Zabezpieczenie dotacji – osoba niepełnosprawna

Pytanie z dnia 20 stycznia 2018

PYTANIE: Gdzie i za jakie pieniądze znaleźć produkt na zabezpieczenie dotacji ?

Podstawy prawne:

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm.),
• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tj. Dz. U. z dn. 13.06.2013r. poz. 674, z późn. zm.),
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 października 2007r. w sprawie przyznawania osobie niepełnosprawnej środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej (Dz.U. z 2007r, Nr 194, poz. 1403, z późn. zm.),
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 lipca 2017 r. w sprawie dokonywania z Funduszu Pracy refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy oraz przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej (Dz.U.2017.1380),
• Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 1998/2006 z dn. 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE do pomocy de minimis (Dz. Urz. WE L 379 z dnia 28.12.2006r.).

Osoba niepełnosprawna, w tym o statusie bezrobotnego, może rozpoczynać i prowadzić działalność gospodarczą w oparciu o finansowanie ze źródeł zewnętrznych.

Należą do nich:

• środki z Funduszu Pracy;
• środki z Unii Europejskiej na rozpoczęcie działalności;
• środki z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

W każdym z powyższych przypadków, przepisy przewidują sformalizowaną procedurę wnioskową, której jednym z elementów obligatoryjnych, w przypadku pozytywnie rozpatrzonego wniosku o dotację / dofinansowanie, jest zawarcie przez właściwy organ (starosta, powiatowy urząd pracy, organizacje pożytku publicznego, PFRON) z wnioskodawcą umowy o dofinansowanie.

Umowa ta jest umową cywilno-prawną, która przed podpisaniem podlega negocjacjom pomiędzy stronami tj. właściwym z uwagi na charakter pomocy organem, a wnioskodawcą. Warunkiem koniecznym (z mocy prawa) udzielenia pomocy jest przedłożenie przez wnioskodawcę zabezpieczenia zwrotu dofinansowania. Katalog form zabezpieczenia jest przewidziany przez przepisy prawa – patrz odpowiednio: par. 10 ww w pkt 4 Rozporządzenia oraz par. 6 ww w pkt 3 Rozporządzenia. Wybór formy zabezpieczenia należy do wnioskodawcy i podlega negocjacjom przed ustaleniem treści ww umowy.

Z uwagi na ww regulacje Rozporządzeń należy przyjąć obowiązywanie katalogu zamkniętego form zabezpieczeń wskazanych w tym uregulowaniu. Przepis ten stwarza zatem możliwość proponowania przez wnioskodawcę formy zabezpieczenia wskazanego w tym katalogu. Natomiast uwzględnienie wnioskowanego zabezpieczenia zależy od organu (starostów, powiatowych urzędów pracy, opp, PFRON-u) i oceny wiarygodności proponowanych przez wnioskodawców form zabezpieczenia. Stosownie do upoważnienia, zawartego w art. 46 ust. 6 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, minister pracy i polityki społecznej określa jedynie formy zabezpieczenia ewentualnego zwrotu środków, natomiast starostowie - szczegółowe zasady dotyczące zabezpieczeń.

Katalog form zabezpieczenia obejmuje:

• poręczenie – jest formą zabezpieczenia na zasadzie umowy cywilnoprawnej, w której poręczyciel – osoba fizyczna zobowiązuje się wobec wierzyciela, że wykona zobowiązania dłużnika, jeżeli on sam nie będzie mógł ich wykonać. Poręczenie może też zostać udzielone przez osoby prawne (czyli firmy, np. sp. z o.o.).
• weksel z poręczeniem wekslowym (awal) – przy takiej formie zabezpieczenia należy wybrać poręczyciela, który poręcza za cudzy dług wekslowy. Poręczyciel wekslowy (awalista) odpowiada wówczas za zapłatę weksla w takim samym stopniu jak osoba, za której dług wekslowy poręczył. Wymagane jest notarialne poświadczenie podpisów poręczycieli na wekslu.
• gwarancję bankową – to szczególna forma gwarancji samoistnej, w której rolę gwaranta przyjmuje bank. Umowa gwarancji bankowej jest pisemnym zobowiązaniem banku do zapłaty kwoty maksymalnej wskazanej w gwarancji, w przypadku gdy zleceniodawca gwarancji, na którego została wystawiona, nie wywiąże się ze swojego zobowiązania. Na podstawie podpisanej umowy o dofinansowanie, w której wskazana jest kwota wraz z odsetkami bank wystawia gwarancję na okres obowiązywania umowy o dofinansowanie.
• zastaw na prawach lub rzeczach – przy tej formie gwarancji cechą istotną jest to, że zastaw zostaje ustanowiony na rzeczach ruchomych lub na niektórych prawach zbywalnych, np. akcjach, obligacjach. W przypadku rzeczy ruchomych ich wartość liczona jest na podstawie orzeczenia rzeczoznawcy, które wnioskodawca wykonuje na koszt własny. W celu ustanowienia zastawu rejestrowego konieczne jest zawarcie umowy zastawu. Na jej podstawie ustanawia się na określonej ruchomości takie zabezpieczenie oraz wpis zastawu do rejestru zastawów. Umowa zawierana jest pomiędzy wierzycielem, a osobą uprawnioną do rozporządzania rzeczą mającą stanowić przedmiot zastawu.
• blokadę rachunku bankowego – to forma gwarancji, w której wierzyciel upoważnia bank do zablokowania na jego koncie bankowym określonej kwoty oraz pobrania po upływie odpowiedniego terminu środków niezbędnych do pokrycia powstałej wierzytelności; Blokada polega zatem na tym, że na rachunku bankowym zostaje zablokowana kwota środków pieniężnych w celu zabezpieczenia wykonania określonego zobowiązania. W czasie obowiązywania blokady posiadacz rachunku bankowego nie może dysponować zablokowanymi środkami, ani też podejmować środków będących przedmiotem blokady.
• akt notarialny o poddaniu się egzekucji – jest to forma zabezpieczenia, w której akt notarialny na podstawie art. 777 k.p.c. stanowi podstawę do przeprowadzenia egzekucji do wysokości przyznanych środków wraz z należnymi odsetkami (zawierający również zgodę współmałżonka w przypadku małżeństw). W akcie notarialnym może być wskazane, z których składników majątku dłużnika i jakimi środkami egzekucyjnymi zostanie przeprowadzona egzekucja. Na podstawie podpisanej umowy o dofinansowanie, w której wskazana jest kwota wraz z odsetkami notariusz wystawia akt na rzecz organu udzielającego dotacji na okres obowiązywania umowy o dofinansowanie. Wnioskodawca może negocjować z organem, aby kosztu aktu notarialnego pokrył ten ostatni.

Reasumując;

zabezpieczenie jest warunkiem sine qua non (z mocy prawa) otrzymania wsparcia w drodze dotacji/dofinansowanie,
katalog dopuszczalnych form zabezpieczenia jest przewidziany przepisami prawa i ma charakter zamknięty,
wybór rodzaju zabezpieczenia zależy od wnioskodawcy,
warunki udzielanego przez wnioskodawcę zabezpieczenia podlegają negocjacjom z organem udzielającym dotacji/dofinansowanie,
przed podjęciem decyzji co do wyboru rodzaju zabezpieczenia, wnioskodawca powinien uzyskać wyczerpujące informacje od organu co do warunków przewidzianych dla poszczególnych rodzajów zabezpieczenia, gdyż mogą się one różnić (patrz wyżej).
„Produktem” na zabezpieczenie dotacji może być więc zarówno zastaw rejestrowy na rzeczy ruchomej o adekwatnej wartości (koszt wyceny przez rzeczoznawcę plus koszty umowy zastawu), jak i akt notarialny o poddaniu się dobrowolnie egzekucji z tego aktu ze wskazaniem z jakich składników majątku może być egzekucja przeprowadzona (koszty aktu notarialnego).