Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

	P
Prawa majątkowe	Zgodnie z art. 44 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, mieniem jest własność i inne prawa majątkowe. Prawa majątkowe to prawa podmiotowe przysługujące wobec rzeczy lub przedmiotów materialnych niebędących rzeczami albo dóbr niematerialnych lub prawnych. Prawa te mogą być bezwzględne, czyli skuteczne wobec wszystkich podmiotów, np. prawo własności, albo względne czyli skuteczne wobec indywidualnie określonych podmiotów. W doktrynie zauważono, iż kryterium pozwalające na odróżnienie praw majątkowych od praw niemajątkowych najczęściej upatrywane jest w typowym interesie – majątkowym lub niemajątkowym, którego realizacji dane prawo bezpośrednio służy. Zgodnie z definicją proponowaną przez A. Woltera, prawami majątkowymi są te, które są bezpośrednio uwarunkowane interesem ekonomicznym podmiotu prawa (Wolter, Ignatowicz, Stefaniuk, Prawo cywilne, 2001, s. 138). W świetle tego kryterium bez znaczenia jest, czy za określone prawo można uzyskać realnie wartość majątkową w obrocie. Zastosowanie tego kryterium pozwala więc uznać za prawo majątkowe np. własność rzeczy o żadnej lub znikomej wartości. W świetle tego kryterium własność pozostaje więc zawsze prawem majątkowym (E. Skowrońska-Bocian, M. Warciński, w: Pietrzykowski, Komentarz, 2015, t. I, art. 44, Nb 1; Radwański, Olejniczak, Prawo cywilne, 2015, Nb 214). W literaturze powyższe ujęcie poddano krytyce, proponując odmienne kryterium, zgodnie z którym prawem majątkowym jest jedynie prawo posiadające wartość majątkową ustaloną według zasad rynkowych. W świetle tego kryterium nie są prawami majątkowymi te prawa, które nie mają wartości majątkowej (M. Romanowski, Podział, s. 30). Uzasadnione jest przyjęcie pierwszego, tradycyjnego podejścia. (Kodeks cywilny. Komentarz pod red. dr hab. K. Osajdy, Warszawa 2017, Legalis, komentarz do art. 44) W tym miejscu należy dodać, że jednak już dla prawa finansowego gdzie mienie to aktywa, czynne składniki majątku to drugie podejście, aczkolwiek nie tak rygorystycznie definiowane wydaje się być właściwe. Decydujące znaczenie dla kwalifikacji danego prawa jako majątkowego powinna mieć analiza uprawnień przewidzianych w treści owego prawa pod kątem tego, czy służą one realizacji majątkowego, czy niemajątkowego interesu podmiotu prawa. W szczególności uznać należy, iż prawo własności zapewniające właścicielowi wyłączność korzystania i rozporządzania rzeczą (art. 140 KC; zgodnie z przeznaczeniem a nie na przykład jako pamiątką rodzinną) jest zawsze prawem bezpośrednio uwarunkowanym interesem majątkowym właściciela, chociażby rzecz stanowiąca przedmiot własności miała w danej chwili znikomą wartość. (Kodeks cywilny. Komentarz pod red. dr hab. K. Osajdy, Warszawa 2017, Legalis, komentarz do art. 44). Należy podkreślić, że jeżeli z takiej rzeczy nie można korzystać, a posiadanie ma walor osobisty to pozostaje przedmiotem prawa własności, staje się dobrem chronionym w obszarze dóbr osobistych. Należy się zgodzić z doktryną, że podział praw na majątkowe i niemajątkowe nie jest jednak podziałem zupełnym. Istnieją bowiem sytuacje, w których jednoznaczne przypisanie określonemu prawu majątkowego lub niemajątkowego charakteru sprawia trudności (zob. M. Romanowski, Podział, s. 24 i n.). Wyodrębniana jest kategoria pośrednia praw mieszanych, zawierających zarówno komponenty majątkowe, jak i niemajątkowe. Wśród praw tych najczęściej wskazuje się prawa udziałowe w spółkach handlowych, zawierające w sobie komponenty majątkowe, w szczególności prawo do dywidendy, oraz prawa niemajątkowe, określane mianem praw korporacyjnych, np. prawo do głosu (zob. przegląd stanowisk w tej mierze u M. Romanowskiego, Podział, s. 30–34; sam autor uznaje prawa korporacyjne za majątkowe). Za prawo o mieszanej naturze uznawane jest także prawo do grobu (zob. uchw. SN z 2.12.1994 r., III CZP 155/94, OSNC 1995, Nr 3, poz. 52; wyr. SN z 7.5.2009 r., IV CSK 513/08, Legalis). W ostatnim okresie coraz więcej zwolenników zdobywa pogląd uznający prawo do firmy w kształcie, w jakim uregulowane ono zostało w KC, za prawo mieszane: osobisto-majątkowe. W przypadku praw o charakterze mieszanym, ze względu na występujący w ich treści element niemajątkowy, kwestia zaliczenia ich do składników mienia może być uznana za otwartą. (Kodeks cywilny. Komentarz pod red. dr hab. K. Osajdy, Warszawa 2017, Legalis, komentarz do art. 44) Podstawa prawna: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 roku poz. 1740; Uchwała Sądu Najwyższego z 02 grudnia 1994 r., III CZP 155/94; Wyrok Sądu Najwyższego z 07 maja 2009 r., IV CSK 513/08. Zobacz także: Jak zabezpieczać prawa majątkowe do autorskich praw majątkowych do utworów stanowiących podstawę znaków towarowych, wzorów użytkowych, przemysłowych Wspólność małżeńska a działalność gospodarcza

Prawa majątkowe

Zgodnie z art. 44 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, mieniem jest własność i inne prawa majątkowe.

Prawa majątkowe to prawa podmiotowe przysługujące wobec rzeczy lub przedmiotów materialnych niebędących rzeczami albo dóbr niematerialnych lub prawnych. Prawa te mogą być bezwzględne, czyli skuteczne wobec wszystkich podmiotów, np. prawo własności, albo względne czyli skuteczne wobec indywidualnie określonych podmiotów.

W doktrynie zauważono, iż kryterium pozwalające na odróżnienie praw majątkowych od praw niemajątkowych najczęściej upatrywane jest w typowym interesie – majątkowym lub niemajątkowym, którego realizacji dane prawo bezpośrednio służy. Zgodnie z definicją proponowaną przez A. Woltera, prawami majątkowymi są te, które są bezpośrednio uwarunkowane interesem ekonomicznym podmiotu prawa (Wolter, Ignatowicz, Stefaniuk, Prawo cywilne, 2001, s. 138). W świetle tego kryterium bez znaczenia jest, czy za określone prawo można uzyskać realnie wartość majątkową w obrocie. Zastosowanie tego kryterium pozwala więc uznać za prawo majątkowe np. własność rzeczy o żadnej lub znikomej wartości. W świetle tego kryterium własność pozostaje więc zawsze prawem majątkowym (E. Skowrońska-Bocian, M. Warciński, w: Pietrzykowski, Komentarz, 2015, t. I, art. 44, Nb 1; Radwański, Olejniczak, Prawo cywilne, 2015, Nb 214). W literaturze powyższe ujęcie poddano krytyce, proponując odmienne kryterium, zgodnie z którym prawem majątkowym jest jedynie prawo posiadające wartość majątkową ustaloną według zasad rynkowych. W świetle tego kryterium nie są prawami majątkowymi te prawa, które nie mają wartości majątkowej (M. Romanowski, Podział, s. 30). Uzasadnione jest przyjęcie pierwszego, tradycyjnego podejścia. (Kodeks cywilny. Komentarz pod red. dr hab. K. Osajdy, Warszawa 2017, Legalis, komentarz do art. 44)

W tym miejscu należy dodać, że jednak już dla prawa finansowego gdzie mienie to aktywa, czynne składniki majątku to drugie podejście, aczkolwiek nie tak rygorystycznie definiowane wydaje się być właściwe.

Decydujące znaczenie dla kwalifikacji danego prawa jako majątkowego powinna mieć analiza uprawnień przewidzianych w treści owego prawa pod kątem tego, czy służą one realizacji majątkowego, czy niemajątkowego interesu podmiotu prawa. W szczególności uznać należy, iż prawo własności zapewniające właścicielowi wyłączność korzystania i rozporządzania rzeczą (art. 140 KC; zgodnie z przeznaczeniem a nie na przykład jako pamiątką rodzinną) jest zawsze prawem bezpośrednio uwarunkowanym interesem majątkowym właściciela, chociażby rzecz stanowiąca przedmiot własności miała w danej chwili znikomą wartość. (Kodeks cywilny. Komentarz pod red. dr hab. K. Osajdy, Warszawa 2017, Legalis, komentarz do art. 44). Należy podkreślić, że jeżeli z takiej rzeczy nie można korzystać, a posiadanie ma walor osobisty to pozostaje przedmiotem prawa własności, staje się dobrem chronionym w obszarze dóbr osobistych.

Należy się zgodzić z doktryną, że podział praw na majątkowe i niemajątkowe nie jest jednak podziałem zupełnym. Istnieją bowiem sytuacje, w których jednoznaczne przypisanie określonemu prawu majątkowego lub niemajątkowego charakteru sprawia trudności (zob. M. Romanowski, Podział, s. 24 i n.). Wyodrębniana jest kategoria pośrednia praw mieszanych, zawierających zarówno komponenty majątkowe, jak i niemajątkowe. Wśród praw tych najczęściej wskazuje się prawa udziałowe w spółkach handlowych, zawierające w sobie komponenty majątkowe, w szczególności prawo do dywidendy, oraz prawa niemajątkowe, określane mianem praw korporacyjnych, np. prawo do głosu (zob. przegląd stanowisk w tej mierze u M. Romanowskiego, Podział, s. 30–34; sam autor uznaje prawa korporacyjne za majątkowe). Za prawo o mieszanej naturze uznawane jest także prawo do grobu (zob. uchw. SN z 2.12.1994 r., III CZP 155/94, OSNC 1995, Nr 3, poz. 52; wyr. SN z 7.5.2009 r., IV CSK 513/08, Legalis). W ostatnim okresie coraz więcej zwolenników zdobywa pogląd uznający prawo do firmy w kształcie, w jakim uregulowane ono zostało w KC, za prawo mieszane: osobisto-majątkowe. W przypadku praw o charakterze mieszanym, ze względu na występujący w ich treści element niemajątkowy, kwestia zaliczenia ich do składników mienia może być uznana za otwartą. (Kodeks cywilny. Komentarz pod red. dr hab. K. Osajdy, Warszawa 2017, Legalis, komentarz do art. 44)

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 roku poz. 1740;
Uchwała Sądu Najwyższego z 02 grudnia 1994 r., III CZP 155/94;
Wyrok Sądu Najwyższego z 07 maja 2009 r., IV CSK 513/08.

Zobacz także:

Słownik pojęć

Prawa majątkowe

Masz problem? Potrzebujesz porady?

Chcesz poszerzyć swoją wiedzę?

Chcesz pomóc w rozwoju mikro firm?

Najpopoularniejsze terminy

Masz nietypowy problem?