowy dla m.st. Warszawy.

Trochę bardziej skomplikowanie sytuacja przedstawia się, gdy chcemy złożyć wniosek o zabezpieczenie w postępowaniu, które już się toczy.

W takiej sytuacji składamy wniosek do sądu, w którym postępowanie się toczy (postępowanie takie może być już prowadzone w drugiej instancji).

Wyjątkiem od tej zasady, jest sytuacja, gdy postępowanie toczy się przed Sądem Najwyższym – wtedy nasz wniosek o udzielenie zabezpieczenia powinien zostać skierowany do właściwego do rozpoznania sprawy w pierwszej instancji.

3. Co należy wskazać we wniosku o udzielenie zabezpieczenia roszczenia pieniężnego?

Wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczenia pieniężnego jest pismem procesowym, w związku z czym powinien spełniać wszelkie wymogi dla pisma procesowego wskazane w art. 126 k.p.c.

Zgodnie z brzmieniem art. 126 k.p.c. każde pismo procesowe powinno zawierać:

  • „oznaczenie sądu, do którego jest skierowane;
  • imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
  • oznaczenie rodzaju pisma;
  • osnowę wniosku lub oświadczenia;
  • w przypadku gdy jest to konieczne do rozstrzygnięcia co do wniosku lub oświadczenia - wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie, oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów;
  • podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
  • wymienienie załączników.”

Ponadto, do wniosku powinny zostać dołączone wszystkie załączniki wymienione we wniosku. w liczbie egzemplarzy odpowiadającej liczbie odpisów wniosku. Czyli, jeżeli wnosimy o udzielenie zabezpieczenia roszczenia wynikającego z powyżej już przywoływanej umowy sprzedaży, której stroną byliśmy my i przedsiębiorca X – to do wniosku należy dołączyć:

  • oryginał wniosku wraz z załącznikami (dla sądu);
  • odpis wniosku wraz z załącznikami dla przedsiębiorcy X.

Jeżeli wniosek jest pierwszym pismem w sprawie (czyli dopiero po udzieleniu zabezpieczenia będziemy kierować pozew), nasz wniosek powinien dodatkowo zawierać:

  • oznaczenie przedmiotu sporu,
  • oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron albo, w przypadku gdy strona jest przedsiębiorcą wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej - adres do korespondencji wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej,
  • oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy przedstawicieli ustawowych i pełnomocników stron,
  • numer PESEL lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) Wnioskodawcy będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku lub
  • numer w KRS, a w przypadku jego braku - numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP wnioskodawcy niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.

Jeżeli wniosek składamy do postępowania, które już się toczy powinniśmy także wskazać sygnaturę akt prowadzonego już postępowania.

4. Opłata od wniosku o udzielenie zabezpieczenia roszczenia pieniężnego

Wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczenia majątkowego powinien zostać właściwie opłacony.

Zgodnie z art. 69 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych od wniosku o udzielenie zabezpieczenia roszczenia pieniężnego złożonego przed wniesieniem pisma wszczynającego postępowanie pobiera się czwartą część opłaty należnej od pozwu o to roszczenie. Opłatę należy uiścić na właściwy numer rachunku bankowego sądu, do którego wnoszony jest pozew.

Jeżeli wnosimy wniosek w postępowaniu, które już się toczy nie trzeba dodatkowo uiszczać opłaty sądowej.

Należy także pamiętać, że jeżeli strona jest w postępowaniu reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wraz z wnioskiem należy przedstawić pełnomocnictwo oraz potwierdzenie uiszczenia opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17, 00 zł.

Podstawa prawna:

  • Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego (Dz.U.2021.1805);
  • Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. O kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2021.2257 t.j.).

5. Zażalenie

Na postanowienie sądu pierwszej instancji w przedmiocie zabezpieczenia przysługuje zażalenie. Zażalenie przysługuje również na postanowienie sądu drugiej instancji o udzieleniu zabezpieczenia, z wyjątkiem postanowienia wydanego w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji. Zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji rozpoznaje sąd drugiej instancji. Na postanowienie sądu drugiej instancji przysługuje zażalenie do innego składu tego sądu. Przy czym sąd może uchylić zaskarżone postanowienie tylko gdy zachodzi nieważność postępowania.

 


[1] E. Stefańska [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom II. Art. 478-1217, wyd. IV, red. M. Manowska, Warszawa 2021, art. 730.
[2] por. M. Iżykowski, Charakterystyka prawna uprawdopodobnienia w postępowaniu cywilnym, NP 1980, nr 3, s. 71 i n.

[3] Orzeczenie SN z dnia 19 czerwca 1951 r., C 398/51, OSN(C) 1951, nr 3, poz. 89l

[4] Postanowienie SN z dnia 12 października 2006 r., I BU 5/06, LEX nr 489023; postanowienie SN z dnia 16 grudnia 2005 r., I CNP 37/05, LEX nr 1615067; wyrok SN z dnia 23 listopada 2007 r., IV CSK 228/07, OSNC-ZD 2010, nr C, s. 88.

Zabezpieczenie roszczeń pieniężnych

Zawierając umowę, nawet przy wyjątkowo zgodnych negocjacjach jej treści, warto jest umieścić postanowienia, stanowiące zabezpieczenie jej prawidłowego wykonania. Celem zabezpieczenia wprowadzonego w umowie jest „przymuszenie” bądź „zachęcanie” do wykonania wskazanych w umowie zobowiązań. W przypadku niewykonania zobowiązań, stronie przeciwnej przysługują uprawnienia wskazane w zabezpieczeniu, które z założenia są niekorzystne dla strony, która nie wykona swojego zobowiązania.

Poniżej przedstawiamy tabelkę z omówieniem zabezpieczeń właściwych dla roszczeń pieniężnych.


Pobierz poradnik

Pamiętaj:
Wpisz nasz KRS 0000318482 w Deklaracji Podatkowej Twój e-PIT
Dziękujemy!

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT