Zawieszenie działalności gospodarczej, a podpisanie umowy o udzielanie świadczeń

Zgodnie z ustawą  – Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca ma prawo do zawieszenia prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, jeżeli nie zatrudnia pracowników. Okres zawieszenia wynosi minimum 30 dni i może trwać przez 24 miesiące. Co do zasady w okresie zawieszenia nie można wykonywać czynności wchodzących w zakres prowadzonej firmy i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Zawieszenie działalności gospodarczej nie oznacza jednak, że przedsiębiorca ma zakaz dokonywania wszystkich czynności związanych z prowadzeniem swojej firmy. Art. 25 pkt. 2 ustawy wskazuje, jakie czynności w okresie zawieszenia są dopuszczalne. Jest to szeroki katalog czynności, których wykonanie jest możliwe w tym okresie. W okresie zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca może:

1. może wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów;
2. może przyjmować należności i jest obowiązany regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
3. może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;
4. ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
5. wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa;
6. może osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
7. może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą.

Przejaw każdej innej aktywności poza wskazanymi powyżej byłby uznawany za naruszenie przepisów ustawy.

Ustawodawca zezwolił przedsiębiorcy na wykonywanie wszelkich czynności niezbędnych do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. Czynności te muszą być jednak niezbędne i nie powinny wykraczać poza ten zakres. Naruszenie kwestii “niezbędności” mogłoby spowodować, że dokonana podczas zawieszenia czynność będzie niezgodna z prawem. Co więcej, spowodowanie osiągnięcia ewentualnych przychodów poza finansowymi, czy wynikającymi z działalności prowadzonej jeszcze przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej również naruszałoby przepisy ustawy. Jednak czy przyjęcie zaliczki podczas zawieszenia działalności na poczet przyszłych okresów, w których działalność będzie odwieszona (np. rozpocznie się sezon) lub podpisanie umowy na świadczenie usług jest dozwolone?

W zakresie czynności niezbędnych do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów w piśmiennictwie daje się zauważyć stanowisko, które wskazuje, iż w trakcie zawieszenia działalności pozyskiwanie nowych klientów i pobieranie od nich zaliczek może być uznawane za czynności niezbędne do zachowania źródła przychodów. Niestety to stanowisko często jest podważane przez urzędy skarbowe. Urzędy skarbowe dopuszczają pobieranie zaliczek tylko w stosunku do umów, które zostały zawarte przed zawieszeniem działalności.Jednak Czy przyjęcie zaliczki podczas zawieszenia działalności na poczet przyszłych okresów, w których działalność będzie odwieszona (np. rozpocznie się sezon) lub podpisanie umowy na świadczenie usług jest dozwolone?

Szczególną grupą przedsiębiorców, której dotyczy to zagadnienie są osoby prowadzące działalność sezonową np. wynajem domków letniskowych czy organizacja wycieczek. Standardową czynnością przedsiębiorców prowadzących działalność o takim charakterze jest przyjmowanie od klientów zaliczek na poczet przyszłego wykonania usług. Głównie ze względu na politykę rezerwacji, która bezwzględnie ma na celu zabezpieczenie osiągania przychodów z działalności o charakterze sezonowym. Na gruncie podatku dochodowego rozliczanego na zasadach ogólnych czy też karty podatkowej otrzymanie zaliczki zwykle nie powoduje powstania przychodu (art. 14 ust. 3 pkt 1 updof), a obowiązek podatkowy powstaje jedynie na gruncie podatku VAT (co dotyczy czynnych podatników VAT). Skoro w związku z otrzymaną zaliczką nie powstaje przychód, a jej przyjęcie, w tym przypadku, ma na celu zabezpieczenie źródła przychodów to można by uznać, że podczas okresu zawieszenia działalności dopuszcza się przyjmowanie zaliczek na poczet przyszłych usług jeżeli z ich charakteru wynika, iż stanowią one niezbędne czynności prowadzące do zabezpieczenia otrzymania przyszłych przychodów. Jak wynika z praktyki gospodarczej pobrana zaliczka daje dużo większą pewność, iż rezerwujący usługę klient z niej skorzysta i się nie rozmyśli. Zaliczka bowiem nie ma charakteru zwrotnego. Stanowi więc dla przedsiębiorcy z pewnością formę zabezpieczenia.

Powyższe potwierdza wydana w dniu 9 kwietnia 2013 r. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy interpretacja indywidualna (ITPB1/415-56/13/WM) w której stwierdzono: 

(…) w przypadku zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, w którym to Wnioskodawca nie świadczy usług wynajmu miejsc noclegowych i krótkotrwałego zakwaterowania oraz nie osiąga bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej - nie pobiera się podatku opłacanego w formie karty podatkowej za cały okres zawieszenia w wysokości 1/30 miesięcznej należności za każdy dzień zawieszenia. Przyjmowanie rezerwacji na sezon, w którym wynajmowane są przez Wnioskodawcę domki letniskowe oraz przyjmowanie zaliczek na poczet tych rezerwacji, można uznać za czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, bowiem niewątpliwie są to czynności mające na celu pełne wykorzystanie w okresie sezonu posiadanych przez Wnioskodawcę miejsc noclegowych. Zatem opisane we wniosku czynności podejmowane przez Wnioskodawcę w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, nie powodują konieczności podejmowania przez Niego działalności gospodarczej i zapłaty podatku w formie karty podatkowej.

W kwestii zatem przyjmowania zaliczek podczas zawieszonej działalności i zgodności z prawem decydował będzie przede wszystkim charakter przyjętej zapłaty.

Analogicznie stanowisko można przyjąć w sytuacji przedstawionej przez użytkownika. Podpisanie umowy na świadczenie usług w miesiącu, kiedy działalność była zawieszona może stanowić dla przedsiębiorcy formę zabezpieczenia. Jeżeli z podpisaną  umową nie powstaje przychód, a jej podpisanie, ma na celu zabezpieczenie źródła przychodów to można by uznać, że podczas okresu zawieszenia działalności dopuszcza się podpisywanie umów na poczet przyszłych usług jeżeli z ich charakteru wynika, iż stanowią one niezbędne czynności prowadzące do zabezpieczenia otrzymania przyszłych przychodów. Jeżeli zaś z tytułu podpisanej w grudniu 2021 r. przedsiębiorca osiągnie przychód w ramach zawieszonej działalności gospodarczej będzie to stanowiło naruszenie przepisów.

Podsumowując, podpisywanie umów czy przyjmowanie zaliczek podczas zawieszonej działalności i zgodności z prawem decydował będzie przede wszystkim charakter wykonanej czynności. Kluczową kwestią jest rozstrzygnięcie, czy wykonana czynność jest niezbędna do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów oraz czy generuje przychód.

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT.

Stan prawny na dzień 31 grudnia 2021 r.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 162).