Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  P

Przedawnienie

Przedawnienie jest instytucją znaną wielu gałęziom prawa. Występuje w prawie cywilnym, karnym, administracyjnym czy podatkowym. Jego istnienie sprawia, że z  powodu określonego upływu czasu dane świadczenie, lub odpowiednio – karalność, nie mogą być egzekwowane. 

W prawie cywilnym po upływie wskazanego w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny, terminu, dłużnik może uchylić się od spełnienia świadczenia. Prowadzi to do ograniczenia możliwości wierzyciela do dochodzenia zapłaty. Przedawnienie nie oznacza wygaśnięcia zobowiązania, lecz powstanie uprawnienia do zaprzestania jego dochodzenia. Następuje ono z mocy prawa po upływie określonego czasu. Jednak, aby uchylić się od spełnienia świadczenia, dłużnik musi sam podnieść zarzut przedawnienia.

Przedawnienie w Kodeksie cywilnym następuje z upływem:

a)     sześciu lat, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej

b)    trzech lat, jeśli chodzi o świadczenia okresowe i roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. 

Wprowadzenie omawianej instytucji do porządku prawnego nie prowadzi do „obezwładnienia” wierzyciela biernością dłużnika. Zgodnie z art. 123 Kodeksu cywilnego, bieg przedawnienia przerywa się:

1)    przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;

2)    przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje;

3)    przez wszczęcie mediacji.

Co bardzo istotne – po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo.

Na gruncie przepisów ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny występują następujące rodzaje przedawnienia:

a) przedawnienie karalności (od 5 do 30 lat w zależności od ciężaru gatunkowego),

b) przedawnienie wykonania kary (od 10 do 30 lat w zależności od orzeczonej kary). 

Przepisy dotyczące przedawnienia nie mają zastosowania do zbrodni przeciwko pokojowi, ludzkości i przestępstw wojennych. 

Z kolei na gruncie ustawy z 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa, zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, jednakże po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu.

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. 2020 r. poz. 1740);
  2. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja Podatkowa (t.j. Dz.U. 2021 r. poz. 261);
  3. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny (t.j. Dz.U. 2020 r. poz. 1444).

Zobacz także: