Złożenie pozwu w sądzie po umorzeniu w EPU

Użytkownik naszego serwisu przesłał nam zapytanie, zgodnie z którym złożył w EPU 31 grudnia 2020 pozew dot. nieopłaconego prze najemcę mojego mieszkania czynszu za kilka miesięcy w 2017 r. (ostatni: lipiec 2017). Użytkownik serwisu wskazuje „Nie wiedziałem, że EPU uwzględnia tylko roszczenia, które stały się wymagalne w okresie 3 lat przed dniem wniesienia pozwu. W dn. 20 stycznia b.r. mój pozew został więc umorzony. W dniu 9 lipca 2018 r. (wejścia w życie ustawy nowelizującej terminy przedawnienia) roszczenie za zapłatę czynszu za ww. miesiące 2017 roku nie było jeszcze przedawnione, i uległo przedawnieniu 31 grudnia 2020 r. (z uwagi na nowe zasady określania końca terminu przedawnienia). Jeżeli w terminie trzech miesięcy od dnia wydania postanowienia o umorzeniu elektronicznego postępowania upominawczego powód wniesie pozew przeciwko pozwanemu o to samo roszczenie w postępowaniu innym niż EPU, skutki prawne, które ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa, następują już z dniem wniesienia pozwu w EPU. W moim zrozumieniu oznacza to, że ponieważ roszczenie nie było przedawnione w dniu złożenia pozwu w EPU (31 grudnia 2020), mogę złożyć we właściwym miejscowo sądzie pozew o to roszczenie, w terminie do 20 kwietnia 2021. Poproszę o opinię, czy moje rozumowanie jest poprawne, oraz o informację, w jaki sposób udokumentować w pozwie, że mój pierwszy pozew w tej sprawie był umorzony w EPU.”

Poniżej porada udzielona przez naszych ekspertów:

Przedawnienie roszczeń. Przerwanie biegu przedawnienia

Przybliżenie materii przedawnienia (zaliczanego do tzw. instytucji dawności, czyli instytucji wiążącej skutki prawne z upływem czasu) pozwoli usystematyzować informacje związane z tym, jaki „los” spotyka roszczenie majątkowe (np. o zapłatę), po upływie czasu określonego ustawą.

System prawny, zarówno wierzycielom (osobom, którym przysługuje roszczenie majątkowe), jak i dłużnikom (osobom zobowiązanym do wykonania świadczenia – np. zapłaty ceny sprzedaży czy czynszu najmu), zapewnia szereg instytucji służących do ochrony ich interesów. Jedną z takich instytucji jest przedawnienie, czyli upływ czasu (którego długość jest określona ustawą, w tym ustawą z dnia z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, dalej również jako „Kodeks cywilny” lub „k.c.”), po upływie którego dłużnik może bronić się przed egzekwowaniem świadczenia przez wierzyciela.

Oznacza to, że po upływie okresu przedawnienia, roszczenie wierzyciela nie „znika”. Wyjątkiem od tej zasady jest przekroczenie tzw. terminów prekluzyjnych, gdyż po upływie określonego czasu, uprawnienie wygasa.

Skoro przedawnienie, w przypadku terminów zwykłych, nie powoduje wygaśnięcia uprawnienia wierzyciela, to może on dochodzić spełnienia nawet przedawnionego świadczenia. Dłużnik zaś, po upływie terminu przedawnienia, nabywa uprawnienie osłabiające roszczenie majątkowe wierzyciela. Tym uprawnieniem jest podniesienie zarzutu przedawnienia roszczenia.

Sąd powszechny, przed który wierzyciel wniósł o zasądzenie na jego rzecz niespełnionego, lecz przedawnionego świadczenia, w przypadku podniesienia przez dłużnika zarzutu przedawnienia, odmówi zasądzenia na rzecz wierzyciela wymaganego świadczenia, a tym samym wierzyciel utraci możliwość egzekwowania spełnienia świadczenia na drodze egzekucji sądowej.

Wyjątkiem od powyższej zasady, czyli dopuszczalności dochodzenia przedawnionego roszczenia przed sądem do czasu podniesienia przez dłużnika zarzutu przedawnienia, jest wprowadzony w 2018 r. ustawowy zakaz dochodzenia przedawnionych roszczeń wobec konsumentów. 

Bieg terminu przedawnienia roszczeń rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, np. w wyznaczonym dniu zapłaty ceny, czy dniu, w którym najemca był zobowiązany do zapłaty czynszu najmu. Bieg terminu przedawnienia to czas, w ciągu którego dłużnik jest zobowiązany do spełnienia świadczenia i powinien się liczyć, że wierzyciel będzie podejmować działania mające na celu wyegzekwowanie należnego mu świadczenia. 

Skoro wierzyciel, w okresie biegu terminu przedawnienia może dochodzić należnego mu świadczenia, to czy podjęte przez wierzyciela działania będą miały wpływ na bieg przedawnienia?

Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca. Kodeks cywilny przewiduje katalog czynności powodujący zawieszenie biegu przedawnienia (art. 121 k.c.) oraz katalog czynności powodujących przerwanie biegu przedawnienia (art. 123 k.c.).

Różnica pomiędzy przerwaniem a zawieszeniem biegu przedawnienia polega na tym, że zawieszenie biegu terminu powoduje „powstrzymanie” upływu czas niezbędnego do przedawnienia, zaś przerwanie wywiera taki skutek, że po każdym przerwaniu biegu przedawnienia zaczyna się ono na nowo (art. 124 § 1 k.c.), chyba że przerwanie przedawnienia następuje przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji. W takich przypadkach, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone (art. 124 § 2 k.c.).

Jedną z czynności powodujących przerwanie biegu przedawnienia jest podjęcie każdej czynności przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, podjętej bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia.

Nie ulega wątpliwości, że wniesienie, przez wierzyciela, do sądu powszechnego pozwu o zapłatę jest taką czynnością, która bezpośrednio ma na celu dochodzenie roszczenia o spełnienie należnego mu świadczenia.

Wpływ umorzenia elektronicznego postępowania upominawczego na bieg przedawnienia

Wniesienie pozwu o zapłatę, zarówno w postępowaniu stacjonarnym, jak i w elektronicznym postępowaniu upominawczym, powoduje przerwanie biegu przedawnienia. Czyli, że przedawnienie roszczenia zacznie swój bieg na nowo, po zakończeniu postępowania. 

Zakończeniem postępowania jest, między innymi, wydanie postanowienia o jego umorzeniu. Warto jednak wskazać, że zakończenia elektronicznego postępowania upominawczego, nie należy utożsamiać z zakończeniem postępowania jako całości. 

Wskazuje na to brzmienie art. 50537 §2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r Kodeks postępowania cywilnego, dalej również jako „k.p.c.”. Zgodnie z tą regulacją, jeżeli wierzyciel – powód wniesie pozew:

1.  o to samo roszczenie przeciwko temu samemu dłużnikowi,
2. w terminie 3 miesięcy od wydania postanowienia o umorzeniu elektronicznego postępowania upominawczego,
3. w trybie innego postępowania niż elektroniczne postępowanie upominawcze,

to przyjmuje się korzystne dla powoda skutki liczenia terminu wniesienia pozwu od pierwotnego wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

Do tych korzystnych skutków zalicza się zaliczenie, poniesionych kosztów sądowych w elektronicznym postępowaniu upominawczym, na poczet nowo wszczętego postępowania (na wniosek stron postępowania) oraz zachowanie skutków przerwania biegu przedawnienia, wywołanego pierwotnym wniesieniem pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

Oznacza to, że o ile powód dochowa trzy miesięcznego terminu na wniesienie powództwa o to samo roszczenie i przeciwko temu samemu pozwanemu, to przyjąć należy, że dochodzone roszczenie nie ulegnie przedawnieniu. Nawet, jeżeli w trakcie trwania elektronicznego postępowania upominawczego lub w okresie trzech miesięcy od daty wydania postanowienia o jego umorzeniu, upłynie czas przewidziany w k.c. na przedawnienie, dla danego rodzaju roszczeń majątkowych.

Doręczenie postanowienia o umorzeniu elektronicznego postępowania upominawczego następuje jedynie powodowi, a zatem pozwany nie otrzymuje ani przedmiotowych postanowień, ani odpisów ewentualnych zażaleń. Oznacza to, że w przypadku wniesienia pozwu o to samo roszczenie, do właściwego sądu powszechnego, powód powinien udokumentować, że toczyło się elektroniczne postępowanie upominawcze, a następnie zostało ono umorzone.

W tym celu do pozwu należy dołączyć dokumenty, z których będzie wynikać:

1. data wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym,
2. osoba pozwanego,
3. rodzaj, wysokość i podstawy dochodzonego roszczenia,
4. data wydania postanowienia o umorzeniu elektronicznego postępowania upominawczego. 

W tym celu, zalecane jest złożenie, wraz z pozwem, odpisu pozwu wraz z odpisem postanowienia o umorzeniu elektronicznego postępowania upominawczego. Można również wnieść o przeprowadzenie dowodu z akt elektronicznego postępowania upominawczego, wskazując ich sygnaturę.

Porada została przygotowana przez prawników Kancelarii Gessel, Koziorowski Sp. k.

Podstawa prawna (stan na dzień 28.01.2021 r.):

• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tekst jednolity – Dz.U. z 2020 r., poz. 1575 z póź. zm)
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jednolity – Dz. U. z 2020 r., poz. 1740, z póź. zm.)