Raportowanie Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej informacji o schematach podatkowych

Przedsiębiorco, zapewne wiesz, że od 1 stycznia 2019 r. weszły w życie przepisy dotyczące informacji o schematach podatkowych. Pamiętaj, że dotyczy to wszystkich, także mikro i małych przedsiębiorców. To właśnie tacy są narażeni na niedopełnienie obowiązku nie posiadając wyspecjalizowany służb obsługi prawnej i finansów. Ministerstwo Finansów podjęło próbę wyjaśnień i interpretacji nowych przepisów rozdziału 11a ordynacji podatkowej (dalej: o.p.) wprowadzających do polskiego porządku prawnego ww. informacje. Objaśnienia zawierają m.in. definicje schematów podatkowych oraz obowiązki poszczególnych podmiotów. Natomiast załącznik do objaśnień dotyczy wykazu czynności nie podlegających co do zasady obowiązkowi raportowania. Jeżeli jednak nadal nie jest to dla Ciebie w pełni jasne przeczytaj niżej zamieszczony artykuł.

Czym jest schemat podatkowy?

Obowiązek przedsiębiorców raportowania do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej „schematów podatkowych” wynika z art. 86a – 86o o.p. Poniżej zamieszczony artykuł jest zgodny z ww. objaśnieniami podatkowymi z dnia 31 stycznia 2019 r.

Schemat podatkowy jest swoistym „uzgodnieniem”, czyli czynnością prawną lub faktyczną lub zespołem ww. czynności powiązanych (w tym planowanych) w których co najmniej jedna strona jest podatnikiem lub które mają lub mogą mieć wpływ na powstanie lub niepowstanie obowiązku podatkowego. Takie uzgodnienie powinno w świetle Ordynacji podatkowej:

a) spełniać kryterium głównej korzyści oraz posiadać ogólną cechę rozpoznawczą lub
b) posiadać szczególną cechę rozpoznawczą (86a § 1 pkt 13 o.p.)  lub
c) posiadać inną szczególną cechę rozpoznawczą (art. 86a § 1 pkt 1 o.p.).

Spełnienie kryterium głównej korzyści należy rozpatrywać przez pryzmat trzech przesłanek:

a) wystąpienie korzyści podatkowej – spełnienie tej przesłanki będzie miało miejsce również w przypadku, gdy osiągnięta korzyść podatkowa jest zgodna z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej,

b) korzyść podatkowa ma być główną lub jedną z głównych korzyści – przesłanka ta jest spełniona, jeżeli korzyść jest istotnym czynnikiem wpływającym na podjęcie decyzji o wdrożeniu uzgodnienia,

c) przesłanka alternatywnej drogi postępowania – z zaistniałych okoliczności lub faktów wynika, że podmiot działający zgodnie z prawem i w sposób rozsądny nie miał możliwości wyboru innej racjonalnej drogi postępowania niż takiej wskutek której osiągnął korzyść podatkową.

Zgodnie z art. 86a § 1 pkt 6 o.p. o ogólnej cesze rozpoznawczej można mówić w przypadku spełnienia co najmniej jednego z wymienionych w nim kryteriów. Należy do nich m.in. sytuacja w której dokonywane w ramach uzgodnienia czynności opierają się na znacznie ujednoliconej dokumentacji albo przyjmują znacznie ujednoliconą formę, które nie wymagają istotnych zmian w celu wdrożenia schematu u więcej niż jednego korzystającego.

Ministerstwo Finansów wskazało, że do ujednoliconej dokumentacji nie zalicza się:

• standaryzowanych produktów bankowych,
• przekazanych korzystającemu druków urzędowych,
• wykorzystywanych przez notariuszy „wzorców” umów notarialnych wykorzystywanych przy standardowych transakcjach (nienakierowanych na osiągnięcie korzyści podatkowych);
• standardowych wzorów uchwał przygotowanych do podjęcia przez spółki prawa handlowego w standardowych celach biznesowych, chyba że komplet ww. dokumentacji był przygotowany w celu osiągnięcia korzyści podatkowych,

a cechą rozpoznawczą nie jest:

• wybór metody degresywnej amortyzacji w podatku dochodowym od osób prawnych/podatku dochodowym od osób fizycznych,
• wybór opodatkowania VAT transakcji nieruchomości poprzez rezygnację z dobrowolnego zwolnienia z VAT,
• decyzja w zakresie obniżenia stawek amortyzacyjnych zgodnie z przepisami ustawy o CIT/ustawy o PIT, jeżeli te działania są podejmowane jako niestanowiące elementu uzgodnienia obejmującego także inne czynności.

Co jest przedmiotem informowania?

Przedmiotem informowania jest schemat podatkowy:

a) krajowy
b) transgraniczny – schemat, który spełnia m.in. kryterium transgraniczne, tj. uzgodnienie dotyczy więcej niż jednego państwa członkowskiego UE lub państwa członkowskiego UE oraz państwa trzeciego,
c) standaryzowany – schemat, którego istotne założenia są określone w taki sposób, że możliwe jest zastosowanie go u więcej niż jednego korzystającego lub w kilku jednostkach holdingu (grupy kapitałowej) czy oddziałach/zawodach na pełnych wewnętrznych rozrachunkach.

Na kim ciąży obowiązek raportowania schematu podatkowego?

Po ustaleniu czy mamy do czynienia ze „schematem” i dany schemat podatkowy podlega zgłoszeniu, należy ustalić kto jest obowiązany go zgłosić. Zasadniczo istnieją trzy kategorie osób na które ustawodawca nałożył taki obowiązek:

a) korzystający
Definicja korzystającego zawarta jest w art. 86a § 1 pkt 3 o.p. Korzystającym jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej:

• której udostępniane jest uzgodnienie,

• u której wdrażane jest uzgodnienie,

• która jest przygotowana do wdrożenia uzgodnienia,

• która dokonała czynności służącej wdrożeniu uzgodnienia.

Ustawa definiuje ponadto kwalifikowanego korzystającego. Kwalifikowany korzystający ma obowiązek informowania o schemacie podatkowym innym niż schemat podatkowy transgraniczny.

Kryterium kwalifikowanego korzystającego uważa się za spełnione, jeżeli przychody lub koszty korzystającego albo wartość aktywów tego podmiotu w rozumieniu przepisów o rachunkowości, ustalone na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych, przekroczyły w roku poprzedzającym lub w bieżącym roku obrotowym równowartość 10 000 000 euro lub jeżeli udostępniane lub wdrażane uzgodnienie dotyczy rzeczy lub praw o wartości rynkowej przekraczającej równowartość 2 500 000 euro lub jeżeli korzystający jest podmiotem powiązanym w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych lub art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych z takim podmiotem.

Jeżeli schemat podatkowy spełnia kryterium transgraniczne to kryterium kwalifikowanego korzystającego nie ma znaczenia i po sprawdzeniu występowania pozostałych przesłanek schemat podatkowy podlega zgłoszeniu.

Jeżeli schemat podatkowy nie spełnia kryterium transgranicznego i nie jest spełnione kryterium kwalifikowanego korzystającego to schemat podatkowy nie podlega zgłoszeniu.

b) promotor
Promotorem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemającą osobowości prawnej, w szczególności doradca podatkowy, adwokat, radca prawny, pracownik banku lub innej instytucji finansowej doradzającej klientom, również w przypadku gdy podmiot ten nie posiada miejsca zamieszkania, siedziby ani zarządu na terytorium kraju, która opracowuje, oferuje, udostępnia lub wdraża uzgodnienie lub zarządza wdrażaniem uzgodnienia (art. 86a § 1 pkt 8 o.p.)

c) wspomagający
Wspomagającym jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, w szczególności biegły rewident, notariusz, osoba świadcząca usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych, księgowy lub dyrektor finansowy, bank lub inna instytucja finansowa, a także ich pracownik, która przy zachowaniu staranności ogólnie wymaganej w dokonywanych czynnościach, przy uwzględnieniu zawodowego charakteru działalności, obszaru specjalizacji oraz przedmiotu wykonywanych czynności, podjęła się udzielić, bezpośrednio lub za pośrednictwem innych osób, pomocy, wsparcia lub porad dotyczących opracowania, wprowadzenia do obrotu, organizowania, udostępnienia do wdrożenia lub nadzorowania wdrożenia uzgodnienia (art. 86a § 1 pkt 18 o.p.)

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa: (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.).