Pytanie z dnia 27 kwietnia 2017
Przedstawiony problem: Rozszerzenie jednoosobowej działalności gospodarczej oraz świadczenie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej przez męża usług na rzecz działalności żony.
Odpowiedź: Każdy przedsiębiorca ma prawo do poszerzenia zakresu prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Z prawnego punktu widzenia nie ma żadnych przeciwskazań, aby mąż w ramach prowadzonej przez siebie odrębnej działalności, świadczył usługi na rzecz firmy żony.
Zgodnie z art. 30 pkt 1. ust. 1 i 2 u.s.d.g., każdy przedsiębiorca ma obowiązek dokonać aktualizacji danych dotyczących jego działalności, w tym również poszerzenia jej zakresu. Wniosek o zmianę wpisu w CEIDG należy złożyć najpóźniej w terminie 7 dni od dnia zmiany danych, czyli od momentu rozszerzenia profilu działalności.
Brak zmiany danych dotyczących działalności prowadzić może do zastosowania art. 601 § 1 i 2 k.w. Zgodnie z § 1 ww. art. przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą bez wymaganego zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej, wpisu do rejestru działalności regulowanej lub bez wymaganej koncesji albo zezwolenia, podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny. Nie zgłoszenie do ewidencji działalności gospodarczej zmian danych objętych wpisem, nakłada na przedsiębiorcę taką samą karę (§ 2 ww. art.).
Każdy z małżonków ma prawo do prowadzenia indywidualnej działalności gospodarczej, jako odrębne podmioty gospodarcze. Nieistotny jest tu fakt istnienia/bądź nie, pomiędzy nimi wspólności majątkowej lub treści intercyzy, ale ma znaczenie czy prowadzą działalność w ramach odrębnego majątku osobistego.
Zgodnie z ustawą PIT, każdy z małżonków jest odrębnym podatnikiem. Natomiast art. 6 ust. 2 ustawy PIT przyznaje małżonkom możliwość wspólnego opodatkowania pod warunkiem istnienia pomiędzy nimi wspólności majątkowej przez cały rok podatkowy, jednak jest to tylko możliwość, a nie przymus. Każdy z małżonków powinien prowadzić ewidencję przychodów i rozliczać się samodzielnie w ramach prowadzonej przez siebie działalności.
W przypadku, gdy małżonkowie prowadzą samodzielnie oddzielne działalności zaistnieć może sytuacja, że będą chcieli podjąć współpracę pomiędzy swoimi przedsiębiorstwami, np. firma żony będzie chciała dokonać zakupu usług/towarów od firmy męża (bądź w drugim kierunku). Z prawnego punktu widzenia nie ma żadnych przeszkód, aby dokonać transakcji pomiędzy prowadzonymi przez małżonków działalnościami. Rozliczenie takich transakcji powinno nastąpić na zasadach ogólnych. Firma usługodawcy/sprzedającego (jeden z małżonków) po zakończeniu świadczenia usługi/sprzedaży towaru wystawia fakturę z opodatkowaniem świadczenia VAT, a kupujący (drugi z małżonków) uiszcza należność i ma prawo ująć wydatek w kosztach prowadzonego przedsiębiorstwa (kwalifikuje odpowiednio, jako koszt podatkowy).
Warunkiem rozliczenia jest konieczność dokonania zakupu faktycznie w celach firmowych (związek z prowadzoną działalnością). Każdy wydatek musi być prawidłowo udokumentowany, musi posiadać związek z przychodem lub zachowaniem/zabezpieczeniem źródła przychodu. Organy podatkowe niejednokrotnie poddają szczegółowej kontroli transakcje pomiędzy małżonkami, w związku z czym, rekomendujemy żeby pamiętać o prawidłowym udokumentowaniu rachunku oraz zastosowaniu właściwej ceny, aby uchronić się od zarzutu wykorzystania istniejących powiązań rodzinnych dla zaniżenia dochodu jednego z podmiotów. Transakcje pomiędzy firmami małżonków powinny odbywać się na zasadach takich jak z innymi podmiotami. Należy więc wystrzegać się zaniżania cen.
Zgodnie z art. 23 ust.1 pkt 10 ustawy PIT, kosztem uzyskania przychodu nie jest wartość własnej pracy podatnika, czy jego małżonka, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki niebędącej osobą prawną – także małżonków i małoletnich dzieci wspólników tej spółki.
W interpretacji indywidualnej z dnia 12 marca 2012 roku (sygn. PTPB1/415-18/12-2/AG), dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi wskazał że:
(…) w sytuacji gdy Wnioskodawczyni oraz Jej mąż prowadzą odrębnie działalność gospodarczą, a mąż w ramach prowadzonej działalności świadczył będzie na rzecz prowadzonego przez Wnioskodawczynię przedszkola usługi, to tego typu usług nie należy kwalifikować jako pracy własnej małżonka, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jest to bowiem usługa świadczona przez odrębny podmiot gospodarczy - odrębnego przedsiębiorcę. (...)
W interpretacji indywidualnej z dnia 12 czerwca 2013 roku, dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi (sygn. IPTPB1/415-182/13-4/KSU) wskazał że:
(...) gdy Wnioskodawczyni oraz Jej mąż prowadzą odrębnie działalności gospodarcze, a mąż w ramach prowadzonej działalności będzie świadczył usługi wypożyczania mebli na rzecz firmy Wnioskodawczyni, to tych usług nie należy kwalifikować jako pracy własnej małżonka, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Są to bowiem usługi świadczone przez odrębny podmiot gospodarczy - odrębnego przedsiębiorcę. W takiej sytuacji wartość usługi świadczonej przez firmę męża na rzecz firmy prowadzonej przez Wnioskodawczynię będzie mogła stanowić dla Niej koszty uzyskania przychodów, pomniejszające osiągnięty z działalności gospodarczej przychód, jeśli poniesiony wydatek spełniał będzie przesłanki wskazane w przepisie art. 22 ust. 1 ww. ustawy, przy jednoczesnym spełnieniu pozostałych przesłanek, w szczególności wynikających z art. 24d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dodanego na mocy art. 3 pkt 5 ustawy z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Dz. U. z 2012 r., poz. 1342) (...).
Organ skarbowy wskazał, że w przypadku sprzedaży między firmami małżonków dochodzi do faktycznej, udokumentowanej i uzasadnionej transakcji gospodarczej, która będzie podlegała rozliczeniu na zasadach ogólnych.
Jeżeli chodzi o podatek VAT, to jako podatek od towarów i usług, podlega zaliczeniu i zapłacie z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usług. Podlegają mu osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. Stawka podstawowa podatku VAT wynosi 23%.
W zakresie wyboru formy opodatkowania rekomendujemy zapoznanie się z instrukcją, znajdującą się na stronie serwisu mikroporady.pl.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r., o swobodzie działalności gospodarczej (tj. Dz. U. 2016, poz. 1829), jako: u.s.d.g.
- Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tj. Dz. U. 2015, poz. 1094), dalej jako: k.w.
- Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r., o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. 2016, poz. 2032), dalej jako: ustawa PIT
