Słownik pojęć

Na gruncie ogólnego języka polskiego słowa: „zabór”, „przywłaszczenie”, „zawłaszczenie” są w stosunku do siebie synonimiczne. Natomiast na gruncie języka prawnego i prawniczego są to pojęcia mające odmienne znaczenie. 

Zachowek jest instytucją prawa spadkowego, powołaną w celu ochrony osób najbliższych spadkodawcy przed rozporządzaniem majątkiem w dowolny sposób za życia i w ramach swobody testowania. Wyraża się go w pieniądzu, a jego wysokość zależy od wartości aktywów i pasywów spadku (według udziału spadkowego). 

Zadatek jest instytucją prawa zobowiązań (część prawa cywilnego), uregulowaną w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej również jako: „k.c”).

Zakaz konkurencji to pojęcie, które występuje zarówno w obszarze prawa publicznego, jak i prywatnego, w tym w regulacjach dotyczących nieuczciwej konkurencji.

Jest to pojęcie pochodzenia ustawowego, choć głównie z powodu stosowania w tym przypadku posiłkowo przepisów dotyczących stosunków o charakterze zobowiązaniowym, a zwłaszcza umów wzajemnych. 

Zaliczka jest instytucją powszechnie znaną i wykorzystywaną. Żadna ustawa nie wprowadza jej definicji legalnej. Wskazuje się, że jest ona zwrotnym świadczeniem pieniężnym przeznaczonym na poczet ceny albo wynagrodzenia. 

Zaliczka na poczet ceny stanowi część należności z tytułu sprzedaży, dostawy czy świadczenia usług, która jest uiszczana jeszcze przed dokonaniem sprzedaży, dostawy, czy świadczenia usług. Stanowi ona zazwyczaj część ostatecznej ceny z tytułu wykonania świadczenia, zobowiązania, które ma zostać zrealizowane. 

Zgodnie z art. 22 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (dalej również jako „k.p”) nawiązanie stosunku pracy rodzi po stronie pracownika zobowiązanie do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie przez niego wskazanym, a po stronie pracodawcy – zatrudnianie za wynagrodzeniem.

Zaliczka jest instytucją powszechnie znaną i wykorzystywaną w obrocie prawnym. Szczególne znaczenie ma ona dla kontraktów uregulowanych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. 

Umowa zamiany to umowa nazwana w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. Uczestniczą w niej co najmniej dwie strony. Każda ze stron zobowiązuje się do przeniesienia własności rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. 

„Zamówienie publiczne” ma swoją definicję legalną wskazaną w art. 2 pkt 13 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych – dalej jako: „Prawo zamówień publicznych” – jest „umowa odpłatna zawierana między zamawiającym a wykonawcą, której przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane.”

Logistyka posiada coraz ważniejszą rolę w funkcjonowaniu zarówno poszczególnych przedsiębiorstw jak i całe gospodarki. Logistyka wpływa także na rozwój życia społeczeństwa oraz zapewnia mu zrównoważony rozwój.

(ZPC, ang. Management by Objectives, MBO) jest metodą budowania spójnego zbioru celów dla wszystkich komórek i uczestników organizacji oraz oceny poziomu ich wykonywania. Przełożony i jego podwładni mają być zgodni co do celów, jakie będą obowiązywać w założonym czasie. W tym modelu przełożony w kontaktach z podwładnym występuje raczej w charakterze doradcy, nie szefa.

Zarządzanie obejmuje niejednorodny zestaw narzędzi, procesów i decyzji niezbędnych do funkcjonowania i rozwoju danego podmiotu, zmierzających do osiągnięcia postawionych celów. Są one wyznaczane przez podmiot legitymowany jako podmiot zarządzający. Istnieje wiele polityk i modelów zarządzania.

Przez zarządzanie należy, w jego najszerszej definicji, rozumieć proces wykorzystywania zasobów w funkcjonowaniu danego podmiotu i osiąganie wyznaczonych celów. Istnieje wiele obszarów, którymi można zarządzać (kapitał, ryzyko, czas, zasoby ludzkie, przedsiębiorstwo), a także wiele modelów teoretycznych zarządzania.

Zasada opisująca wiele zjawisk z dziedziny zarządzania i ekonomii. Zakłada, że tylko ok. 20% działań (zasobów) daje 80% uzyskanych efektów. Pozostałe 80% działań daje tylko 20% efektów.

Zasada pozwala ustalić priorytety, przesłanki działań oraz ułatwia organizację czasu w wyborach, środków zespołów ludzkich przez co osiąga się maksymalne wyniki w minimalnym czasie.

Zasiedzenie zostało uregulowane w art. 172 i następnych ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku kodeks cywilny (dalej jako: „kodeks cywilny” lub „k.c.”) Zasiedzenie jest sposobem nabycia prawa własności nieruchomości lub rzeczy ruchomych przez osobę, która nimi faktycznie władała przez określony prawem czas, nie będąc ich właścicielem. 

Zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej jako: „k.c.”) do ograniczonych praw rzeczowych zalicza się:

• użytkowanie, 
• spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu,
• hipoteka,
• służebność,
• zastaw

Zastaw jest ograniczonym prawem rzeczowym służących do zabezpieczenia wierzytelności. Przedmiotem tej umowy mogą być rzeczy ruchome, mające obiektywną wartość ekonomiczną. Na mocy art. 327 - 335 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej również jako: „k.c.”) obciążyć zastawem można również prawa, jeżeli są one zbywalne i mają wartość majątkową. Co do zasady zbywalne są prawa majątkowe. 

Dane osobowe za sprawą ostatnich wydarzeń legislacyjnych znajdują się pod wzmożoną ochroną prawną. Ich przetrwanie, przechowywanie i wykorzystywanie jest regulowane przez dwa akty prawne o zasadniczym znaczeniu:

1. Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych,
2. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) - RODO

Przez zdolność do czynności prawnych rozumie się zdolność do skutecznego dokonywania czynności prawnych, nabywania praw, zaciągania zobowiązań, składania i przyjmowania oświadczeń woli, wywołujących skutki prawne.

Kodeks cywilny nie zawiera definicji zdolności prawnej, jednak utrwalona w doktrynie definicja nie budzi wątpliwości; zdolność prawna to właściwość osób bycia podmiotem praw i obowiązków.

Zdolność prawna obejmuje zarówno sferę publiczno-prawną, jak i cywilnoprawną, a więc podmiotowość w stosunkach publicznych, jak i cywilnych.

Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa
art. 734 k.c.

Własność intelektualną należy odnosić do wytworów będących efektem twórczej, indywidualnej pracy człowieka, stypizowanymi w ramach prawa autorskiego i autorskich praw pokrewnych (ustawa z dnia 4 lutego 1994 r.) i prawa własności przemysłowej (ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r.), a także do tajemnic przedsiębiorstwa i kno-how.

Zobowiązania finansowe to umowne zobowiązania do:
a)przekazania środków pieniężnych lub innych aktywów finansowych innej jednostce gospodarczej lub;
b) wymiany instrumentów finansowych z inną jednostką gospodarczą na potencjalnie niekorzystnych warunkach

Zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu.
Kodeks cywilny Art. 353

Obligatio alternativa – czyli zobowiązanie przemienne polega na tym, że dłużnik może spełnić przy jego wykonaniu jego z kilku świadczeń. Sens tego rodzaju zobowiązania jest zachowany tylko wtedy jeżeli świadczenia mają charakter alternatywny. Wyboru świadczenia dokonuje dłużnik składając oświadczenie drugiej stronie lub dokonując go (konkludentnie). 

Zgodnie z art. 508 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks eywilny (dalej również jako: „k.c.”), zobowiązaniemoże wygasnąć pomimo jego niespełnienia.  W tym celu wierzyciel musi złożyć oświadczenie woli o treści, z której wynika, że zwalnia dłużnika z długu. Drugim elementem tej instytucji jest oświadczenie woli o przyjęciu zwolnienia z długu złożone przez dłużnika. 

Zwyczaj nie jest, co prawda pojęciem zdefiniowanym w polskim porządku prawnym, lecz jednak stosowanym w przepisach. Należy je rozumieć jako dostatecznie utrwaloną w danej społeczności praktykę określonego postępowania, która charakteryzuje się już odpowiednio długim okresem stosowania i utrwalonym przekonaniem danej społeczności o potrzebie postępowania w zgodny z nią sposób.

Do czynności zwykłego zarządu zalicza się wszelkie czynności, mające na celu utrzymanie rzeczy w dotychczasowym stanie oraz zarządzanie nią, dla umożliwienia korzystania z niej i pobierania pożytków.Jeżeli własność rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom, do czynności zwykłego zarządu rzeczą wspólną potrzebna jest zgoda większości współwłaścicieli.

Pojęcie „zarządca” jest charakterystyczne dla postępowania upadłościowego (ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe) i postępowania restrukturyzacyjnego (ustawa z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne). Powołane jako drugie, postępowanie jest przeprowadzane w celu uniknięcia ogłoszenia upadłości dzięki zawarciu przez dłużnika (przedsiębiorcę) układu z wierzycielami. 

Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, reguluje przymusowe wykonywanie zobowiązań, w sytuacji, w której dłużnik nie czyni zadość obowiązkowi zaspokojenia roszczenia.

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy (dalej jako: „k.p.”) przewiduje, że   pracownikowi, który jest zatrudniony przynajmniej 6 miesięcy, przysługuje urlop wychowawczy celem sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem ( „Urlop wychowawczy”). 

Zasiłek chorobowy jest świadczeniem wypłacanym za czas niezdolności do pracy. Podstawą prawną tej instytucji jest ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (dalej jako: „k.p”) oraz w ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej jako: ”Ustawa o świadczeniach pieniężnych”).

Zasiłek macierzyński to świadczenie pieniężne z ubezpieczenia społecznego, przyznawane pracownikowi za okres odbywania urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego.

Zasiłek wyrównawczy jest to specjalny rodzaj świadczenia wypłacanego przez pracodawcę bądź Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) ubezpieczonemu czyli pracownikowi, który posiada zmniejszoną sprawność do pracy i którego wynagrodzenie uległo zmniejszeniu wskutek poddania się rehabilitacji zawodowej w celu adaptacji lub przyuczania do określonej pracy.

Zgromadzenie wspólników, to organ spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (jego odpowiednikiem w spółce akcyjnej jest zgromadzenie akcjonariuszy).

Przez reklamę należy rozumieć rozpowszechnianie w dowolnej formie na szeroką skalę informacji o oferowanych przez przedsiębiorstwo towarach i usługach. Celem takiego działania jest zachęcanie konsumentów do dokonania zakupu prezentowanego dobra.

Jest dobrowolną i samorządną organizacją ludzi pracy, powołaną do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych. Definicja ta została zawarta w ustawie z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych. 

Przepisy prawa nie podają definicji zarządu rzeczą wspólną przez jej współwłaścicieli, a jak powszechnie wiadomo, jednym z podstawowych problemów współwłaścicieli rzeczy wspólnej jest takie ułożenie wzajemnych stosunków pomiędzy współwłaścicielami  w zakresie korzystania i zarządzania rzeczą wspólną, a także ponoszenia wspólnie związanych z nią wydatków oraz ciężarów aby znaleźć porozumienie i zadowolić wszystkich współwłaścicieli rzeczy wspólnej.  

Zatorem płatniczym definiowana jest sytuacja, w trakcie której wskutek nagromadzenia zadłużeń, przechodzą one na inne powiązane podmioty.

Zadośćuczynienie to świadczenie należne poszkodowanemu, który doznał szkody niemajątkowej.

Zabezpieczenie powództwa jest możliwe na podstawie art. 730 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku kodeks postępowania cywilnego (dalej jako: „k.p.c.”), zgodnie z brzmieniem którego „W każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia. Sąd może udzielić zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania lub w jego toku. Po uzyskaniu przez uprawnionego tytułu wykonawczego dopuszczalne jest udzielenie zabezpieczenia tylko wtedy, jeżeli ma ono na celu zabezpieczenie roszczenia o świadczenie, którego termin spełnienia jeszcze nie nastąpił.”

Znak graficzny jest na równi ze znakiem słowno - graficznym jednym z najczęściej występujących znaków towarowych, o których mowa w art. 120 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 roku prawo własności przemysłowej (dalej jako: „Ustawa”).

Znak słowno - graficzny jest na równi ze znakiem graficznym jednym z najczęściej występujących znaków towarowych, o których mowa w art. 120 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 roku prawo własności przemysłowej (dalej jako: „Ustawa”).

Zapis windykacyjny stanowi formę rozporządzenia spadkiem, którą spadkodawca może ustanowić wyłącznie w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego. 

Spółka europejska (łac. Societas Europaea) stanowi formę przedsiębiorstwa, który pozwala w optymalny sposób prowadzić działalność gospodarczą na terenie całej Unii Europejskiej.

Zasady przekazywania firmy następcom, po śmierci przedsiębiorcy, reguluje ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw.

Zawisłość sprawy jest to sytuacja prawna, w której dana sprawa jest aktualnie rozpatrywana przed właściwym do tego organem. Postępowanie jest w toku.