Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  K

Komis

Umowa komisu obowiązująca w polskim prawie ma swoje źródło w prawie rzymskim. Przejęcie rozwiązań wypracowanych przez starożytnych Rzymian nosi nazwę tzw. recepcji prawa rzymskiego. Umowa komisu została uregulowana w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (dalej jako – „Kodeks cywilny” lub „k.c.”).  

 

Przez umowę komisu przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie, lecz w imieniu własnym.  

 

Strona, która przyjmuje zlecenie nosi miano komisanta, zaś dający zlecenie to komitent. 

Kodeks cywilny w art. 765 wprowadza istotne warunki do tego, aby dana umowa mogła zostać uznana za umowę komisu. Komisant działa w zakresie swego przedsiębiorstwa i jest wynagradzany za pomocą tzw. prowizji 

 

Ponadto umowa komisu nie może dotyczyć nieruchomości. Przyjmujący zlecenie ma obowiązek wydania wszystkiego, co uzyskał na rzecz komitenta przy wykonaniu zlecenia. Dotyczy to w szczególności przelewu wierzytelności nabytych na jego rachunek.  

 

Kodeks cywilny chroni interesy strony potencjalnie słabszej czyli dającego zlecenie i w art. 767 wskazuje, ze „Jeżeli komisant zawarł umowę na warunkach korzystniejszych od warunków oznaczonych przez komitenta, uzyskana korzyść należy się komitentowi”Ponadto, zgodnie z art. 768 k.c. w przypadku gdy oddana do sprzedaży rzecz została sprzedana za cenę niższą niż oznaczona przez komitenta, komisant zobowiązany jest do wypłacenia klientowi tej różnicy. Biorący zlecenie jak wspomniano powyżej również może nabywać rzecz na rachunek dającego zlecenie. Jeżeli dokonuje tego przekraczając ustaloną przez komitenta cenę, ten drugi niezwłocznie po otrzymaniu zawiadomienia o wykonaniu zlecenia może oświadczyć, że nie uznaje czynność za dokonaną na jego rachunek. Natomiast, gdy zlecenie nie mogło być wykonane po oznaczonej przez komitenta cenie i gdy zawarcie umowy uchroniło go od szkody, nie może on żądać ani zapłacenia różnicy ceny ani odmówić zgody na cenę wyższą.  

Przedmiotem umowy komisu mogą być wyłącznie ruchomości. Ustawodawca przewidział również możliwość, że rzeczy tego mogą podlegać zepsuciu. W przypadku zagrożenia zepsuciem, i niemożnością czekania na zarządzenie komitenta, komisant jest uprawniony do sprzedania rzeczy z zachowaniem należytej staranności. W przypadku gdy jest to istotne z uwagi na interes komitenta, uprawnienie komisanta, zamienia się w obowiązek sprzedaży. Sprzedaż dokonana w takim trybie rodzi konieczność niezwłocznego zawiadomienia komitenta.  

 

Komisant działa na rachunek komitenta, lecz w imieniu własnym. Przyjmuje on rolę pośrednika – w sprzedaży bądź w kupnie. Kodeks cywilny przewiduje odpowiedzialność sprzedawcy za wady fizyczne i prawne rzeczy. Jednak zgodnie z art. 770 k.c. „komisant nie ponosi odpowiedzialności za ukryte wady fizyczne rzeczy, jak również za wady prawne, jeżeli przed zawarciem umowy podał to do wiadomości kupującego. Jednakże wyłączenie odpowiedzialności nie dotyczy wad rzeczy, o których komisant wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć”.  

 

Ustawa chroni wszystkich uczestników obrotu. W przypadku komisanta, teza ta znajduje wyraz w prawie do wynagrodzenia (art. 765 k.c.), prawie do żądania prowizji także wtedy, gdy umowa nie została wykonana z przyczyn dotyczących komitenta (art. 772 §2 k.c.), prawie do nabycia roszczenia o prowizję, gdy umowa ma być wykonywana częściami (art. 772 §1 k.c.), ustawowym prawie zastawu na przedmiocie komisu dla zabezpieczenia roszczeń o prowizję oraz roszczeń o zwrot wydatków i zaliczek udzielonych komitentowi, jak również dla zabezpieczenia wszelkich innych należności wynikłych ze zleceń komisowych (art. 773 k.c.). 

Podstawa prawna: 

  1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. 2020 r. poz. 1740 ze zm.). 

Zobacz także: