W jakim terminie konsument może odstąpić od umowy sprzedaży? - mikroPorady.pl

Użytkownik serwisu zadał pytanie dotyczące terminu przysługującego konsumentowi na zgłoszenie zwrotu towaru/przedstawienie oświadczenia o zwrocie oraz wskazanie czy najtańszym sposobem dostawy towaru może być odbiór osobisty.

1. Jaki termin przysługuje konsumentowi na zgłoszenie zwrotu towaru/przedstawienie oświadczenia o zwrocie?

Prawo do odstąpienia od umowy

Wzajemne prawa i obowiązki związane wynikające z relacji konsumenta i przedsiębiorcy na tle sprzedaży dokonanej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa (np. w drodze sprzedaży internetowej) regulują przepisy Ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 287, dalej: „Ustawa o prawach konsumenta”).

Modelowo konsument ma 14 dni odstąpienie od umowy zawartej w takich okolicznościach (art. 27 Ustawy o prawach konsumenta). Jednocześnie jednak, jeśli konsument nie został poinformowany przez przedsiębiorcę o prawie odstąpienia od umowy, prawo to wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia upływu pierwotnego, czternastodniowego terminu (art. 29 ust. 1 Ustawy o prawach konsumenta).

Obowiązek zwrotu towaru

Wedle art. 34 ust. 1 Ustawy o prawach konsumenta, kupujący terminowo odstąpiwszy od umowy ma obowiązek zwrócić zakupioną rzecz przedsiębiorcy lub przekazać ją osobie upoważnionej przez przedsiębiorcę do odbioru niezwłocznie, jednak nie później niż 14 dni od dnia, w którym doszło do odstąpienia od umowy.

W momencie dokonania skutecznego złożenia przez konsumenta oświadczenia o odstąpieniu od umowy, umowa przestaje istnieć. Obowiązek zwrotu towaru jest następstwem tej okoliczności. Nie jest on jednak warunkiem uznania odstąpienia.

Istnieje zatem możliwość, że konsument skutecznie odstąpi od umowy, zażąda zwrotu środków, jednak nie podejmie jednocześnie sam działań dotyczących zwrotu otrzymanego towaru.

Prawa przedsiębiorcy w przypadku braku zwrotu towaru

Odstąpienie od umowy przez konsumenta sprawia jednak, że własność sprzedanego towaru znów przysługuje z mocy prawa przedsiębiorcy, który ma zatem prawo żądać (oraz dochodzić sądownie realizacji tego żądania) zwrotu towaru.

Skierowane wobec konsumenta roszczenie o zwrot rzeczy, której zwrotu konsument zaniechał, przedawnia się zgodnie z przepisami prawa cywilnego w terminie 3 lat z uwagi na powiązanie go z prowadzoną działalnością gospodarczą (art. 118 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 z późn. zm.). Dodatkowo, przedsiębiorca może domagać się odszkodowania za ewentualne szkody poniesione z uwagi na brak terminowego zwrotu towaru (chociażby w przypadku niedojścia do skutku transakcji z innym zainteresowanym klientem).

Przedsiębiorca ma jednak po swojej dodatkowy mechanizm, który nie wymaga działań przed sądem. Zgodnie z art. 32 ust. 3 Ustawy o prawach konsumenta:

jeżeli przedsiębiorca nie zaproponował, że sam odbierze rzecz od konsumenta, może wstrzymać się ze zwrotem płatności otrzymanych od konsumenta do chwili otrzymania rzeczy z powrotem lub dostarczenia przez konsumenta dowodu jej odesłania, w zależności od tego, które zdarzenie nastąpi wcześniej.

Ten mechanizm może stanowić ochronę przedsiębiorcy przed działaniami potencjalnych nieuczciwych klientów, którzy mogliby w innej sytuacji liczyć na uzyskanie zwrotu pieniędzy przed podjęciem przez nich jakichkolwiek działań dotyczących zwrotu towaru. Korzystając z tej regulacji przedsiębiorca może bowiem dokonać zwrotu środków dopiero po otrzymaniu z powrotem towaru lub na podstawie dowodów, że konsument przystąpił do zwrotu towaru (np. nadał przesyłkę pocztą i przesłał przedsiębiorcy skan dowodu jej nadania).

Chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat?

Pokaż materiały

Jeżeli interesuje Cię ten temat przeczytaj także:

poradę „Kiedy i jak mikro przedsiębiorca może dokonać zwrotu towaru?”;
poradę eksperta „Zwrot towaru zakupionego na odległość pomiędzy przedsiębiorcami”;
poradę eksperta „Zwrot na podstwie przepisów o rękojmi”

2. Czy za najtańszy sposób dostawy towaru może być uznawany odbiór osobisty?

Opisany obowiązek przedsiębiorcy wynika z art. 33 Ustawy o prawach konsumenta, wedle którego:

jeżeli konsument wybrał sposób dostarczenia rzeczy inny niż najtańszy zwykły sposób dostarczenia oferowany przez przedsiębiorcę, przedsiębiorca nie jest zobowiązany do zwrotu konsumentowi poniesionych przez niego dodatkowych kosztów.

W konsekwencji: przedsiębiorca ma zwrócić konsumentowi koszty przesyłki w wysokości odpowiadającej najtańszemu sposobowi jej dostarczenia.

W cytowanym przepisie mowa o „sposobie dostarczenia rzeczy”. Z tym pojęciem nie należy jednak zestawiać „odbioru osobistego, gdyż darmowy odbiór towaru przez klienta w miejscu działalności przedsiębiorcy nie stanowi „sposobu dostarczenia rzeczy” przywołanego w art. 33 Ustawy o prawach konsumenta.

Warto mieć dodatkowo na uwadze, że zgodnie z art. 34 ust. 3 Ustawy o prawach konsumenta, prawodawca wskazuje, że przesłanie produktu pocztą stanowi „zwyczajny” model przesyłki.

Podsumowując, oferowanie przez przedsiębiorcę darmowego odbioru osobistego nie ogranicza jego obowiązku zwrotu kosztów przesyłki – przy ocenie ram obowiązkowego zwrotu środków należy brać pod uwagę koszt najtańszego sposobu dostawy („dostarczenia”) towaru, np. w drodze przesyłki pocztą.

Chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat?

Pokaż materiały

Porada została przygotowana przez prawników Kancelarii Gessel, Koziorowski Sp. k.

Podstawa prawna(stan na dzień 20.05.2020 roku):

Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 287),
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 z późn.zm).

Zabezpieczenie roszczeń pieniężnych

Zawierając umowę, nawet przy wyjątkowo zgodnych negocjacjach jej treści, warto jest umieścić postanowienia, stanowiące zabezpieczenie jej prawidłowego wykonania. Celem zabezpieczenia wprowadzonego w umowie jest „przymuszenie” bądź „zachęcanie” do wykonania wskazanych w umowie zobowiązań. W przypadku niewykonania zobowiązań, stronie przeciwnej przysługują uprawnienia wskazane w zabezpieczeniu, które z założenia są niekorzystne dla strony, która nie wykona swojego zobowiązania.

Poniżej przedstawiamy tabelkę z omówieniem zabezpieczeń właściwych dla roszczeń pieniężnych.

Pobierz poradnik