Zmiana formy prawnej działalności, przekształcenie przedsiębiorcy wykonującego we własnym imieniu działalność gospodarczą w spółkę kapitałową, odpowiedzialność spółki przekształconej za długi przedsiębiorcy

Użytkownik serwisu zadał pytanie dotyczące przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej obciążonej zaległościami płatniczymi w spółkę z o.o., w której wspólnikiem byłby również małżonek użytkownika oraz możliwości zajęcia przez komornika konta firmowego przekształconej spółki.

Odpowiedź:

1. Przekształcenie formy prowadzonej jednoosobowej działalności przedsiębiorcy w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością

Zgodnie z art. 551 § 5 Kodeksu spółek handlowych (dalej „k.s.h.”) przedsiębiorca będący osobą fizyczną wykonujący we własnym imieniu działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (przedsiębiorca przekształcany) może przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobową spółkę kapitałową (spółkę przekształconą).

Oznacza to, że przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą może przekształcić swoją działalność w spółkę kapitałową, w tym w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Do przekształcenia konieczne jest:

sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy wraz z załącznikami oraz opinią biegłego rewidenta;
złożenie oświadczenia o przekształceniu przedsiębiorcy;
powołanie członków organów spółki przekształconej (zarządu oraz ewentualnie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej);
zawarcie umowy spółki przekształconej;
wpis spółki przekształconej do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego i wykreślenie przedsiębiorcy przekształcanego z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Plan przekształcenia, oświadczenie o przekształceniu oraz umowa spółki wymagają formy aktu notarialnego.

Plan powinien zawierać co najmniej ustalenie wartości bilansowej majątku przedsiębiorcy przekształcanego na określony dzień w miesiącu poprzedzającym sporządzenie tego planu. Dołącza się do niego projekt oświadczenia o przekształceniu, projekt umowy spółki (aktu założycielskiego), wycenę składników majątku przedsiębiorcy przekształcanego, sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia na określony dzień w miesiącu poprzedzającym sporządzenie planu.

Plan przekształcenia podlega badaniu przez biegłego rewidenta wyznaczanego przez sąd rejestrowy na wniosek i koszt przedsiębiorcy. Biegły w terminie nie dłuższym niż dwa miesiące od dnia jego wyznaczenia jest zobowiązany sporządzić na piśmie szczegółową opinię w zakresie poprawności i rzetelności planu oraz złożyć ją sądowi rejestrowemu i przekształcanemu przedsiębiorcy.

Osoba fizyczna – przedsiębiorca staje się wspólnikiem spółki przekształconej z dniem przekształcenia tj. z chwilą wpisu nowopowstałej spółki z o.o. do Krajowego Rejestru Sądowego.

Na mocy art. 584² § 1 k.s.h. nowopowstałej spółce przysługują wszystkie prawa i obowiązki, które dotychczas przysługiwały przekształcanemu przedsiębiorcy i są związane z jego dotychczasową działalnością gospodarczą. Spółka staje się stroną stosunków prawnych wiążących przekształcanego przedsiębiorcę w sferze prawa materialnego (np. umowy najmu lub umowy dostawy), jak również prawa procesowego. Wstąpienie w prawa i obowiązki następuje z mocy samego prawa i nie ma konieczności zawierania na nowo lub aneksowania umów zawartych przez przedsiębiorcę przed przekształceniem. Spółka staje się także podmiotem decyzji administracyjnych (w tym zezwoleń, koncesji, ulg), które zostały wydane na rzecz przedsiębiorcy przed jego przekształceniem, chyba że co innego wynika z ustawy lub danej decyzji.

2. Solidarna odpowiedzialność spółki przekształconej i przedsiębiorcy za zobowiązania przedsiębiorcy

Zgodnie z art. 584¹³ k.s.h. przedsiębiorca oraz spółka przekształcona odpowiadają solidarnie przez okres trzech lat licząc od dnia przekształcenia za zobowiązania przedsiębiorcy przekształcanego, związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą i powstałe przed dniem przekształcenia. Odpowiedzialność dotyczy wszelkich zobowiązań, w tym wynikających z umów i publicznoprawnych (np. z tytułu podatków). Dla odpowiedzialności spółki nie jest istotne, czy wierzytelność była już wymagalna przed dniem przekształcenia tj. czy minął termin jej uregulowania, decydujące jest to, kiedy dana wierzytelność powstała - przed czy po dniu przekształcenia.

Solidarna odpowiedzialność oznacza, że wierzyciel przedsiębiorcy może kierować swoje roszczenia do spółki powstałej na skutek przekształcenia, do przedsiębiorcy przekształcanego, jak też do obu tych podmiotów jednocześnie. Wybór w tym zakresie należy wyłącznie do wierzyciela. Podmiot, który świadczenie spełni, może żądać zwrotu w częściach równych od drugiego z zobowiązanych.

W związku z powyższym, po przekształceniu komornik będzie uprawniony do zajęcia rachunków bankowych zarówno przedsiębiorcy, jak i nowopowstałej spółki, celem egzekucji roszczeń powstałych w związku z działalnością przedsiębiorcy przed dniem przekształcenia. Będzie to możliwe po spełnieniu wymogów proceduralnych związanych z uzyskaniem przez wierzyciela tytułu wykonawczego przeciw dłużnikom.

3. Udział małżonka przedsiębiorcy w przekształconej spółce z o.o.

Jak wynika z art. 551 § 5 k.s.h. w trybie przekształcenia może powstać tylko spółka jednoosobowa. Wszystkie udziały w kapitale zakładowym spółki z o.o. utworzonej w wyniku przekształcenia będą przysługiwały wyłącznie przekształcanemu przedsiębiorcy. Na etapie transformacji wykluczone jest, aby małżonek przedsiębiorcy stał się również wspólnikiem spółki. Nie ma natomiast przeszkód, żeby został nim po rejestracji przekształconej spółki z o.o. w Krajowym Rejestrze Sądowym. Może to nastąpić poprzez nabycie części udziałów od dotychczasowego wspólnika, czyli w tym przypadku od małżonki albo w trybie podwyższenia kapitału zakładowego spółki i objęcia w nim nowoutworzonych udziałów. Objęcie udziałów wymaga pokrycia ich wkładem pieniężnym lub wkładem niepieniężnym – aportem (np. własnością nieruchomości, ruchomości, wierzytelnością).

Porada została przygotowana przez prawników Kancelarii Gessel, Koziorowski Sp. k.

Podstawa prawna(stan na dzień 21.07.2020):

Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 505 z późn. zm.)

Spółka osobowa a spółka kapitałowa

Spółki osobowe oraz spółki kapitałowe stanowią spółki handlowe, które zostały uregulowane przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 roku kodeks spółek handlowych (dalej jako: „k.s.h.”), która reguluje tworzenie, organizację, funkcjonowanie, rozwiązywanie, łączenie, podział i przekształcanie spółek handlowych.

Zawierając umowę spółki handlowej jej wspólnicy (bądź akcjonariusze) zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie wkładów oraz, jeżeli umowa albo statut spółki tak stanowi, przez współdziałanie w inny określony sposób.

Pobierz poradnik