Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  Z

Zastaw na prawach

Zastaw jest ograniczonym prawem rzeczowym służących do zabezpieczenia wierzytelności. Przedmiotem tej umowy mogą być rzeczy ruchome, mające obiektywną wartość ekonomiczną. Na mocy art. 327 - 335 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej również jako: „k.c.”) obciążyć zastawem można również prawa, jeżeli są one zbywalne i mają wartość majątkową. Co do zasady zbywalne są prawa majątkowe. 

Przykładowo zastaw można ustanowić na następujących prawach:

  1. wierzytelność,
  2. na autorskich prawach majątkowych,
  3. na prawach własności przemysłowej,
  4. na akcji i udziale majątkowym w spółce z o. o., 
  5. prawa z instrumentów finansowych

Zatem zgodnie z powyższym nie można ustanowić zastawu na prawach niezbywalnych i ściśle osobistych np. służebności osobiste. Na podstawie art. 329 §1 dla ustanowienia zastawu niezbędna jest umowa sporządzona na piśmie z datą pewną. Ponadto jeżeli dane zbywalne prawo majątkowe wymaga dla zachowania ważności określonej formy, ustanowienie zastawu powinno odbyć się w tej formie (nie może być to jednak forma mniej doniosła niż pisemna z datą pewną).  

Użyte w Kodeksie cywilnym określenia stron umowy zastawu oznaczają:

  • zastawca – to osoba, będąca właścicielem obciążonej rzeczy,
  • zastawnik – to wierzyciel, jego wierzytelność jest obciążona rzeczą, której właścicielem jest zastawca.

Zastawnik jest uprawniony do wykonywania czynności i dochodzenia roszczeń, zmierzających do zachowania prawa obciążonego zastawem (przeciwdziałanie jego utracie). Ponadto zastawca może dokonać wypowiedzenia, bez zgody zastawnika, jeżeli wymagalność obciążonej wierzytelności jest uzależniona od wypowiedzenia wierzyciela. Gdy wierzytelność, którą zabezpieczono zastawem stała się wymagalna, zastawnik ma prawo do wypowiedzenia wierzytelności obciążonej do wysokości wierzytelności zabezpieczonej. W przypadku gdy spełniono świadczenie zastawu, przedmiot świadczenia przechodzi na wierzytelność. Świadczenie może odebrać zastawca wierzytelności i zastawnik jeśli działają łącznie. Ponadto każdy z nich może zażądać złożenia przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego. To samo dotyczy sytuacji, w której dłużnik wierzytelności obciążonej spełnił świadczenie zanim stała się ona wymagalna. Gdy wierzytelność pieniężna, którą zabezpieczono zastawem jest wymagalna, zastawnik może żądać przeniesienia na niego obciążonej wierzytelności (jeśli jest pieniężna) do wysokości wierzytelności zabezpieczonej – zamiast zapłaty. Zastawnik ma pierwszeństwo przed zastawcą do dochodzenia przypadającej mu z tego tytułu części wierzytelności.  

 

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).

Zobacz także: